خبر مرگ ترامپ خواه برای آمریکایی‌ها خبری خوب تلقی شود یا نه، خبری است محتمل برای هر کسی که شرایط خطیر رئیس‌جمهور 74 ساله چاق، عصبی، خسته، همبرگرخور و حالا کرونایی ایالات متحده را داشته باشد؛ در شرایط فعلی ینگه دنیا، ترامپ کرونا در رفته هم در امان نیست، خصوصا که دشمنان زیادی برای خود تراشیده است.
دونالد ترامپ همواره یکی از آن کله‌زردهای گند دماغ آنگلوساکسون بوده که باورش به افکار داروینی و تمایل خود به برتری ژن خوب را بارها و بارها به زبان آورده است، غافل از اینکه مرگ با هیچ‌کس تعارف ندارد. بدتر از همه اینکه او در تمام سال‌های زندگی‌اش نه‌تنها حضرت ملک‌الموت را نادیده گرفته بلکه اخیرا ویروس کوچک «کووید-19» را هم دست‌کم گرفته بود.
این یک طنز سیاسی کم‌نظیر است که نفر اول قوه مجریه آمریکا ، به دنبال ۸ ماه نفی خطر بیماری کرونا و طفره رفتن از ماسک زدن و تجویز درمان‌های احمقانه مثل خوردن وایتکس، حالا به همان دردی مبتلا شده که تا فقط 5 روز پیش آن را در وجود بیش از 5/7 میلیون نفر از هموطنانش تمسخر می‌کرد؛ که تاکنون 210 هزار تن از آنان از پای در آمده‌اند. اصلا بعید نیست جناب خیاط هم نفر بعدی باشد که در کوزه می‌افتد. ترامپ تا قبل از مناظره چهارشنبه هفته پیش، جو بایدن رقیب دموکرات سالخورده‌تر (77 ساله) و کم‌رمق خود را تمسخر می‌کرد که به جای برگزاری گردهمایی‌های پرجمعیت و پرشور انتخاباتی، از زیر زمین خانه‌اش در دلاویر به کارزار 2020 ادامه می‌دهد اما حالا خودش از روز جمعه به جای کاخ سفید واشنگتن از اتاقی مهجور در بیمارستان نظامی والتر رید در ایالت مریلند حکومت بر ایالات نه‌چندان متحد حکم می‌راند.
با توجه به انتشار اخبار ضد‌و‌نقیضی از منابع مختلف درباره با ثبات بودن شرایط سلامتی او یا اینکه حتی به خاطر مشکل تنفسی به دستگاه ونتیلاتور متصل شده، حتی پست جدید رئیس‌جمهور توئیتری هم نتوانسته از حجم شایعات و احتمالات بکاهد، چرا که حالا دیگر همه می‌دانند ترامپ یک گروه ادمین فعال توئیتری دارد که می‌توانند در صورت لزوم در غیاب او هم حامیان عرب، اسرائیلی و جمهوری‌خواهش را امیدوار نگاه دارند. رازگشایی دیروز دموکرات‌ها از آخرین تصویری که از ترامپ در قرنطینه بیمارستان والتر رید به بیرون درز کرده نیز در نوع خود ابهام درباره سلامتی او را بیشتر می‌کند، چرا که ظاهرا او به طور نمایشی به یک کاغذ کاملا سفید خیره شده بود.
