خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) مهم‌ترین مسئله برای مردم این کشور و دغدغه اساسی برای اتحادیه اروپا محسوب می‌شود. به‌رغم گذشت بیش از سه سال از این همه‌پرسی، وضعیت مبهم و حل نشدن برخی از اختلافات مهم بین بریتانیا و اتحادیه اروپا درباره برگزیت باعث شده هشدار‌های جدی درباره تداوم این وضعیت و مخاطرات جدی ناشی از آن ابراز شود.
اخبار سیاسی- به‌رغم توافقی که در اواخر نوامبر ۲۰۱۸ بین لندن و بروکسل در این زمینه صورت گرفت، اما ترزا می‌نخست‌وزیر محافظه‌کار بریتانیا به‌رغم سه بار رأی‌گیری در این زمینه، در تصویب این توافق با ناکامی‌های بزرگی مواجه شد. همین مسئله و نیز فشار‌های داخلی موجب شد ترزا می‌در مه ۲۰۱۹ استعفای خود را اعلام کرده و سپس رقابت‌های درون حزبی برای معرفی رهبر جدید حزب محافظه‌کار و نخست‌وزیر جدید انگلیس آغاز شود.
سرانجام پس از مدت‌ها انتظار درباره رهبر جدید حزب محافظه‌کار و نخست‌وزیر انگلیس، بوریس جانسون روز سه شنبه ۱ مرداد (۲۳ ژوئیه) در انتخابات داخلی حزب محافظه‌کار در برابر جرمی هانت رقیب خود به پیروزی رسید و این مناصب را تصاحب کرد. مهم‌ترین مأموریت جانسون خارج کردن انگلیس از اتحادیه اروپا خواهد بود.
روی کار آمدن جانسون، نگرانی شدید اتحادیه اروپا درباره رویکرد سختگیرانه وی در قبال خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برگزیت) را برانگیخته است. اتحادیه اروپا روز سه شنبه به بوریس جانسون نخست‌وزیر جدید انگلیس تبریک گفته، ولی هشدار داده است که هیچ‌گونه مذاکره مجددی بر سر مفاد برگزیت وجود نخواهد داشت. اتحادیه اروپا اعلام کرده است که جانسون دوران پرچالشی را پیش رو خواهد داشت و وعده وی برای برگزاری انتخابات با هدف مذاکره مجدد بر سر برگزیت عملی نخواهد شد. بدین ترتیب به‌رغم تبریک سران اروپایی و اتحادیه اروپا و در حالی که امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه، اورسولا فون در لاین، رئیس جدید کمیسیون اروپا و سایر مقام‌های اتحادیه اروپا آمادگی خود را برای همکاری با جانسون اعلام کرده‌اند، ولی شواهد حاکی از آن است که اتحادیه اروپا هیچ تمایلی برای مذاکره مجدد بر سر مفاد توافقنامه برگزیت با لندن ندارد.
اورسولا فون درلاین ضمن ابراز امیدواری درباره روابط و همکاری لندن و بروکسل تأکید کرد: ما دوران پرچالشی در پیش خواهیم داشت. جانسون اکنون سه ماه یعنی تا ۹ آبان ۱۳۹۸ (۳۱ اکتبر ۲۰۱۹) فرصت دارد تا انگلیس را از اتحادیه اروپا خارج کند. وی در جریان رقابت برای تصاحب پست نخست‌وزیری سیاسی بار‌ها تأکید کرده که انگلیس را با توافق یا بدون توافق از اتحادیه اروپا خارج خواهد کرد.
مسئله برگزیت اکنون بیش از پیش پیچیده شده و تأثیرات سیاسی، اقتصادی و امنیتی آن نگرانی‌های بسیاری را به وجود آورده است. کارشناسان معتقدند که خروج بدون توافق ممکن است که انگلیس را با رکود شدید اقتصادی مواجه کند. همچنین یکی از پیامد‌های جدی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا اعمال تعرفه بر واردات کالا از اروپا خواهد بود. «لوکمن اوتونگا» کارشناس بورس معتقد است: «از زمان تصدی بوریس جانسون تا ۳۱ اکتبر بازار دچار بحران شدیدی خواهد بود.» شاخص تولید ناخالص داخلی انگلیس نیز تا سال ۲۰۲۰ کاهش دو درصدی خواهد داشت.
بر عکس «ترزا می» نخست‌وزیر مستعفی انگلیس، جانسون معتقد است در صورتی که لندن و بروکسل بر سر توافقنامه خروج از اتحادیه اروپا به توافق نرسند، انگلیس باید بدون هیچ‌گونه توافقی از اتحادیه اروپا خارج شود، با این همه اگر جانسون وعده خود در این زمینه را عملی کند با چالش‌های بزرگی مواجه خواهد شد. این چالش در وهله نخست در داخل انگلیس خواهد بود؛ چالشی که جایگاه وی را در محیط سیاسی داخلی انگلیس و حتی داخل حزبش تهدید می‌کند، چرا که مردم این کشور حاضر نیستند، پیامد‌های فاجعه‌بار خروج از اتحادیه اروپا بدون هیچ توافقی را تحمل کنند. از هم اکنون سیاستمداران و مقامات ارشد انگلیسی درباره نحوه اداره کشور در دوره جانسون ابراز نگرانی می‌کنند. «نیکولا استرجون» وزیر اول اسکاتلند صراحتاً اعلام کرده است که درخصوص شیوه کار بوریس جانسون در پیشبرد امور در سمت نخست‌وزیری عمیقاً نگران است.
مقامات اتحادیه اروپا همچنین تصریح کرده‌اند که هیچ تغییری را درباره توافقنامه برگزیت نخواهند پذیرفت. فرانس تیمرمن، معاون کمیسیون اروپا در اظهاراتی گفت: اتحادیه اروپا با هرگونه تغییر در توافقنامه برگزیت مخالفت خواهد کرد. البته به‌رغم تأکید بروکسل بر عدم تغییر توافق برگزیت، اما برخی شواهد نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا ممکن است با تمدید مدت برگزیت موافقت کند. در این زمینه «اورسولا فون درلاین» تأکید کرده است که در صورتی که جانسون دلایل جدیدی ارائه کند بروکسل این امکان را دارد که مهلت مقرر شده برای لندن را تمدید کند. با این حال به نظر می‌رسد که جانسون دیگر قصد تمدید برگزیت را نداشته و مصمم است به‌رغم هزینه‌های زیاد خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا، تا ۳۱ اکتبر به هر ترتیب این مسئله را عملی کند. ولی اتحادیه اروپا فقط خواستار برگزیت با توافق و به عبارت دیگر منظم است. میشل بارنیه، مذاکره‌کننده ارشد برگزیت اتحادیه اروپا در این باره گفت: اتحادیه اروپا آماده همکاری با نخست‌وزیر جدید انگلیس برای یک برگزیت منظم است.
دکتر سید رضا میرطاهر
