شرکت تعاونی یکی از انواع هفتگانه شرکت در قانون تجارت کشور ماست. در این مقاله به تعریف شرکت تعاونی، انواع شرکت تعاونی، ارکان شرکت تعاونی، ثبت شرکت تعاونی و انحلال شرکت تعاونی و تصفیه شرکت تعاونی خواهیم پرداخت.
تعریف شرکت تعاونی
شرکت تعاونی در تعریف آن به شرکتی گفته میشود که با هدف بهبود شرایط اقتصادی اعضای آن هم در زمینه تولید و هم در زمینه مصرف تشکیل میشود. یک شرکت تعاونی برای تشکیل به حداقل هفت عضو نیاز دارد. در این شرکت تمامی سرمایه شرکت و یا حداقل 51 درصد از سرمایه شرکت توسط اعضای آن تأمین میگردد. در شرکت های تعاونی تنها افراد حقیقی میتوانند عضو شوند. شرکت های تعاونی توسط اعضای آن برای رسیدن به هدفی خاص تشکیل میشوند. در تشکیل شرکت تعاونی و همچنین در ادامه فعالیت آن تمامی قوانین بخش تعاون باید رعایت شوند.
انواع شرکت تعاونی
شرکت های تعاونی بر اساس نوع فعالیت به دو دسته تقسیم میشوند، این شرکت ها همچنین از لحاظ نوع عضویت نیز به دو دسته تقسیم میشوند.
شرکت تعاونی تولید: اینگونه از شرکت ها در زمینه تولید فعالیت میکنند. این شرکت ها به منظور اشتغال افراد در زمینه های کشاورزی، دامداری، پرورش و صید ماهی، شیلات، عمران و راهسازی و ... تشکیل میشوند.
شرکت تعاونی توزیع: اینگونه از شرکت ها در زمینه توزیع فعالیت میکنند. این شرکت ها با هدف فعالیت در زمینه تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات و ... تشکیل میشوند.
شرکت تعاونی عام: در شرکت تعاونی عام عضویت در شرکت برای عموم افراد آزاد است. مؤسسس و یا مؤسسین این شرکت ها باید برای تأمین قسمتی از سرمایه اولیه شرکت و یا افزایش سرمایه آن سهام این شرکت ها را به عموم عرضه کنند.
شرکت تعاونی خاص: در شرکت تعاونی خاص عضویت برای گروه خاصی از مردم که دارای شرایط خاصی هستند مانند کارمندان، کشاورزان و ... تشکیل میشود. این شرکت ها موظف به عضو نمودن اعضای دارای شرایط هستند و جهت عضویت این افراد هیچگونه محدویتی ندارند.
ارکان شرکت تعاونی
یک شرکت تعاونی دارای ارکان زیر است:
مجمع عمومی یا ارکان تصمیم گیرنده: در قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مجمع عمومی بالاترین بخش تصمیم گیرنده در شرکت تعاونی است که از سهامداران اصلی و نمایندگان آن ها تشکیل میشود. در مجمع عمومی هر شخص با صرف نظر کردن از میزان سرمایه ای که به شرکت وارد نموده است تنها دارای یک حق رأی میباشد. تشکیل یک شرکت تعاونی بر اساس تصمیم یک مجمع عمومی است که انجام میشود.
هیأت مدیره یا ارکان اداره کننده: در یک شرکت تعاونی هیأت مدیره با حداقل سه عضو تشکیل میشود. این سه عضو شامل دو نفر عضو ثابت و یک نفر عضو علی البدل میباشد که در مجمع عمومی عادی با رأی اعضای شرکت و حداکثر مدت زمانی سه ساله انتخاب میشوند. امکان تغییر در اعضا وجود دارد.
برخی از وظایف هیأت مدیره یک شرکت تعاونی عبارت اند از: اقدام به ثبت شرکت و انجام امور ثبتی شرکت، پیگیری صدور روزنامه رسمی شرکت و اساسنامه و تغییرات اسانامه در روزنامه رسمی، دعوت به تشکیل مجمع عمومی و دریافت و جمع آوری صورت جلسات مجمع عمومی، تصمیم به استخدام و یا اخراج کارکنان شرکت بر اساس مقرراتی که در مجمع عمومی تعیین میگردد، دریافت تضمین از مدیر عامل و سایر کارکنان شرکت بر اساس مصوبات مجمع عمومی، دریافت تصمیم نسیت به انتقال سهام در میان اعضای شرکت، نظارت بر هزینه های جاری شرکت، تعیین نماینده برای شرکت در جلسات مجمع عمومی و جلساتی که در آن ها عضویت دارد، تعیین وکیل برای شرکت در جلسات حقوقی، تعیین و معرفی صاحبان امضای مجاز و ...