در مقابل، رسانه‌های حامی ترامپ نظیر فاکس‌نیوز، العربیه یا راشاتودی، ابتلای او به کرونا را با موقعیتی مشابه که برای بوریس جانسون، متحد انگلیسی‌اش پیش آمده بود، مقایسه کرده و این را فرصتی برای تجدید قوای او و جلب توجه عاطفی رای‌دهندگان آمریکایی دانسته‌اند و حتی منتقدانش نیز اعتراف کرده‌اند ترامپ ممکن است با بهره‌گیری از «فرصت-حربه» کرونا، از زیر باران تبلیغات منفی کارزار دموکرات‌ها علیه خود و حتی فحش خوردن مستقیم از بایدن در آن مناظره رکیک فرار کرده و فعلا خودش را به موش‌مردگی زده و حتی شاید از شرکت حضوری در مناظره‌های آتی شانه خالی کند. حتی برخی از این هم فراتر رفته و احتمال داده‌اند که ممکن است او ناگهان با بیرون آوردن یک داروی معجزه‌آسای درمان کرونا از آستینش، صحیح و سالم با یک سلاح تبلیغاتی فوق‌العاده به اتاق کاخ سفید بازگردد و کمپین واکسن و درمان کرونا را که قرار است 48 ساعت پیش از انتخابات سوم نوامبر آغاز شود به یک پیروزی انتخاباتی تبدیل کند. خواه ظن مخالفان ترامپ درباره به وخامت گراییدن حال او درست باشد- بویژه از این نظر که او علائمی نگران‌کننده در هفته اول ابتلا به ویروس «کووید-19» نشان داده که می‌تواند در یک ماه منتهی به انتخابات حادتر شود- یا اینکه گمانه حامیانش در این مورد که پرزیدنت شومن در حال اجرای جدیدترین نمایش خود است، رنگ واقعیت به خود بگیرد، در هر حال احتمال مرگ یا ازکارافتادگی رئیس‌جمهور مستقر آمریکا که نامزد ریاست‌جمهوری هم محسوب می‌شود، منتفی نیست. سوال اینجاست: قوانین ایالات متحده چه پیش‌بینی‌‌هایی برای اینگونه موارد کرده است و مهم‌تر اینکه ۲ جناح رقیب از این بحران چه بهره‌برداری‌های سیاسی و انتخاباتی ممکن است بکنند؟
* احتمالات پسا ترامپ
می‌توان گفت رایج‌ترین ایده در میان افکار عمومی درباره شرایط پس از مرگ احتمالی دونالد ترامپ یا حتی از کار افتادگی او- مثلا در صورت رفتن به کما بر اثر پیشرفت بیماری کرونا- در مقام عمل غیرمحتمل‌ترین حالت است؛ یعنی تعویق انتخابات تقریبا محال است.
بر اساس آنچه در قانون اساسی ایالات متحده تصریح شده است، تعویق انتخابات ریاست‌جمهوری در هر شرایطی نیازمند تصویب تاریخی جدید برای برگزاری آن توسط مجلسین سفلی و علیای کنگره یعنی خانه نمایندگان و سنا و سپس امضای مصوبه مزبور توسط رئیس‌جمهور خواهد بود. ترامپ و جمهوری‌خواهان اخیرا نهایت رذالت خود را در سوءاستفاده از امکانات قانونی به رقبای دموکرات خود نشان داده‌اند که همان معرفی فوری یک قاضی محافظه‌کار به سنا به جای قاضی ارشد دموکرات تازه درگذشته دیوان‌عالی، خانم گینزبرگ بوده که ترکیب رأی عالی‌ترین نهاد حکمیت در ایالات متحده را 3-6 به سود آنها خواهد کرد. سنا هم با وجود تعطیلی این مجلس بر اثر ابتلای ده‌ها سناتور به کرونا اصرار دارد نشست معرفی و رأی‌گیری درباره قاضی «ایمی بارت» برگزار شود، بنابراین قطعا اکثریت دموکرات‌ها در خانه نمایندگان درباره پیشنهاد جمهوری‌خواهان برای تعویق احتمالی انتخابات کوچک‌ترین ترحمی به آنها نخواهند کرد. با آنکه ابهامات زیادی هست درباره قرائت قانونی از شرایط بحرانی نامزدها و نحوه بهره‌برداری دولت مستقر و اپوزیسیون از شرایط به وجود آمده اما به نظر می‌رسد نظام سیاسی آمریکا باید در هر حال همانند ادوار پیشین به فکر برگزاری انتخابات سوم نوامبر به هر قیمت ممکن، با ترامپ یا بدون ترامپ باشد. خواه ترامپ بمیرد یا حالش به قدری وخیم شود که نتواند به اداره توأمان کشور و کارزار انتخاباتی ادامه دهد، این وضعیت کاملا به ضرر جمهوری‌خواهان خواهد بود، چرا که قانون اساسی ایالات متحده نیز همانند رئیس‌جمهورش قرائتی بر اساس قانون جنگل از رقابت انتخاباتی دارد به طوری که همیشه حق را به طرف قوی‌تر می‌دهد و طرف ضعیف‌تر به هر دلیل محکوم به تحمل شرایط منجر به شکست خواهد بود.
با توجه به اینکه روند رأی‌گیری آغاز شده و احتمالا تاکنون چندین میلیون واجد شرایط نام دونالد ترامپ را روی برگه‌های رأی نوشته‌اند، عدم تعویق انتخابات که به منزله عدم ابطال آرای نوشته شده به نام ترامپ خواهد بود، بدین منزله است که جایگزینی او با یک نامزد جمهوری‌خواه دیگر از مجموع آرایی که حزب در این انتخابات روی آنها حساب کرده بشدت خواهد کاست. مجمع گزینندگان (کالج الکترال) در مجمع نهایی روز 14 دسامبر (24 آذر) آرای ریخته شده به نام نامزدهای مرده را منظور نمی‌کند، پس پیش‌بینی شکست جمهوری‌خواهان در صورت عدم حضور ترامپ در انتخابات چندان دشوار نیست.
