ایران به سبب موقعیت جغرافیایی و بیش از هفت هزار سال تمدن و تنوع فرهنگی در جغرافیای زیستی، یکی از کشورهای شاخص در حوزه میراث فرهنگی است و صنایع دستی گوناگونی دارد.
هنگامی که سخن از صنایع دستی و پیشههای کهن به بیان میآید، ذهن به سمت سفالگری و منبت کاری میرود. حال آنکه صنایع دستی مجموعهای از صنایع هنری و سنتی ایران شامل آبگینه، بافتهها و نساجی سنتی، بافتههای داری، پوشاک سنتی، آثار چرمی و کاغذی، چاپهای سنتی، سفال و سرامیک، هنرهای چوبی و حصیری، رودوزیهای سنتی.هنرهای فلزی و هنرهای سنگی است که با محوریت هنر و ذوق و زیباشناختی ایرانی و بهرهگیری از مواد اولیه بومی به کمک دست تولید شده و ریشه در تاریخ ایران زمین دارد.
طبق آماری که سال قبل مدیر کل آموزش و ترویج معاونت صنایع دستی هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی اعلام کرده بود ایران رتبه اول تنوع و رشتههای صنایع دستی را داشت.
بیمه هنرمندان از بیماریهای صنایع دستی
با این حال مشکلات صادرات صنایع دستی، وجود محصولات صنایع دستی تقلبی، نبود استانداردهای مورد نیاز برای تولید، مشکلات فروش کالا، تجهیزات نامناسب، عدم توسعه گردشگری و تاثیر آن بر بازار صنایع دستی، عدم شناسایی بازارهای هدف، مشکلات مربوط به طراحی و تولید از جمله موانع تولید صنایع دستی در ایران هستند.
مدیرکل دفتر بازاریابی و تجاریسازی صنایعدستی گفت: حوزه صنایعدستی بیماریهایی دارد و همه باید دست به دست هم دهیم تا این بیماریها را درمان کنیم. که یکی از مهمترین بیماریهای حوزه صنایعدستی بیمه هنرمندان است که باید برای علاج آن اقدام کرد.
به گفته سید حسین علوی، کمبود مواد اولیه، وجود دلالها در فروش مواد اولیه، مشکل در فروش و صادرات صنایعدستی، کاربردیسازی مسائلی است که در حوزه صنایعدستی باید به آنها توجه کرد.
تفاوت صنایعدستی ایران با کشورهای دیگر هویت آن است
بر اساس آمار ایران با ۱۱ شهر و ۳ روستا، بیشترین شهرهای صنایع دستی ثبت شده در یونسکو را دارد.
مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی گفت: تفاوت صنایعدستی ایران با سایر کشورهای دنیا هویت صنایعدستی ما است. نقوش زیبایی که در صنایعدستی وجود دارد و شیوه تولید آنها برای تمام مردم دنیا و گردشگران جذاب است.
به گفته سید مصطفی فاطمی، در شکلگیری صنایعدستی انسانها نقش دارند و همین انسانها که در تولید صنایعدستی فعال هستند خود جاذبهای برای گردشگران به حساب میآیند و گردشگران از دیدن شیوه شکلگیری و ساخت صنایعدستی لذت میبرد.
بی توجهی به صنایع دستی آنها را به دست فراموشی میسپارد
لاجین، سیرجان، مریوان، کلپورگان، تبریز، مشهد، قاسم آباد گیلان در زمره شهرها و روستاهایی هستند که در حوزه صنایع دستی ثبت جهانی شدهاند.
نماینده مردم چالوس، نوشهر و کلاردشت در مجلس شورای اسلامی گفت: هنرمندان صنایع دستی، امروز با مشکلات عدیدهای مواجه هستند که برخی از مواقع همین مشکلات سدی برای ممانعت از ادامه مسیر میشود.
به گفته محسنی بندپی، بی توجهی منجر به فراموشی برخی از هنرهای صنایع دستی شده که باید نسل به نسل، سینه به سینه انتقال داده میشد تا در گذر زمان به دست فراموشی سپرده نشود و یا سایر کشورها آن را به نام خود ثبت جهانی نمیکردند.