حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (پنجشنبه) در مجمع جهانی اقتصاد در داووس در گفت‌وگویی با فرید زکریا درباره بحران اوکراین گفت: اتفاقی که در اوکراین رخ داد و حمله نظامی و جنگ علیه اوکراین را قویا محکوم کردیم. حتی مقام معظم رهبری در عالی‌ترین سطح در جمهوری اسلامی ایران به صراحت و به صورت علنی اعلام کردند که ما مخالف جنگ هستیم.
وی در پاسخ به سؤال فرید زکریا درباره اینکه آیا روسیه را محکوم می‌کنید؟ گفت: همانطور که جنگ را علیه اوکراین اقدام نادرست میدانیم، علیه افغانستان، عراق، یمن و فلسطین نیز اقدام نادرستی میدانیم. درباره اوکراین یک واقعیت وجود دارد، آمریکا و ناتو اقدامات تحریک آمیز در منطقه انجام دادند. فکر می‌کنم مسبب این جنگ به اقدامات تحریک آمیزی برمی‌گردد که آمریکا و ناتو برای حضور خودشان و گسترش حضور نظامی‌شان و تحریک کرملین انجام دادند. لذا این ریشه واقع بینانه را باید مورد توجه قرار داد.
امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: آیا راهکار مقابله با این تحریک آمریکا و ناتو جنگ است؟ ما از گفت‌وگو و مذاکره سیاسی حمایت میکنیم. تاکنون دو بار با آقای لاوروف و وزیر خارجه اوکراین صحبت کردم. هفته پیش به لاوروف پیشنهاد دادم آماده‌ایم در ایران میزبان دو طرف باشیم و جنگ باید متوقف شود. صحنه‌های آوارگان اوکراینی و این تراژدی انسانی قلب هر انسانی را به درد می‌آورد. امیدوارم تلاش‌های ما به توقف جنگ و تمرکز بر راه‌حل سیاسی کمک کند.
امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: ما رفتار مبتنی بر استاندارد دوگانه نداریم. اوکراین، افغانستان و یمن و هر جا حقوق بشر نقض شود و هر جا جنگ و تجاوزی صورت بگیرد، مخالف آن هستیم و آن را محکوم میکنیم.
وی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: معتقدم همه باید تلاش کنیم جنگ هر چه زودتر در اوکراین خاتمه یابد و از مسیر گفت‌وگوی سیاسی مشکلات دو کشور که تاثیرات عمیقی بر کل جهان می‌گذارد، برطرف شود.
* اخیرا ابتکار جدیدی را روی میز گذاشتیم
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اظهارات رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران گفت: من هم مثل وزیر خارجه آمریکا و رابرت مالی در برابر پارلمان کشورم با فشارهای زیادی مواجهم. آنها طیف قوی در داخل دو کشور هستند که به دلایل خاص خودشان، مخالف بازگشت به برجام هستند.
وی یادآور شد: البته ما پیام‌هایی را از رابرت مالی و مقامات آمریکا تا عالی‌ترین سطح آقای بایدن دریافت میکنیم که قدری متفاوت از مواضع رسانه‌ای آنهاست. این را درک میکنیم. برای من قابل درک است که رابرت مالی با نگاه به مسائل داخلی کشورش در سنا و کنگره چگونه باید صحبت کند. اما باید بگویم ما در رفت و برگشت به صورت Non-paper پیام‌هایی را از طریق انریکه مورا و یا از طریق بورل و گاهی از طریق برخی وزرای خارجه در اروپا و در سطح منطقه بین ما و آمریکا تبادل می‌شود.
امیرعبداللهیان بیان کرد: از ابتدای دور جدید گفت‌وگوها برای بازگشت طرف‌ها به برجام و تعهداتشان، ایران ابتکارات متعددی را روی میز گذاشته است و اخیرا یک ابتکار جدیدی را روی میز گذاشتیم، ولی احساس میکنیم آقای بایدن دچار بی تصمیمی شده است.
* پنجره دیپلماسی را باز نگهداشتیم
امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: امیدوارم طرف آمریکایی واقع بینانه برخورد کند. مهمترین موضوع برای ما این است که ما باید در بازگشت همه طرف‌ها به برجام، از منافع اقتصادی برجام برخوردار شویم. باید عوامل فشار حداکثری ترامپ از میان برداشته شود. این چیزی است که از ابتدای رقابت‌های انتخاباتی آقای بایدن به آن اشاره کرد. نمی‌توان به برجام برگشت، ولی ایران از منافع اقتصادی محروم بماند و عوامل فشار حداکثری ترامپ باقی بماند. آقای بایدن باید یکی را انتخاب کند و باید تصمیم بگیرد. ما در رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار متعهدیم. برنامه هسته‌ای ما تماما صلح آمیز است. این طرف آمریکایی است که باید تصمیم بگیرد، ما پنجره دیپلماسی را باز نگهداشتیم و امیدواریم در صورت نگاه واقع بینانه آمریکا بتوانیم به نقطه توافق برسیم.
وی یادآور شد: اما با کمال تاسف منافع ملی آمریکا توسط صهیونیست‌ها به گروگان گرفته شده و ادله زیادی در این زمینه هست.
