کعبه محلی مقدس برای عبادت که هر گوشه اش برای خود جایگاهی خاص محسوب می‌شود که حتی سفارش‌های فراوانی برای عبادت در این اماکن شده است.
یکی از این محل‌های خاص و مقدس برای عبادت که سفارش شده است و می‌گویند راز و نیاز و مناجات در آن فضیلت فراوانی دارد حجر اسماعیل است که بنا بر روایات چند تن از پیامبران در این محل مدفون هستند.
در همین راستا قصد داریم تا امروز به معرفی اسرار حجر اسماعیل پرداخته و همچنین به معرفی پیامبرانی که در این مقام دفن شده اند بپردازیم، پس با ما همراه باشید.
کعبه کجاست؟
کعبه مقدس‌ترین مکان در دین اسلام و میان مسلمانان و به عنوان قبله‌گاه و جهت عبادت و نماز پیروان دین اسلام است. نام کعبه اشاره به چهارگوش بودن بنای آن دارد.
در قرآن کریم درباره بنای خانه کعبه توسط یکی از انبیای خدا به نام حضرت "ابراهیم و پسرش اسماعیل (ع) " سخن گفته شده است. البته بعضی هم بر این باورند که خانه خدا قبل از ابراهیم (ع) ساخته شده بوده و نخستین سازنده آن حضرت آدم است.
خانه کعبه در مسجد الحرام ساخته شده است که همه مسلمانان جهان ۵ مرتبه در روز در هنگام نماز رو به جهت کعبه به عنوان قبله می‌ایستند.
این مکان مقدس دارای رمز و رموز بسیار زیادی است که مجال بیان همه آن نیست. یکی از سوالاتی که مطرح می‌شود این است که آیا از انبیای الهی کسی در مسجد الحرام و اطراف خانه کعبه مدفون هستند و چند تن از پیامبران الهی در این مکان به خاک سپرده شده‌اند؟
براساس روایات بنای کعبه به دست حضرت آدم بوده و حضرت ابراهیم (ع) پایه‌های آن را بالا بردند که همه مسلمانان جهان ۵ مرتبه در روز در هنگام نماز رو به جهت کعبه به عنوان قبله می‌ایستند و دور آن طواف می‌کنند.
حجر اسماعیل کجاست؟
«حجر اسماعیل»، فضایی است میان کعبه و دیواری نیم‌دایره به نام حطیم (به عرض ۱٫۵ متر و بلندی ۹۰ سانتی‌متر) که از رکن عراقی تا رکن شامی را شامل می‌شود.
حجر اسماعیل به عقیده اسلام، یادگار زمان ابراهیم و اسماعیل و مدت زمانی پس از بنای کعبه است و قدمت و پیشینه آن به زمان بنای کعبه به دست ابراهیم می‌رسد.
نقل‌های تاریخی تاریخ‌نگاران مسلمان، حکایت از آن دارد که اسماعیل و مادرش هاجر در همین بخش زندگی می‌کردند.
از جعفر صادق نقل شده‌است: «الحِجرُ بَیتُ إِسمَاعِیلَ وَ فِیهِ قَبرُ هَاجَرَ وَ قَبرُ إِسمَاعِیلَ» «حجر، خانه اسماعیل و محل دفن هاجر و اسماعیل است.» این مطلب در منابع دیگری هم بیان شده‌است.
از آنجا که حجر اسماعیل داخل در مطاف است، می‌تواند نشانه‌ای بر بزرگی آن باشد. در اصل، حجر اسماعیل جزئی از کعبه است. هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، از ناودان رحمت در این فضا می‌ریزد.
گویا برای نخستین بار، منصور عباسی، حجر اسماعیل را با سنگ‌های سفید پوشانید. پس از آن در دوره مهدی عباسی و نیز هارون الرشید عباسی این سنگ‌ها تعویض و نو شد.
ناودان رحمت کجاست؟
«ناودان رحمت» (میزاب الرحمة) یا «ناودان طلا»، ناودانی از طلاست که بر بام کعبه نصب شده و به سمت حجر اسماعیل است. هرگاه باران بر بام کعبه ببارد، آب از ناودان در این فضای حجر اسماعیل می‌ریزد. به اعتقاد مسلمانان، اینجا مدفن اسماعیل و مادرش هاجر و بسیاری از پیامبران است.
گویند آن را نخست حجاج بن یوسف ثقفی نهاد تا آب باران بر بام خانه جمع نشود. در روایت آمده‌است که دعا در زیر ناودان کعبه پذیرفته است.
در روایتى از نبى مکرم اسلام (صلى الله علیه وآله) آمده است که فرمودند: «ما مِنْ أحد یَدْعُوا تَحْت الْمیزابِ، الاّ استجیب له»، «کسى نیست که در زیر ناودان دعایى کند و خداوند دعاى او را به مرحله استجابت و قبولى نرساند.
چند پیامبر الهی در اطراف کعبه مدفون هستند؟
کعبه،این مکان مقدس دارای رمز و رموز بسیار زیادی است که مجال بیان همه آن نیست.