این دقیقا همان بلایی بود که در تنها مورد مرگ یک نامزد ریاست‌جمهوری قبل از انتخابات در سال 1912 بر سر این حزب آمد. با آنکه جمهوری‌خواهان خود را برای مرگ «جیمز شرمن» آماده کرده و «ویلیام تافت» را به عنوان نامزد موازی در انتخابات شرکت داده بودند اما استقبال سرد رأی‌دهندگان باعث شکست‌شان شد.
6 حالت مختلف در صورت مرگ یا از کار افتادگی رئیس‌جمهور آمریکا قبل و بعد از انتخابات پیش رو محتمل خواهد بود.
1- ترامپ در فاصله باقیمانده تا انتخابات 13 آبان بمیرد
در این صورت مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور در زمان اندک باقیمانده جای رئیس قوه مجریه را خواهد گرفت و انتخابات را برگزار خواهد کرد. برای جایگزینی ترامپ که منتخب همایش فرستادگان حزب جمهوری‌خواه بوده اما پنس تصمیم‌گیرنده اصلی نخواهد بود. در کل ۳ حالت برای جایگزینی ترامپ با نامزد جدید وجود دارد:
الف- در حالت عادی، کمیته ملی حزب جمهوری‌خواه بر اساس قانون داخلی خود از ۱۶۸ عضو خود (۳ عضو به ازای هر ایالت به علاوه ۳ عضو به ازای ۶ سرزمین تحت حاکمیت آمریکا) درباره نامزد جدید رأی اکثریت خواهد گرفت. کمیته حزب دموکرات هم در این باره قوانین مشابهی دارد که مطابق آن ۴۷۷ عضو کمیته باید نامزد جدیدی را در شرایط مشابه با اکثریت آرا تعیین کنند.
نامزد جدید منتخب جمهوری‌خواهان می‌تواند شخص مایک پنس باشد یا نباشد. در هر صورت در مرحله بعد، حزب باید نام نامزد جدید را در برگه‌های رأی به جای نامزد قبلی درج کند. البته این شامل آرایی که تاکنون به نام ترامپ ریخته شده است نمی‌شود، بنابراین حزب مغبون خواهد شد.
ب- با توجه به اینکه انتخابات شروع شده و کمتر از یک ماه به مهلت نهایی رأی‌گیری مانده و تشکیل کمیته ملی نیز زمانبر است، راه دیگر، معرفی یک نامزد توأمان حزبی همراه ترامپ خواهد بود. این نامزد نقش راننده هم‌تیمی را در مسابقات اسب‌سواری تیمی یا رانندگی فرمول یک خواهد داشت. گفته می‌شود ترامپ در دوره قبلی (2016) نام دختر خود ایوانکا را به عنوان نامزد رقیب (برای شرایط خاص) مطرح کرده بود اما آن زمان هم ترامپ و هم دخترش خربزه دربسته بودند و شناختی که آمریکایی‌ها امروز از آنها دارند وجود نداشت. به نظر می‌رسد ایوانکا ترامپ در این دوره گزینه‌ای سوخته برای طیف خاص رأی‌دهندگان محافظه‌کار، مذهبی و نظامی جمهوری‌خواه باشد، چرا که اولا آنها اعتقادی به رهبری یک زن بر آمریکا ندارند و ثانیا او آشکارا به یهودیت گرویده و همسرش «جرد کوشنر» نیز یهودی است، حال آنکه بخش مهمی از حامیان عمومی ترامپ یهودی‌ستیزند. مایک پنس هم یک نامزد توأمان بی‌خاصیت خواهد بود، چون از شور و شر او بی‌بهره است.
پ- سومین و بدترین حالت برای جمهوری‌خواهان این است که کمیته ملی به نتیجه نرسد و چند نامزد حزبی یا مستقل جمهوری‌خواه در مقابل جو بایدن صف‌آرایی کنند که یک هرج‌و‌مرج کامل رقم خواهد خورد و البته فرصتی است برای خودنمایی یکی از نامزدهای آزاد انتخابات مثل دان بلانکنشیپ و احزاب کم‌نام و نشان‌تر.
