هوا رو به سردی می رود و در بسیاری خانه ها و حتی محیط های کوچک کاری، برای گرم کردن فضا همچنان از وسایل گرمایشی چون بخاری استفاده می شود.
استفاده از بخاری فی نفسه اشتباه نیست اما راه اندازی اشتباه و عدم توجه و ناآگاهی نسبت به نکات ایمنی آن هر ساله جان بسیاری از افراد را به دلیل مسمومیت با گاز مونوکسید کربن می گیرد. از طرفی از آنجا که فرد متوجه انتشار این گاز و مسمومیت ناشی از آن نمی شود، مرگ ناشی از این گاز را " مرگ خاموش" می نامند!
دکتر کامبیز سلطانی نژاد، عضو هیئت علمی سازمان پزشکی قانونی کشور گفت: سالانه 600 تا 800 نفر در کشور ما بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسید کربن فوت می کنند، هرچند تعداد افرادی که بر اثر این گاز مسموم می شوند و نجات پیدا می کنند مسلما بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن درجات و علائم مختلفی دارد یعنی از یک سردرد مشابه میگرن شروع می شود تا تاری دید و دوبینی. گاهی افرادی که داخل ساختمان و در معرض گاز مونوکسیدکربن هستند حتی متوجه نمی شوند که در خطر مسمومیت هستند.
این متخصص سم شناسی افزود: علائم مسمومیت با گاز مونوکسید حتی امکان دارد با مسمومیت های گوارشی و سردردهای عصبی اشتباه گرفته شود، بنابراین اولین اقدام این است که فرد را از محیط آلوده خارج و در معرض هوای تازه قرار دهند. سپس مصدوم را در کمترین مدت زمان باید به یک مرکز درمانی منتقل کنند تا اقدامات درمانی روی او انجام شود.
دبیر علمی انجمن سم شناسی و مسمومیت های ایران گفت: مسمومیت با گاز مونوکسید الگوی پراکنده ای دارد و در تمام گروه های سنی و جنسی دیده می شود و همه افراد به طور بالقوه تحت خطر با گاز مونوکسید کربن هستند. البته افراد سالمند، کودکان، خانم های باردار، افرادی که دچار بیماری های قلبی عروقی و ریوی و انواع مختلف کم خونی هستند، حساس ترند و شدت مسمومیت در این افراد بیشتر است.
مهندس مجید محمودی نیا، کارشناس پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتش نشانی و خدمات عمومی شهر تهران هم در خصوص آمار دقیق فوتی ها براثر مسمومیت با گاز مونوکسید کرین گفت: آمار فوتی های ما بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در 4ماه اول سال 99 ، 214 مورد بوده است. همچنین مرگ و میر ما بر اثر گاز مونوکسید در سال 98 در کل کشور، 784 نفر بوده که 136 نفر آن ها مربوط به تهران است.
آمار فوتی های ما بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در 4ماه اول سال 99 ، 214 مورد بوده است.
وی در رابطه با دلیل مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در 4 ماهه اول سال هم گفت: گازگرفتگی ناشی از استفاده نادرست از بخاری عمدتا در فصول سردسال اتفاق می افتد ولی همه ی آمار گازگرفتگی مربوط به این مسأله نیست و در خانه های کوچک که آبگرمکن استفاده می کنند و مراکزی که موتور خانه دارند نیز با چالش مسمومیت با گاز مونوکسید کربن روبرو هستیم.
محمودی نیا ادامه داد: گاز مونوکسیدکربن یک گاز بی رنگ، بی بو، بی طعم و سمی است. در واقع از نظر انسان غیر قابل تشخیص است و به جز افرادی که بر اثر مسمومیت با این گاز فوت شده اند، بسیاری از افرادی که نجات یافته اند نیز اثرات این گاز تا آخر عمر با آن ها باقی خواهد ماند و عوارضی را در بدنشان به جا خواهد گذاشت.
او تأکید کرد: همه ی خانواده ها باید در فصول سرد سال نکاتی را در خصوص خریداری ، نصب و بهره برداری بخاری مدنظر قرار دهند زیرا در صورت سهل انگاری و بی توجهی در معرض گازی کشنده قرار می گیرند که متوجه حضور آن در محیط نخواهند شد.
این کارشناس سازمان آتش نشانی گفت: مهم ترین موردی که در بحث حوادث ناشی از مونوکسیدکرین با آن مواجه هستیم، بحث نصب استاندارد دودکش هاست یعنی مردم از بخاری استفاده می کنند اما محصولات ناشی از سوختن مانند گاز شهری و نفت را نمی توانند از محیط خارج کنند و این ها در محیط می مانند و مسمومیت ایجاد می کنند.
وی اضافه کرد: به طور استاندارد باید دودکش در خود معماری ساختمان طراحی شده باشد و در خود دیواره قرار گیرد، برای هر اتاق یک محل نصب دودکش به طور مجزا گذاشته شود و این دودکش تا سقف برود.
مجید محمودی نیا در رابطه با تست کردن دودکش های بلند در خانه ها هم گفت: حتما باید مطمئن شویم که مسیر دودکش از داخل خانه تا پشت بام مسدود نشده باشد تا مسیر برای تخلیه دود باز باشد. همچنین حتما ارتفاع دودکش از سقف از بالاترین لبه سقف و حداقل یک متر بالاتر باشد و کلاهک اچ داشته باشد.
مردم محصولات ناشی از سوختن مانند گاز شهری و نفت را نمی توانند از محیط خارج کنند و این ها در محیط می مانند و مسمومیت ایجاد می کنند.
او افزود: اما دودکش های کوتاه که چالش اصلی در شهر هستند حتما باید حداقل زانوها در آن استفاده شود و از دیواره ای که خارج شد حداقل سه برابر طولی که داخل ساختمان هست باید ارتفاع عمودی داشته باشد و کاملا به دیوار ثابت و باید کلاهک اچ روی آن نصب می شود.
وی به نکته مهمی بعد از روشن کردن بخاری هم اشاره کرد: بعد از روشن کردن بخاری، باید لوله بخاری که داخل خانه است گرم باشد، اگر لوله سرد باشد یعنی تخلیه مواد حاصل از سوختن را نداریم.
کارشناس پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتش نشانی و خدمات عمومی شهر تهران گفت: از جمله کارهای اشتباهی که مردم برای نصب و راه اندازی بخاری در منزل انجام می دهند، گذاشتن لوله بخاری در آب، رها کردن لوله در فضای بسته و رها کردن لوله تا پنجره بوده است و در چند سال اخیر ما در آتش نشانی تلاش کرده ایم که این موارد را به مردم گوشزد کنیم تا جلوی آسیب ها گرفته شود.
هر چند تلاش های رسانه ها و نهادهای اجرایی مانند آتش نشانی در طی چند سال اخیر برای آگاه سازی مردم در خصوص استفاده درست از وسایلی چون آبگرمکن، بخاری و غیره قابل تحسین و مؤثر بوده است اما شواهد و آمارهای ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن نشان می دهد هنوز ناآگاهی هایی در این حیطه وجود دارد که توجه بیشتر مسئولین این حوزه را می طلبد.