لازم به ذکر است که مدیر عامل توسط اعضای هیأت مدیره از بین کارکنان تعاونی و یا خارج از تعاونی برای مدت حداکثر دو سال انتخاب میشود.
بازرسین و یا ارکان کنترل کننده: در ابتدای تأسیس یک شرکت تعاونی، مجمع عمومی مؤسسین بازرس یا بازرسانی را برای یک سال مالی انتخاب میکنند. امکان انتخاب مجدد بازرسین بعد از پایان یک سال مالی برای دوره بعد نیز بلامانع است. وظایف یک بازرس نظارت بر نحوه اداره امور تعاونی جهت انطباق آن با مصوبات مجمع عمومی، نظارت بر حساب های شرکت و رسیدگی به آن ها، تذکر کتبی دادن به افراد متخلف، نظارت بر حسابرسی شرکت، شرکت در جلسات مجمع عمومی بدون داشتن حق رأی در امور جاری شرکت و ... . بعد از اتمام دوره بازرسی آن ها در صورت عدم انتخاب بازرس جدید، بازرس قبلی کماکان وظیفه های قبلی خود را داراست.
ثبت شرکت تعاونی
یک شرکت تعاونی در ابتدای مسیر فعالیت خود نیاز به ثبت در اداره ثبت شرکت ها دارد. برای این منظور نیاز است مدارکی که برای ثبت شرکت تعاونی نیاز است جمع آوری شده، هزینه ثبت شرکت پرداخت شده و همچنین یک نام مناسب برای شرکت انتخاب شود. در نامی که برای شرکت تعاونی انتخاب میشود حتماً باید از عبارت تعاونی در قبل یا بعد از نام شرکت استفاده شود. نام شرکت باید دارای ریشه فارسی باشد. این نام نمیتواند لاتین باشد. نام انتخاب شده باید فعالیت شرکت در حوزه تولید و یا توزیع را به نحوی معرفی نموده و گمراه کننده نباشد. از اعداد ریاضی در نام شرکت فقط به صورت شکل نوشتاری آن ها میتوان بهره برد. این نام نباید با شئونات کشور و فرهنگ آن مغایرت داشته باشد. از نام افراد مشهور و معروف و شاعر و کاشف عصر معاصر نیز نمیتوان در نام شرکت استفاده نمود.
انحلال شرکت تعاونی
انحلال شرکت و یا اتحادیه تعاونی در موارد زیر انجام میشود.
- مجمع عمومی فوق العاده تصمیم به انحلال شرکت داشته باشد.
- تعداد اعضای شرکت کمتر از حد نصاب باشد و در مدت زمانی سه ماهه به حدنصاب نرسد.
- مدت زمان نوشته شده در اساسنامه به اتمام رسیده و مجمع عمومی به تمدید آن اقدام نکرده باشد.
- بیش از یک سال از توقف فعالیت شرکت بدون هیچ عذر موجهی گذشته باشد.
- مقررات در شرکت رعایت نشده و در یک سال بیش از سه مرتبه اخطار کتبی از اداره تعاون دریافت شده باشد.
- شرکت ورشکسته شود.
تصفیه شرکت تعاونی
بعد از انحلال یک شرکت تعاونی بلافاصله باید اقدام به تصفیه آن در برابر قانون تجارت نمود. لازم به ذکر است اگر مجمع عمومی تصمیم به انحلال شرکت نماید و یا وزارت تعاون با توجه به اختیاراتی که دارد شرکت را منحل نماید، ضرف مدت سه ماه سه نفر را جهت انجام امور تصفیه شرکت تعیین و به اداره ثبت معرفی مینماید. اما درموارد دیگر انحلال نصفیه شرکت و انجام امور مربوطه در برابر قانون تجارت خواهد بود.
جهت انجام امور ثبتی خود مانند ثبت انواع شرکت، ثبت شرکت تعاونی، ثبت شرکت نسبی، ثبت شرکت تضامنی، ثبت شرکت با مسئولیت محدود ، ثبت شرکت مختلط سهامی، ثبت شرکت غیر سهامی و شرکت تعاونی تولید و مصرف لازم است با یک مؤسسه حقوقی معتبر و کارشناسان زبده آن مشورت کنید تا همراه و مشاور شما در انجام امور ثبتی باشند. با مشورت با افراد دارای تخصص و تجربه مسیر انجام مراحل اداری ثبت، تعیین نام و ... برای شما هموار شده، سرعت انجام امور ثبتی افزایش پیدا کرده و در هزینه های انجام شده توسط شما صرفه جویی به عمل میآید. انجام امور ثبتی خود را از همین امروز شروع کنید.
