« محمد بن سلمان » ولی‌عهد سعودی، روز یکشنبه هفته گذشته در ویدئویی از آغاز ساخت شهر هوشمند «لاین» در شمال غرب عربستان و درون ابر پروژه «نئوم» خبر داد. پروژه‌ای که ۹۵ درصد مساحت «نئوم» را در بر می‌گیرد و تردیدهای بسیاری برای عملی شدن آن وجود دارد و انتقاداتی را نیز برانگیخته است.
شهری بدون خودرو و آلودگی
ولی‌عهد جوان سعودی مدعی شده است که در شهر «لاین» خبری از خودرو و آلاینده‌های دیگر نخواهد بود و تمامی فعالیت‌ها بر مبنای انرژی پاک صورت خواهد گرفت.
آینده‌نگری و رعایت استانداردهای زیست محیطی و انرژی پایدار مفاهیم اصلی این پروژه است. طرحی است که ۵۰۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
محل اجرای این پروژه که سال‌هاست مقام‌های سعودی از آن سخن می‌گویند در شمالی غربی این کشور، در سواحل دریای سرخ در استان تبوک است.
به گفته مقامات سعودی، ساخت این شهر که قرار است ظرفیت یک میلیون جمعیت را داشته و ۳۸۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کند، در سه ماهه اول سال جاری میلادی و با بودجه مصوب از صندوق سرمایه‌گذاری عمومی کلید خواهد خورد. سعودی‌ها امیدوارند که با این طرح تا سال ۲۰۳۰، معادل ۴۸ میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی عربستان افزوده شود.
محمد بن سلمان در ویدئوی تبلیغاتی هفته گذشته، گفت: «امروز به عنوان رئیس هیأت مدیره نئوم شما را با پروژه لاین آشنا می‌کنم، شهری با مساحتی معادل ۱۷۰ کیلومتر مربع که ۹۵ درصد انرژی مصرفی آن تجدیدپذیر است و در آن خبری از خودرو و کربن و گازهای گلخانه‌ای نیست.»
طبق بیانیه هیأت مدیره ابر پروژه نئوم، شهر لاین دارای مدرسه، مراکز درمانی، فضای سبز، حمل و نقل عمومی پر سرعت و پوشش نسل ۵جی و ۶جی اینترنت خواهد بود. هوش مصنوعی نیز از ارکان اصلی این شهر است.
شهر لاین درون ابرپروژه «نئوم» در شمال غرب عربستان
تردیدها
با این وجود تردیدهای بسیاری حول امکان موفقیت دولت سعودی در پیشبرد این طرح بزرگ وجود دارد. کاهش قیمت نفت، کسری بودجه سالانه پی در پی و عدم تحقق اهداف اولیه در جذب سرمایه‌گذاران خارجی در پی شیوع ویروس کرونا، موجب شده است که ناظران با دیده تردید به تحقق منابع مالی لازم برای پیشبرد طرح نگاه کنند.
به نوشته العربی الجدید، خزانه دولت سعودی بیش از ۷۰ الی ۹۰ میلیارد دلار نمی‌تواند در این طرح هزینه کند و همراه با بخش خصوصی باید بتواند تا ۳۵۰ میلیارد دلار پول برای این طرح کنار بگذارد و ما بقی بر سرمایه‌گذاری خارجی استوار است.
«یحیی عسیری» دبیرکل حزب مخالف «التحمع الوطنی» در خصوص این پروژه در صفحه توئیتر خود نوشت که محمد بن سلمان مدام از آغاز پروژه‌ها خبر می‌دهد و شهروندان هیچ پیشرفت و موفقیتی مشاهده نمی‌کنند.
به عقیده وی، شهروندان عربستانی فایده‌ای از این طرح‌ها بهره‌مند نمی‌شوند و هدف اصلی بن سلمان در وهله اول تبلیغاتی و سپس فساد مالی و جمع‌آوری پول است.
او پیش از این به شبکه المیادین گفته بود: «معتقدم که این طرح‌ها تنها یک زمینه‌سازی برای گسترش فساد محمد بن سلمان است چرا که وی در آستانه تکیه زدن به اریکه قدرت قرار دارد. این نوع رویکرد حتی در اقدامات رهبران سابق سعودی نیز دیده شده است. زیرا آن‌ها نیز تلاش می‌کردند با امضای توافقنامه‌های اقتصادی هنگفت، ثروت زیادی را کسب کرده و بوسیله آن به قدرت برسند.»
