حنیف غفاری کارشناس مسائل بین الملل درباره بازگشت آمریکا به برجام ، گفت: در ماه‌های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بسیاری از مشاوران مشترک «باراک اوباما» و «جو بایدن » مانند ویلیام برنز، جک سولیوان و چند فرد دیگر، درباره نحوه بازگشت دولت دموکرات واشنگتن به برجام یک سری ملاحظات و نکاتی را مطرح کرده بودند.
او افزود: نکته و مخرج مشترک صحبت‌های مشاوران مشترک اوباما و بایدن این بود که واشنگتن باید با لحاظ کردن یک سری پیش شرط‌های جدید یا کسب امتیازات جدید به توافق هسته‌ای با ایران برگردد که برجام پلاس نام می‌گیرد، به عبارت دیگر ایران باید یک سری تعهداتی را بر لیست تعهدات خود در قبال بازگشت واشنگتن به برجام اضافه کند.
واشنگتن می خواهد اسما به برجام برگردد
غفاری با بیان اینکه یک نکته فنی و حقوقی در نحوه اجرایی کردن بازگشت آمریکا به برجام وجود دارد که تیم مشاوران بایدن هنوز بر سر آن به اجماع نرسیدند، گفت: برخی از مشاوران بایدن به او توصیه کردند که در گام اول بدون در نظر گرفتن پیش شرط به صورت ظاهری صرفا اعلام کند که واشنگتن جزئی از برجام است و به برجام بازگشته است، اما در گام عملیاتی همان اقدامی را انجام دهد که سال ۲۰۱۷ شاهد بودیم، یعنی در سال اول ریاست جمهوری ترامپ که آمریکا در وضعیتی بین ماندن و خروج از برجام قرار داشت.
او افزود: در واقع دولت بایدن می‌خواهد، اهرمی مانند مکانیسم ماشه را علیه ایران با عضویت اسمی خود در برجام فعال کند و هم اینکه بتواند از طریق ممانعت از عملیاتی شدن تعلیق تحریم‌ها یک سری امتیازاتی را از ایران بگیرد، از جمله اینکه ایران را به مذاکرات موازی در حوزه منقطقه‌ای و موشکی در بیاورد.
کارشناس مسائل بین الملل گفت: در سال اول ریاست جمهوری ترامپ آمریکا اسما جزئی از برجام بود، اما در عمل مانع از هرگونه تعلیق تحریم‌ها علیه ایران می‌شد و از طریق هشدار نسبت به ریسک پذیری اقتصادی شرکت‌هایی که می‌خواستند در ایران سرمایه گذاری کنند، اقدام می‌کرد، در ان دوران شاهد بودیم که بسیاری از شرکت‌های اروپایی یا بسیاری از شرکت‌ها از کشور‌های دیگر دنیا قبل از اینکه ترامپ از برجام خارج شود، از ایران خارج شده بودند.
او افزود: دومین تاکتیکی که عده دیگری از مشاوران بایدن در نظر گرفته‌اند، این است که از همان ابتدا بایدن شرطی را برای بازگشت آمریکا به برجام بگذارد، شرطی مانند بحث حذف بند غروب آفتاب که بار‌ها مطرح شده است تا مثلا ایران موافقت کند که محدودیت‌های هسته‌ای آن دائمی شود و در گام دوم تهران با مذاکرات موازی موافقت کند.
غفاری تصریح کرد: دولت بایدن مانند دولت اوباما مذاکرات را مرحله به مرحله تعریف نکرده است، یعنی این گونه نیست که مذاکرات هسته‌ای را پیش درآمدی برای مذاکرات موشکی و مذاکرات موشکی را پیش درآمدی برای مذاکرات منطقه‌ای قرار دهد، در واقع مشاوران بایدن قصد دارند که به صورت همزمان در حوزه‌های مختلف مذاکراتی را طبق نقشه‌ای که دارند با ایران انجام دهند و سپس خروجی این مذاکرات را به هم وصل کنند و یک بسته و توافق جامعه‌ای را به وجود بیاورند.
