آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، روز یک‌‌‌‌شنبه 29آوریل گفت: «اگر واشنگتن به معافیت اتحادیه اروپا از افزایش تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم، مانند بسیاری دیگر از کشورهای دنیا ادامه ندهد، اروپا می‌تواند وارد یک جنگ تجاری با این کشور شود.»گفتن این حرف آن هم تنها یک روز پس از سفرش به امریکا و دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، تنها می‌تواند دلالت بر این نتیجه داشته باشد که او نتوانست در آن سفر ترامپ را متقاعد به معافیت گمرکی بر فولاد و آلومینیوم وارداتی از اروپا کند که حالا با لحن صریح‌تر امریکا را تهدید به جنگ تجاری می‌کند. به نظر می‌رسد که او در این تهدید تنها نیست و گفته که ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا، و امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، نیز از او حمایت می‌کنند و این جدای از حمایت دیگر رهبران اروپایی مثل سباستین کورز، صدراعظم اتریش، است که یک واکنش جمعی را از سوی اتحادیه اروپا درخواست کرده است.
اصل موضوع به یکی از وعده‌های انتخاباتی ترامپ ارتباط دارد که او پس از وقفه‌ای کوتاه در مورد کانادا و چین انجام داد و حالا نوبت به اتحادیه اروپا رسیده است. وعده او به تغییر موازنه تجاری به نفع امریکا بود و از همان موقع تعرفه‌های گمرکی و افزایش آنها بر کالاهای وارداتی به امریکا را وعده می‌داد. به همین جهت بود که رهبران دیگر کشور‌‌‌ها و به خصوص کشورهای اروپایی شعار اول امریکا را مورد انتقاد قرار می‌دادند اما انتظار داشتند این شعار در حد حرف باقی بماند و شکل عملی نگیرد. سرانجام، ترامپ شامگاه پنج‌شنبه هشتم مارس سند افزایش تعرفه گمرکی بر واردات فولاد به میزان 25 درصد و آلومینیوم به میزان 10 درصد را امضا کرد و در همان موقع هم اتحادیه اروپا، کانادا و مکزیک به این اقدام او واکنش منفی نشان دادند و گفتند که در مقابل او ساکت نخواهند نشست و مقابله به مثل خواهند کرد. جالب اینجا است که حتی 100 نماینده جمهوریخواه هم به این اقدام ترامپ معترض بودند اما او به انجام وعده خود اصرار داشت و در پیام توئیتری گفت که در جنگ تجاری پیروز خواهد شد.
اولین کشوری که به صورت جدی به جنگ تجاری امریکا رفته چین است که اوایل آوریل اعلام کرد تعرفه‌‌‌‌هایی جدید بین 15 تا 25 درصد بر مجموع 128 کالایی وضع می‌کند که از امریکا وارد می‌شوند. خبرگزاری شینهوا اعلام کرد که تعرفه‌های جدید بر محصولات امریکا به ارزش 3میلیارد دلار خواهد بود و وزارت بازرگانی چین هم اعلام کرد این اقدام به مثل در مقابل امریکا است زیرا در عین اینکه چین به دنبال «دعوا» نیست اما «به هیچ وجه از جنگ تجاری با امریکا نمی‌ترسد.»روز سه‌‌‌‌شنبه اول ماه می زمانی است که مهلت معافیت تعرفه گمرکی از کالاهای اروپایی به امریکا به سر می‌رسد و به نظر می‌رسد که هم ماکرون و هم مرکل نتوانستند در سفرهای هفته قبل خود به امریکا، ترامپ را متقاعد به تمدید این معافیت‌‌‌‌ها کنند. بنابراین، اتحادیه اروپا مثل چین منتظر این است که ترامپ با به سر رسیدن این مهلت دیگر معافیت‌های گمرکی را تمدید نکند و با وضع تعرفه‌های جدید 25 و 10 درصدی به جنگ تجاری با این اتحادیه بیاید. این وضعیتی اجتناب‌ناپذیر است و ترامپ در مورد چین نشان داد که قصد یک گام عقب نشستن را ندارد و به همین دلیل هم نباید اتحادیه اروپا را از طرح هجمه تجاری او حذف کرد. موضوع قابل توجه اینجا است که ترامپ با کارشکنی در تعیین دو قاضی برای دادگاه استیناف سازمان تجارت جهانی در عمل باعث شده تا این دادگاه به حد نصاب هفت قاضی نرسد و شاکیان به جنگ تجاری ترامپ نتوانند علیه او در این دادگاه اقدامی بکنند. با توجه به این شرایط است که اتحادیه اروپا دیگر چاره‌ای جز ورود به جنگ تجاری با ترامپ ندارد و حالا مرکل در حال آماده کردن صفوف خود در این جنگ است و انتظار دارد که دیگر رهبران اروپایی هم با او همراهی کنند. هرچند که احتمال دارد رهبران اتحادیه اروپا همانند بحران مالی یک دهه گذشته با او همکاری کنند اما نباید از عمل غیرمترقبه بریتانیایی‌‌‌‌ها غافل ماند زیرا دولت لندن به دلیل برگزیت و خروج از اتحادیه دیگر نیازی ندارد تا به طور تمام قد از مرکل حمایت کند و شاید برای جلب حمایت امریکایی‌‌‌‌ها پشت مرکل را در این جنگ خالی کند.
دکتر سید نعمت‌الله عبدالرحیم‌زاده