دکتر «حصه الماضی» از مخالفان دولت سعودی در صفحه توئیتر خود نوشته است که محمد بن سلمان به بازی‌های کامپیوتری علاقه وافری دارد و شهر «لاین» چیزی جز مرکزی برای این نوع فعالیت‌ها نخواهد بود و در عالم واقع توانایی تحقق اهداف اعلامی را ندارد.
انتقادات حقوق بشری
اما پروژه « لاین » در منطقه‌ای بنا می‌شود که برای صدها سال محل زندگی عشیره بزرگ «الحویطات» است. در سال‌های گذشته و از زمان اعلام ساخت پروژه «نئوم» دهها تن از اعضای عشیره به علت مخالفت با این طرح بازداشت شده‌اند.
«عبدالرحمن السوهایمی» فعال حقوق بشر عربستانی در ویدئویی در صفحه توئیتر خود گفت که پروژه نئوم و شهر «لاین» بر روی تاریخ و تمدن قبائل «الحویطات» بنا می‌شود.
او سپس به انتقاد از کسانی که قصد سرمایه‌گذاری بر روی خرابه‌های روستاهای الحویطات دارند، پرداخت.
«ابوتایه الحویطی» دیگر مخالف دولت سعودی نیز نوشت: «بن سلمان روستاهای الحویطات را از جهان خارج جدا می‌کند. هواپیماهای جاسوسی مدام در حال پرواز بر روی روستاهای الحویطات هستند و اهالی را ترسانده و رصد می‌کنند. فعالان توئیتری بازداشت شده و روانه زندان می‌شوند.»
«ترکی الشهوب» روزنامه‌نگار عربستانی نیز از دور جدید بازداشت‌ها همراه با اعلام آغاز ساخت شهر «لاین» خبر داد و نوشت: «سنگ بنای این پروژه بر روی اجساد انسان‌ها است.»
«ریم سلیمان» روزنامه‌نگار عربستانی مقیم هلند نیز در توئیتر خود نوشت: «کارشناسان خارجی را برای ساخت پروژه لاین وارد می‌کنیم و عقلا و کارشناسان داخلی در پشت میله‌های زندان هستند.»
او خطاب به بن سلمان گفت: «کسانی که از تو تعریف و تمجید کرده و کالای توهم به تو می‌فروشند، دوری کن. به خصوص دوستان نزدیکت؛ همچون محمد بن زاید، سعودی القحطانی و ترکی آل الشیخ. آن‌ها به اندازه کافی کشور را به ورطه بحران‌ها کشانده‌اند. کسانی که عاملان اصلی جنگ یمن، قتل خاشقچی و شکنجه زندانیان هستند و اکنون نیز به دنبال اجرای پروژه لاین رفته‌اند.»
«علیاء الهذلول» خواهر «لجین الهذلول» زندانی سرشناس عربستانی نیز نوشته است که دلش برای ولی‌عهد سعودی می‌سوزد! چرا که در حال غرق شدن است و نمی‌داند که چگونه از این مهلکه نجات یابد. او نوشت که محمد بن سلمان عقلش را از دست داده است.
الهذلول تأکید کرد که سخن بن سلمان در خصوص حفظ محیط زیست و اقداماتش در این خصوص تناقض دارد و اگر به فکر محیط زیست است، در وهله اول، حرکت شن‌های بیابان به سوی شهرها را متوقف کند.
«علیاء الحویطی» حقوقدان عربستانی نیز در صفحه توئیترش نوشت که باور ندارد «محمد بن سلمان» دوستدار محیط زیست باشد. او نوشت: «ارّه نگران محیط زیست شده است! "عبدالرحیم الحویطی" را کشت و خانواده‌اش را به زندان انداخت و هرکسی که حاضر به ترک خانه و روستایش نبود را فراری داد. تو بزرگترین آلوده کننده آسمان و زمین هستی و اکنون نگران محیط زیست شده‌ای!»