کارشناس مسائل بین الملل گفت: در حقیقت هدف هر دو ایده مشاوران بایدن این است که آمریکا در عمل به برجام بر نخواهد گشت، یعنی یا در ازای کسب امتیازات بیشتر از ایران به برجام بر خواهد گشت یا بعد ها مرحله به مرحله اعلام می‌کنند.
او افزود: باید به دلیل اینکه برجام محصول دولت اوباماست، می‌گوید که این توافق باید باقی بماند و با یک توافق ثانویه در مرحله اول جایگزین نشود، اما در مورد شکل این موضوع ممکن است بگویند این الحاقیه، اصلاحیه یا توافق مکمل برجام است، در هر حال ما به شکل ماجرا کاریی نداریم به لحاظ ماهوی بایدن در گزینه اول اعلام بازگشت ظاهری به برجام می‌کند یا در گزینه دوم هم با در نظر گرفتن یک سری مطالبات به ایران فشار بیاورند که به برجام برگردد.
ایران باید بازی دموکرات ها را نمایان کند
غفاری با بیان اینکه ایران باید سه مرحله را در برابر بازگشت آمریکا به برجام باید تعریف کند، گفت: کشورمان در مرحله اول باید بازی دموکرات‌ها را نمایان کند، در واقع مختصات بازی دموکرات‌ها در قبال برجام تقریبا مشخص است و می‌توان با کنار هم قرار دادن اظهارات مقامات و مشاوران دولت بایدن این نقشه را را ترسیم کرد، لذا دستگاه دیپلماسی ما باید این نقشه راه را به صورت آشکار ترسیم کند و در مقابل دیده افکار عمومی کشورمان قرار بدهد و با یک مخاطب شناسی عمومی در نظام بین الملل این مسئله را مطرح کند تا به طور ناگهانی در وضعیتی نیگیریم که حس کنیم از دموکرات ها بازی خوردیم.
او افزود: ایران در دومین مرحله باید اصرار مطلق بر موضع بازگشت همه جانبه آمریکا به برجام، عملیاتی کردن تمامی تعهدات واشنگتن در برجام و جبران خسارت ناشی از خروج ۲ سال و نیمه ترامپ از این توافق را به عنوان یک مطالبه اعلام کند. این حق ماست چراکه آمریکا از یک توافقی برخلاف آنچه در شورای امنیت تعهد داده بود، تخطی کرده است و در این مدت خسارات و هزینه‌هایی را به ایران وارد شده است، لذا دولت بایدن به عنوان یک دولتی که در ذیل حاکمیت آمریکا به لحاظ حقوقی تعریف می‌شود موظف به پرداخت این هزینه است.
کارشناس مسائل بین الملل گفت: ایران در مرحله سوم باید با طرف‌های باقی مانده در برجام به ویژه روسیه و چین رایزنی کند، اخیرا هم شاهد بودیم که این دو کشور اعلام کردند که دولت بایدن باید بدون هیچ کم و کاستی برجام را اجرایی کند و این دو کشور بحث شرط گذاری را برای ایران نمی‌پذیرند، لذا کشور ما باید در این مورد اتحاد خود را با چین و روسیه تقویت کند، ضمن اینکه هشدار‌های لازم را به تروئیکای اروپایی ارائه دهد.
او افزود: اروپایی‌ها هم تمایل دارند که بایدن بازی خود را با ایران انجام دهد، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان هفته گذشته اعلام کرد که می‌خواهند در خصوص مسائل دیگری از جمله بحث برجام با موضوعات موشکی و منطقه‌ای با ایران وارد عمل شویم، لذا باید از درِ اتحاد راهبردی با روسیه وچین با نگاه کوتاه مدت و بلند مدت وارد شویم و با زبان هشدارآمیزی به تروئیکای اروپایی عواقب و تبعات ت بازی آن‌ها در زمین دولت آمریکا مبنی بر تغییر برجام و بسط تعهدات ایران در قبال قبض تعهدات غرب را به آن‌ها یادآور باشیم.