2- ترامپ به انتخابات سوم نوامبر برسد اما قبل از تشکیل کالج الکترال بمیرد
طبیعی است پنس در این صورت تا ظهر روز 20 ژانویه که رئیس‌جمهور منتخب سوگند یاد خواهد کرد رئیس موقت کاخ سفید خواهد شد. اما آیا این تاثیری در نتیجه انتخابات خواهد داشت؟
آخرین باری که یک نامزد قطعی ریاست‌جمهوری در آمریکا قبل از نهایی شدن نتایج انتخابات مرد، سال 1872 بود. «هوریس گریلی» پس از آنکه رأی اکثریت کمیته ملی دموکرات‌ها را گرفت، در انتخابات آن سال شرکت کرد اما پیش از تشکیل کالج الکترال درگذشت. دموکرات‌های مجمع گزینندگان، آرای خود را به نام نامزدهای مختلف صادر کردند و مجمع از محسوب کردن اندک آرای الکترال که به نام گریلی فقید صادر شده بود، سر باز زد. نتیجه شکستی سخت برای دموکرات‌ها بود. بعید است امسال در صورت تکرار چنین اتفاقی، جمهوری‌خواهان دستپاچه شوند، چرا که احتمالا آرای الکترال به نام پنس صادر خواهد شد. آن وقت در صورت برتری آرای جمهوری‌خواهان، او به عنوان رئیس‌جمهور منتخب سوگند یاد می‌کند. اما آیا پنس با شخصیت محافظه‌کارش مثل ترامپ در صورت اختلاف در شمارش آرا کار را به جنگ حقوقی در دیوان عالی می‌کشاند؟
3- ترامپ پس از پیروزی در انتخابات بمیرد
بر اساس بند 3 متمم 20 قانون اساسی، در این صورت معاون او به جایش سوگند یاد خواهد کرد و تا پایان دوره ۴ ساله ریاست خواهد کرد.
4- ترامپ و پنس هر دو پس از پیروزی بمیرند
بر اساس قانون جانشینی ریاست‌جمهوری مصوب 1947، در این صورت سخنگو (رئیس) خانه نمایندگان کنگره ضمن استعفا از سمتش می‌تواند به عنوان رئیس‌جمهور موقت سوگند یاد کند. در این صورت نانسی پلوسی 80 ساله، نه تنها نخستین رئیس‌جمهور زن آمریکا، بلکه پیرترین فردی خواهد بود که به کاخ سفید راه می‌یابد، آن هم در حالی که واقعا معلوم نیست تسلط لازم برای اداره قوه مجریه را داشته باشد. البته خود پلوسی اخیرا احتمال رفتن به کاخ سفید را منتفی دانسته و گفته حتی به رغم سقط شدن رئیس‌جمهور و معاونش، دیگر مقامات ارشد قوه مجریه و ارتش، آمریکا را اداره خواهند کرد.
5- ترامپ بر اثر بیماری علیل شود
طبق بند چهارم متمم 25 قانون اساسی، چنانچه ترامپ در هر یک از موقعیت‌های فوق‌الذکر، قبل یا بعد از انتخابات علیل و از کار افتاده شود، آنگاه طبیعتا معاونش جای او را تا زمان بهبود و بازگشت به اتاق بیضی خواهد گرفت. قطعا این شامل نامزدی ترامپ نمی‌شود و اگر او مثلا قبل از انتخابات به کما برود، جمهوری‌خواهان مخیرند طبق حالات اول و دوم برایش نامزد جایگزین برگزینند یا اینکه در انتظار بهبود حال او و نتایج انتخابات بمانند تا در آن صورت تصمیم بگیرند آیا بیش از این به یک رئیس نیمه‌جان زحمت دهند یا خلاصش کنند؟
6- ترامپ بمیرد یا علیل شود و انتخابات به تعویق بیفتد
تعویق تاریخ انتخابات در هر شرایطی منوط به مصوبه خانه نمایندگان، مجلس سنا و حکم اجرایی رئیس‌جمهور خواهد بود که همان‌طور که در بالا آمد، در شرایط فعلی بعید است اکثریت دموکرات‌ها در خانه نمایندگان، به خاطر بخت بزرگ بایدن در انتخابات بدون ترامپ و همچنین کینه‌ای که از ترامپ دارند، زیر بار آن بروند. در هر صورت اگر تاریخ جدیدی برای انتخابات تصویب شود، از ظهر روز 20 ژانویه که دوره رئیس‌جمهور فعلی به پایان می‌رسد، رئیس خانه نمایندگان (نانسی پلوسی) ضمن استعفا از سمت فعلی تا زمانی که برنده انتخابات معوقه سوگند یاد کند، رئیس‌جمهور موقت خواهد بود.
شروین طاهری
