فناوری و دانش طراحی و ساخت انواع پهپادها به قدری گسترش پیدا کرده که کشور‌هایی که حتی دانش و قدرت ساخت صنایع پهپادی را ندارند هم به سوی استفاده از پهپادهای متفاوت حرکت کرده‌اند. مسئولان ایرانی نیز نسبت به استفاده از پهپادها بی تفاوت نبوده‌اند و طبق اعلام برخی منابع، مسئولان دفاعی ایران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به دنبال خرید چند فروند پهپاد نیز رفته بودند. اما آنچه در حوزه صنایع دفاعی - نظامی اهمیت دارد توان طراحی و تولید بومی در این صنایع است. به همین دلیل هم مسئولان دفاعی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در دوران جنگ تحمیلی به سراغ طراحی و ساخت آن‌ها رفتند.
پهپادها چند نوع هستند؟
پهپادها انواع مختلفی دارند که عبارتند از پهپادهای بسیار کوچک که حتی در حد چند گرم وزن دارند. MAV، پهپادهای مینیاتوری که کم تر از ۲۵ کیلوگرم وزن دارند و پهپادهای سنگین، البته این سه نوع در دو دسته کلی بال متحرک و بال ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند. در حال حاضر ۳۲ کشور در حال ساخت و گسترش ۲۵۰ مدل از پهپادها هستند.
چرا ایران به سراغ استفاده از پهپاد رفت؟
علت اصلی استفاده از پهپاد در دوران جنگ تحمیلی این بود که تنها وسیله ایران برای شناسایی مناطق جنگی در آن روز‌ها جنگنده آر اف ۴ بودند که به علت مسلح نبودن و ابعاد بزرگ آن‌ها به راحتی توسط بعثی‌ها شناسایی و شکار می‌شدند. به همین دلیل هم جوانان نخبه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۶۴ این ایده را عملیاتی کردند و نخستین پهپاد ایرانی با نام مهاجر ساخته شد و به پرواز در آمد. ایده طراحی و ساخت مهاجر منجر به تشکیل صنایع هوایی قدس در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد که بعد‌ها به مرکزی برای ساخت پهپادهای پیشرفته در کشورمان تبدیل شد. البته صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) و صنایع هوایی قدس نیز بعد‌ها به سوی ساخت پهپادها رفتند و روند توسعه‌ای آن‌ها را در پیش گرفتند.
پهپاد تلاش ۱ و ۲ دیگر پهپاد‌هایی بودند که در صنایع ایران اسلامی طراحی و تولید شده بودند. این پهپادها باعث شدند تا گردان رعد سپاه پاسداران جهت انجام عملیات‌های شناسایی با پهپادها به وجود آید. پس از مدتی خانواده پهپادهای جدیدتری هم به وجود آمد که این روز‌ها به پرنده‌ای استراتژیک برای نیرو‌های مسلح تبدیل شده‌اند. اما این پایان ماجرا نبود، جوانان ایران اسلامی چنان در زمینه پهپادی ورود پیدا کردند که بعد از ۴ دهه امروز نه تنها به قدرت پهپادی جهان تبدیل شده‌اند، بلکه با تجهیزات پیشرفته خود در جنگ الکترونیک انواع پهپادهای دشمن را هم به دام انداخته‌اند.
داستان کرکس‌هایی که شکار شدند
شکار پهپادهای آمریکایی و اسرائیلی یکی از مواردی است که کارشناسان اعتقاد دارند باعث رشد و ارتقای دانش پهپادی در ایران اسلامی شده است. پهپادهای شاخصی همچون آر کیو ۱۷۰ آمریکایی و هرمس اسرائیلی باعث شدند تا دریچه فناوری‌های پیشرفته در حوزه پهپادها به سوی جوانان ایرانی باز شده و آن‌ها از این دانش‌ها در ساخت پهپادهای مختلف استفاده کنند.
جدیدترین پهپاد دست پرتاب سپاه پاسداران چه نام دارد؟
پهپاد دست پرتاب قائم یکی از جدیدترین دستاورد‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که حاصل کار نخبگان بسیجی در تیپ ۱۲ قائم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
این پهپاد از انواع پهپادهای دست پرتاب ساخت نیرو‌های مسلح کشورمان است که امروز کاربرد‌های بسیاری در دنیا دارند. به همین دلیل هم چندین سال است که نیرو‌های مسلح ما نیز به سوی طراحی و ساخت این نوع از پهپادها حرکت کرده اند.
پهپاد دست پرتاب قائم از دو طریق دست پرتاب و یا از روی پرتابگر نصب شده بر روی خودرو‌های نظامی پرتاب می‌شود. طبق اعلام مسئولان سرعت این پهپاد ۷۵ کیلومتر بر ساعت و یا ۲۱ متر بر ثانیه است که این مقدار می‌تواند بر حسب جریان و سختی هوا متغیر باشد.
مدوامت پروازی این پهپاد، ۱ ساعت و ۳۰ دقیقه است و شعاع عملیاتی آن نیز در حدود ۲۵ کیلومتر تخمین زده می‌شود. نحوه فرود یا بازیابی این پهپاد نیز از ۳ راه چتر، تور و فرود بر روی خاک انجام می‌شود.
چرا استفاده از پهپادهای دست پرتاب اهمیت دارد؟
هنگامی که به پهپادهای مختلف ایرانی و کاربرد‌های آن‌ها و مشابه‌های آن در سطح جهان نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که امروزه پهپادهای دست پرتاب نقش ویژه‌ای در حوزه شناسایی دارند، چراکه این پهپادها به سرعت آماده پرتاب شده و می‌توانند با سرعت مناسب و بدون ایجاد صدا در هنگام حرکت نقش مهمی در شناسایی ایفا کنند؛ نکته دیگر این است که پهپادهای دست پرتاب نیازی به لانچرپرتاب ندارند که ویژگی بسیار راهبردی محسوب می‌شود.
