درحالیکه تا همین یک سال پیش، مدیران دولتی برای خرید هواپیما مانور میدادند و با هواپیمای نمایشی عکس یادگاری میگرفتند، روزنامه شرق در گزارشی نوشت: یکی از مهمترین مسایلی که در زمان مذاکرات هستهای ایران مورد تاکید مذاکرهکنندگان ایرانی بود، موضوع خرید هواپیما برای ناوگان حملونقل هوایی بود که به پشتوانه مذاکرات توانست از مجوزهای اوفک، جان سالم به در ببرد و مجوز خرید 200 هواپیما برای ایران از بویینگ، ایرباس و ایتیآر تا مهلت 2020 ازسوی اوفک صادر شود. ترامپ برای آنکه نه بدعهدی کرده باشد و نه از خواستههای خود برای اعمال فشار بر ایران دست بکشد، راه ترساندن سرمایهگذاران برای همکاری با ایران را در پیش گرفت و بر همین اساس بود که تقریبا تمامی مبادلات بانکی و مالی ایران با بانکهای جهانی تحتالشعاع قرار گرفته و به حالت تعلیق درآمد؛ همان موضوعی که بارها ازسوی کارشناسان در قامت نبود یک فرد مذاکرهکننده آشنا به مسائل مالی و اقتصادی در تیم مذاکرهکننده مطرح شده بود.
چالش فاینانس برای خرید هواپیماهای ایرانی و نبود تضمین دولتی برای این هواپیماها، سبب شد تا از مشاور وزیر راه درباره چرایی اشکال در روند مذاکرات فاینانس بپرسم. غلامرضا سلامی در پاسخ، به نکته مهمی اشاره میکند؛ «از آنجاکه در ایران تجربه زیادی در این زمینه وجود نداشته و دولت هم قرار نیست تامین فاینانس را تضمین کند و بناست ایرانایر، فاینانسها را تضمین کند. کمی با مشکل روبهرو شدهایم.» فاینانس یکی از مواردی بود که بارها ازسوی کارشناسان نسبت به آن هشدار داده شده بود. نکته اینجاست که اعتماد و بیدقتی در روند مذاکراتی از این دست، مانند همان سنگی میماند که وقتی در چاه افتاد، بیرون آوردن آن دیگر کار سادهای نیست.
(چرا دولت این فاینانسها را تضمین نمیکند؟)
از ابتدا قرار نبود که دولت فاینانسها را تضمین کند. وزیر راه معتقد است که تمام اعتباراتی که قرار است خارجیها در ایران داشته باشند، باید با پیشتوانه و اعتبار شرکتهای زیرمجموعه دولت باشد و نه خود دولت.