تروئیکای اروپایی همچنان به رایزنی های پشت پرده خود با "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه آمریکا و دیگر اعضای دولت ترامپ ادامه می دهند! اظهارات اخیر "ژان ایو لودریان" وزیر امور خارجه فرانسه مبنی بر عدم ارائه بسته پیشنهادی اروپا تا ماه نوامبر موید همین حقیقت است.شواهد و مستندات موجود نشان می دهد که اروپای واحد علی رغم ادعای قبلی خود، همچنان رویکردی مستقل و موثر را در قبال توافق هسته ای و حفظ آن در پیش نگرفته است. خروجی مذاکرات اخیر در وین نیز صرفا "ادامه مذاکرات" بود، موضوعی که با توجه به رویکرد خاص اروپاییان نسبت به برجام ، ایران و آمریکا کاملا قابل پیش بینی بود.از سوی دیگر، با ارائه بسته پیشنهادی اروپا مشخص شد که قاره سبز در رویکردی عامدانه، هنوز از فاز "تعهد" وارد فاز "تضمین " بر سر برجام نشده است. به عبارت بهتر، حتی مقامات اروپایی در جایی که قدرت و ابتکار عمل کافی را برای حفظ برخی خواسته های برجامی ایران داشته اند، ترجیح داده اند صرفا چراغ سبزهایی را به کشورمان بر سر حفظ توافق هسته ای نشان دهند! این رویکرد مزورانه مقامات اروپایی بیش از آنکه ماهیت بازیگران غربی و خصوصا تروئیکای اروپایی را نشان دهد، پرده از حقیقتی تلخ به نام
" تکرار خطای برجامی اروپا" بر می دارد.
آنچه مسلم است اینکه سه کشور اروپایی با پیشگامی فرانسه از یک سو در صدد "ارائه حداقل تضمین‌های ممکن به ایران "
و از سوی دیگر، در صدد "خرید زمان" برای مشخص شدن تکلیف ترامپ و همراهانش در انتخابات میاندوره ای کنگره هستند. نباید فراموش کرد که فرانسه و امانوئل ماکرون، رئیس جمهور این کشور از ابتدای سال 2017 میلادی، پررنگ ترین نقش را در میان سایر کشورهای اروپایی (در تخریب برجام ) ایفا کرده اند. همکاری رسمی کاخ سفید و کاخ الیزه بر سر تغییر برجام ، در ماه سپتامبر سال گذشته و همزمان با برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک به نقطه اوج خود رسید. ماکرون در دو دیدار جداگانه با دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو
نخست وزیر رژیم اشغالگر قدس به آنها تعهد داد که تمامی تلاش خود را برای گنجاندن موضوع توان موشکی ایران در برجام یا تحدید همزمان توان موشکی و هسته ای ایران به کار خواهد گرفت. همچنین ماکرون به ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی در خصوص اعمال فشار بر ایران بابت موضوع بازرسی از اماکن نظامی کشورمان تضمین‌هایی داد.
به عبارت بهتر، ماکرون از سوی ترامپ و نتانیاهو مامور شد تا ضمن متقاعد کردن آلمان ( دیگر عضو 1+5) برای تغییر برجام، ایران را بابت تن دادن به مذاکره بر سر توان موشکی خود تحت فشار قرار دهد.
پس از دیدار ماکرون و ترامپ در ماه سپتامبر( شهریور ماه ) سال گذشته در نیویورک، تلاشهای فزاینده رئیس جمهور فرانسه برای همراه سازی آلمان با فرانسه و انگلیس بر سر تغییر برجام آغاز شد. مقامات آلمانی معتقد بودند که تنظیم، تصویب و امضای یک توافق ثانویه ( که قطعا در مغایرت با متن اصلی برجام خواهد بود) به لحاظ حقوقی آسان نیست. همچنین مقامات آلمانی در خصوص افزودن الحاقیه ای به برجام که متضمن رفع نگرانی های
ترامپ در خصوص بندهای غروب آفتاب( Sunset) اعمال بازرسی ازاماکن نظامی ایران و تحدید توان موشکی ایران باشد ملاحظاتی داشتند. ماکرون در مدتی کوتاه، توانست مقامات آلمانی را نیز با خود در راستای اعمال تغییر در توافق هسته ای
همراه سازد. با این حال مقامات فرانسوی و آلمانی اصرار داشتنند که از به کار بردن واژه " تغییر برجام" اجتناب کرده و واژه " اصلاح برجام" را جایگزین آن نمایند تا به این وسیله، قدرت مانور سیاسی بیشتری در مواجهه با افکار عمومی و مخاطبان برجام داشته باشند. از مهر ماه سال گذشته تا زمان اعلام رسمی خروج آمریکا از برجام، مذاکرات نمایندگان سه کشور اروپایی و ایالات متحده آمریکا در خصوص تغییر توافق هسته ای در جریان بود. این مذاکرات در سطوح کارشناسی و با حضور نمایندگان کشورهای فرانسه، انگلیس، آلمان و آمریکا صورت گرفت و بسیاری از آنها به صورت مخفیانه و غیر علنی برگزار شد. تروئیکای اروپایی اصلی ترین ماموریت خود در قبال برجام ، یعنی مهار ایالات متحده آمریکا را عملا فراموش کرده و "معامله با آمریکا" را به عنوان یک راهکار مهم برای تقویت اتحاد درون آتلانتیکی خود با واشنگتن انتخاب کردند. آنها حیت به همه خواسته های غیر قانونی ترامپ مبنی بر تغییر برجام تن دادند. در حال حاضر و پس از اعلام خروج رسمی ترامپ از توافق هسته ای نیز کشورهای اروپایی هنوز توافق هسته ای با ایران را به مثابه یک " متغیر وابسته سیاسی" مدنظر قرار
می دهند، نه یک "متغیر مستقل حقوقی"! بسیاری از رسانه های غربی تاکید کرده اند که بازیگران اروپایی نسبت به اینکه برجام را به عنوان وجه المصالحه ای برای معامله با آمریکا و تنظیم رفتار ترامپ در قبال اروپای واحد فدا کنند، ابایی ندارند.اخیرا ترزا می، نخست وزیر انگلیس صراحتا از دیگر بازیگران اروپایی درخواست کرده است که به جای مواجهه با ایالات متحده آمریکا ( بر سر مسائلی مانند برجام و وضع تعرفه های گمرکی و ...) رو به مصالحه و گفت و گوی موثر با دولت ترامپ بیاورند و حتی از مقابله به مثل با واشنگتن در حوزه های تجاری پرهیز کنند. بدون شک، تا زمانی که اتحادیه اروپا وارد فاز " تقابل راهبردی" با دولت ترامپ نشود، خبری از اصلاح رویکرد اروپا در قبال برجام نیز نخواهد بود. این موضوعی است که باید از سوی دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان درک شود. در اینجا تاکید می شود که اصلی ترین خطای اتحادیه اروپا، معامله اولیه ؟آنها با آمریکا بر سر تغییر برجام بود، معامله ای که امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه ،ترزا می نخست وزیر انگلیس ، آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در یک سو و دونالد ترامپ در سوی دیگر آن قرار داشتند. ورود اروپا به این معامله، حیثیت و استقلال این مجموعه را در نظام بین الملل زیر سوال برد. هم اکنون اروپای واحد فرصت اندکی جهت "اصلاح بنیادین" رویکرد و بازی خود در قبال توافق هسته ای دارد. در غیر این صورت، هزینه شکست اروپای واحد به مراتب نسبت به آن چه مقامات قاره سبز تصور می کنند بیشتر خواهد بود....
حنیف غفاری