یکی از سوالاتی که مطرح می‌شود این است که آیا از انبیاء الهی کسی در مسجد الحرام و اطراف کعبه مدفون هستند و چند پیامبر الهی دراین مکان به خاک سپرده شده اند؟
براساس اخبار و روایات دور تا دور کعبه معظمه پیامبران الهی مدفون هستند، اما تعداد آن به طور دقیق مشخص نیست و روایات مختلفی وجود دارد.
یکی از نقاطی که در اطراف خانه خدا از فضیلت بیشتری برخوردار است محدوده‌ای به نام حجر اسماعیل، فضایی بین رکن عراقی و رکن غربی میان کعبه است که زیر آن محل دفن حضرت هاجر بود و امروزه به حالت نیم دایره مشخص است و زائران در زمان طواف آن را نیز طواف می‌کنند و نمی‌توانند وارد این نیم دایره و محدوده شوند.
حجر اسماعیل به عقیده مسلمانان، یادگار زمان حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) و هاجر و محل دفن آن بانوی بزرگوار است.
بعد از فوت حضرت هاجر و دفن ایشان در این مکان به خاطر این که مردم روی قبر او پا می‌گذاشتند حضرت اسماعیل به احترام قبر مادر دیواره‌ای را برروی قبر بنا کرد تا این که مردم از فاصله دورتری نسبت به خانه خدا، طواف کنند و روی قبر مادرش پا نگذارند.
نقل‌های تاریخی تاریخ‌نگاران مسلمان، حکایت از آن دارد که اسماعیل و مادرش هاجر در همین بخش زندگی می‌کردند. از امام صادق (ع) نقل شده است که "حجر، خانه اسماعیل و محل دفن هاجر و اسماعیل (ع) است.
در باره تعداد انبیاء الهی که در اطراف خانه کعبه مدفون هستند، شاید نتوان به طور دقیق اظهار نظر کرد، چون چیزی به طور دقیق ذکر نشده است، اما به عنوان مثال براساس روایتی در بحارالانوار" از رکن یمانی تا رکن حجرالاسود در کنار خانه خدا ۷۰ پیامبر و نبی الهی مدفون هستند" همچنین براساس روایتی دیگر از این کتاب " داخل حجر اسماعیل همان نقطه‌ای که به صورت نیم دایره در حال حاضر موجود است و زیر ناودان طلای بیت خدا محسوب می‌شود، ۷۰ پیامبر دیگر از جمله حضرت اسماعیل (ع)، دختران آن حضرت و حضرت هاجر (س) مدفون هستند.
بر اساس روایتی از واقدی از علمای اهل سنت نیز" از رکن حجرالاسود تا چاه زمزم ومقام ابراهیم و حجر اسماعیل ۹۹ پیامبر الهی دفن شده اند. در روایت دیگری اینگونه نقل شده که حضرت یعقوب (ع) پدر بزرگوار حضرت یوسف (ع) مقابل باب کعبه در منطقه حطیم مدفون شده است.
همچنین بنا به روایت اهل سنت اکثر انبیاء بنی اسرائیل در اطراف خانه خدا دفن شده اند، لذا معلوم می‌شود که نقطه به نقطه این مکان مقدس مملو از قبور و اجساد مطهر انبیاء الهی است.
در اینجا شاید ذکر این نکته خالی از لطف نباشد که برخی گروه‌های افراطی اقدام به شبهه افکنی در قبال شیعیان مبنی بر حرام بودن زیارت قبور ائمه (ع) و بزرگان دینی و شرک دانستن آن برای شیعیان می‌کنند اشاره کنیم. اکنون که معلوم شد تعداد زیادی از انبیاء الهی در اطراف خانه خدا مدفون هستند این سوال پیش می‌آید که چگونه خود آن‌ها دور تا دور این مکان طواف می‌کنند و در جایی که قبور انبیاء الهی است نماز می‌خوانند؟ چرا آن شرک نیست، اما زیارت قبور ائمه (ع) و امامزادگان و ... را برای ما شرک می‌دانند.
شاید پاسخ آن‌ها به این پرسش ما این باشد که، چون آن‌ها انبیاء الهی هستند پس زیارت و نماز خواندن در کنار قبور آنان اشکالی ندارد، اما باز می‌پرسیم پس چرا اجازه نمی‌دهید مسلمانان قبر مطهر پیامبر (ص) را در مدینه زیارت کنند؟!
گفتنى است استحباب نماز در حجر اسماعیل مربوط به غیر از نماز طواف واجب است؛ چه آنکه نماز طواف واجب باید در نزد مقام بجا آورده شود.
شایان ذکر است که زیر ناودان در حجر اسماعیل، یکى از بهترین و با فضیلت‌ترین مکان‌ها شمار مى آید وروایات بسیارى در این باره به دست ما رسیده است، از آن جمله روایتى است از حضرت زین العابدین، على بن حسین بن على (علیه السلام) که فرمود: «بهترین مکان استجابت دعا و نیایش، زیر ناودان کعبه است» و نیز حضرت فرمودند: «هرکس در زیر مجرى ناودان کعبه بایستد و دعا کند، خداوند دعا و استغاثه او را استجابت مى کند و گناهان گذشته اش را همانند روز ولادتش پاک مى کند».
