البغدادی که از زمان اعلام خلافت در مسجدجامع نوری شهر موصل در تیر ۱۳۹۳، دیگر در انظار عمومی حاضر نشده بود، پس ازحدود۵سال اختفا، ویدئویی ۱۸ دقیقه ای از خود منتشرکرده که موجی از بحث های مختلف را در میان تحلیل گران دامن زده است، به ویژه آنکه ژست ضد صلیبی او با توجه به حوادث تروریستی اخیر درسریلانکا مشکوک و قابل تامل است، اما به راستی پشت پرده ظاهر شدن دوباره ابوبکر البغدادی چیست؟
۱- مؤسسه تراث علمی از موسسات داعشی منتقد البغدادی ۳ روز قبل جزوه ای با نام الخلافة الوهمیه را به قلم ابی عیسی المصری از مفتی های منتقد البغدادی منتشر کرد. در این جزوه المصری با ارائه دلایلی خلافت البغدادی را زیر سوال برد و آن را مشروع نمی داند.
یکی از ادله اصلی المصری حضورنداشتن رسانه ای البغدادی است. مصری مدعی می شود چگونه خلیفه ای که هیچ نشانه ای از او نیست می تواند خلافتش مشروع باشد؟ این اشکال دقیقاً همان اشکالی بود که در سال ۲۰۱۴ ابومحمد مقدسی و بسیاری دیگر از مفتی های سلفی جهادی بعد از اعلان خلافت از سوی ابومحمد عدنانی و خلیفه نامیدن البغدادی مطرح کردند.
در آن زمان نیز بلافاصله مؤسسه فرقان خطبه البغدادی در مسجد موصل را منتشر کرد. به نظر می رسد اکنون نیز ویدئوی منتشر شده از البغدادی کاملاً از موضعی انفعالی و از یک سو نشان دهنده وجود اختلافات عمیق در گروه تروریستی و از سوی دیگر نشان دهنده ضعف مفرط آن است.
انتشار اخبار عدم تبعیت گروهی از فرماندهان داعش در نبرد باغوز از البغدادی نیز به خوبی نشان دهنده عمق این اختلافات و ضعف داعش است. شکست سال گذشته داعش در شهر «رقه» به عنوان مهم ترین پایگاه این گروه تروریستی در سوریه، شاید به اندازه ناکامی اخیر این گروه در روستای «باغوز» در مرز میان عراق و سوریه برای تشکیلات داعش سنگین و مهلک نبود.
اگر ذره ای امید برای احیای به اصطلاح خلافت برای البغدادی باقی مانده بود، با شکست ماه گذشته این گروه در باغوز در برابر نیروهای دموکراتیک سوریه، نقش بر آب شد.از مهم ترین دلایل شکست داعش نیز امتناع برخی فرماندهان داعش از ادامه نبرد بود که حکایت از تشدید اختلافات سرکرده های داعش با البغدادی داشت.
حالا او با انتشار ویدئو در پی روحیه‌بخشی به اعضا و هواداران داعش در سراسرجهان است. او در این ویدئو البته اگر قابل وثوق باشد، به بیعت‌کنندگان جدید در برخی کشورها تبریک می‌گوید تا توسعه سازمان داعش را به نمایش بگذارد، یعنی در واقع می‌خواهد نیروهای خود را از کشورهای مختلف از عراق و مصر تا کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و نیز تا سرحدات اروپا یعنی فرانسه، بلژیک و در عین حال استرالیا و چچن جذب کند.
بدون شک اشاره البغدادی به تابعیت افراد داعش برای خدمت به استراتژی این گروه در مرحله آینده است. ازگفته های البغدادی بر می آید که وی بنا دارد داعشی های سوری وعراقی را نیز از درگیری های مستقیم بازدارد تا طبق تاکتیک "گرگ‌های تنها" عمل کنند و در عین حال گروه‌های زیرزمینی داعش در سوریه وعراق دوباره احیا شوند.
۲- داعش پس از شکست های متوالی، ناگزیر از رویای جاه طلبانه تشکیل خلافت کوتاه آمده و اکنون تلاش می کند حیات خود در اذهان عمومی را از طریق انجام عملیات های تروریستی اغراق شده در نقاط متنوع جهان تداوم بخشد. گویا دیگر انجام عملیات تروریستی در خاورمیانه از «برد تبلیغاتی» کافی برخوردارنیست وباید نقاط دیگری هدف قرار گیرد.
در این ویدئو نیز او بر خلاف گذشته، دشمن اصلی مسلمانان را به زعم خود، از شیعه به مسیحیت تغییر داده و ژست ضد صلیبی گرفته است، در حالی که اگر به خاطر داشته باشیم، بر مبنای فلسفه «دشمن نزدیک» در این گروه، هیچ گاه مسیحیان هدف اصلی این گروه نبودند، اما برای شیعیان از سوی داعش فقط فرمان مرگ صادر می شد به طوری که درزندان بادوش در شمال موصل و پایگاه اسپایکر در استان صلاح الدین و از توابع تکریت هزاران شیعه توسط این گروه تکفیری قتل عام شدند.
اما حالا تاکید اساسی البغدادی بر نبرد با صلیبی‌هاست به گونه‌ای که نبرد با دشمنان نزدیک یعنی حکومت های ایران، عراق، سوریه و دیگر حکومت‌های نامشروع از دید داعش بر خلاف گذشته به حاشیه رفته است.خلاصه آنکه اگر اولین ظاهرشدن البغدادی سرآغازی برای "اعلام خلافت خودخوانده" داعش بود آفتابی شدن مجدد او به نظر سرآغازی برای مرحله جدیدی از مراحل این گروه تروریستی است؛ مرحله‌ای که اولویت‌های جغرافیایی و ایدئولوژی داعش را تغییر داده و با هشدار درباره "درگیری‌های طولانی‌مدت" رویکرد جدی‌تری در پیش گرفته است.
این رویکرد تقریباً انحراف از رویکرد "ابومصعب الزرقاوی" و نزدیک شدن به رویکرد "اسامه بن لادن" موسس القاعده را نشان می‌دهد.در نتیجه این رویکرد، از این پس همه نقاط جهان بیش از پیش در معرض تهدید داعش قرار می گیرد؛ تهدیدی که با افزایش احتمال واکنش تند مسیحیان افراطی، امنیت مسلمانان را هم به خطر خواهد انداخت و ضریب تنش و ناامنی در همه کشورهای جهان را افزایش خواهد داد.
در نهایت به نظر می رسد به رغم آنکه البغدادی با انتشار این ویدئوی ۱۸ دقیقه ای تلاش دارد تا چهره ای منسجم و فعال از داعش به نمایش بگذارد اما عملاً این نمایش را علاوه بر آنکه جلوه ای واضح از انفعال و ضعف داعش و تلاش برای منسجم کردن طرفدارانی است که هر ساعت در حال پراکنده شدن از گرد البغدادی هستند، می توان اعلامیه ای برای ورود به دوره ای جدید از فعالیت این گروه تروریستی دانست که قبلاً القاعده آن را پیموده و مدت ها قبل به دوران حضیض خود رسیده است. آیا سرنوشت بن لادن و القاعده در انتظار ابوبکر البغدادی است؟
حامدرحیم پور