* نسبت به تضمین‌های اقتصادی هنوز به نقطه اطمینان از سوی آمریکا نرسیدیم
وزیر خارجه همچنین گفت: اگر به عنوان مسؤول دستگاه دیپلماسی و تیم مذاکره در ایران بخواهم به شما بگویم صادقانه چه چیزی اکنون باعث مکث در مذاکرات شده است، ما نسبت به تضمین‌های اقتصادی هنوز به نقطه اطمینان از سوی آمریکا نرسیدیم. نسبت به اینکه آیا عامل فشارهای حداکثری ترامپ از میان برداشته می‌شود هنوز روی زمین و در عمل رفتار متفاوت از رفتار ترامپ در موضوع برجام از سوی بایدن ندیدیم.
* موضوع FTO را طرف اسرائیلی علنی و بزرگ نمایی کرد
وی افزود: نباید مسائل را به یک موضوع تقلیل داد. موضوع FTO سطحی از گفت‌وگوهای ما و طرف آمریکایی به صورت غیرمستقیم است. اما قبل از این، موضوعات مهمتری مانده است، وقتی می‌گوییم بازگشت به برجام یعنی فعالیت اقتصادی و تجاری طبیعی ایران در مسیر اقتصاد بین‌الملل و تجارت جهانی. این برای ما مهم است و بارها به طرف آمریکایی این مسئله را گفتیم ولی متاسفانه موضوع FTO را طرف اسرائیلی علنی و بزرگ نمایی کرد و الان این موضوع به عنوان عامل اصلی مطرح می‌شود در حالی که به صراحت می‌گوییم عامل اصلی نفع ایران و مردم ایران از مزایای کامل اقتصادی برجام است.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره تحریم سپاه خاطرنشان کرد: از زمانی که در سپتامبر گذشته در نشست نیویورک بودم تا در نشست امنیتی مونیخ و در مسیر گفت‌وگوهای غیرمستقیم و تبادل پیام بین همکارم آقای باقری با انریکه مورا و تبادل پیام غیرمستقیم با رابرت مالی، بارها با این درخواست آمریکا مواجهیم که بیایید با هم گفت‌وگوی مستقیم کرده و مسائل باقیمانده را حل کنیم، از جمله در مورد FTO.
وی ادامه داد: من گفتم اگر آقای بایدن که به ما پیام می‌دهد و می‌گوید من حسن نیت داریم در روی زمین حسن نیت خود را نشان دهد. از من پرسیدند چگونه؟ گفتم اولا شما به کل برجام نگاه کنید چه اتفاقی خواهد افتاد. ما دستاوردهای هسته‌ای صلح آمیز بزرگی را داریم که بخشی از اینها را باید متوقف کنیم، آمریکا در نهایت چه کار می‌کند؟ ما را تحریم کرده، اموال ما را بلوکه کرده و در بهترین حالت از جیب خودش که چیزی نمی‌خواهد به ما بدهد. دارایی‌ها ما را که نگهداشته می‌خواهد رها کند و حق ما را که ستانده می‌خواهد در این تبادل و در قالب برجام به ما برگرداند. پس نمی‌خواهد هزینه بدهد، حتی در بهترین حالت برگشت به برجام آمریکایی‌ها انجام دهند.
* همه عوامل فشار حداکثری ترامپ به دست بایدن تکرار می‌شود
امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: گفتیم اگر از گفت‌وگوی مستقیم حرف می‌زنید، اول ثابت کنید که تفاوت بین بایدن و ترامپ وجود دارد. ما شاهدیم که همه عوامل فشار حداکثری ترامپ به دست بایدن تکرار می‌شود. پس هنوز موضوعات مهمی باقیمانده است، ولی ما می‌خواهیم ساده سازی کنیم. ما می‌گوییم آقای بایدن حسن نیت دارید، ما آماده‌ایم، تضمین اقتصادی و برطرف کردن عوامل فشار حداکثری ترامپ، اگر اینها را حل کنید، اینها موضوعات اصلی است که باید بر آن تمرکز کنیم. اما در هیاهوی رسانه‌ای حرف‌های دیگری به درست یا غلط بعضا مطرح می‌شود.
* آن‌قدر آمریکایی‌ها در تحریم افراط کرده‌اند که گاهی اوقات اسم یک فرد سه بار در لیست تحریم آمده، در حالی که این فرد ۱۰ سال پیش فوت کرده
وی در پاسخ به سؤالی درباره روابط ایران و آمریکا بیان کرد: معمولا وقتی دولت جدید در ایران یا آمریکا روی کار می‌آید اولین موضوعی که مطرح می‌شود چگونگی روابط تهران و واشنگتن است. ما همیشه گفته‌ایم اولا سیاست خارجی ما یک اصول مشخصی دارد. ثانیا در موضوع رابطه با آمریکا ملاک برای ما رفتار طرف آمریکایی است. آمریکایی‌ها در بیش از ۴۰ سال گذشته شاخص‌های زیادی از بی اعتمادی را به نمایش گذاشتند.
* بازگشت روابط ایران و آمریکا به حالت طبیعی چه زمانی رخ می‌دهد؟
امیرعبداللهیان بیان کرد: همزمان با گفت‌وگوهای فشرده وین تحریم‌های جدید توسط تیم بایدن و با امضای بایدن علیه برخی موسسات و اشخاص ایرانی اعمال می‌شود. آن‌قدر آمریکایی‌ها در تحریم افراط کرده‌اند که گاهی اوقات اسم یک فرد سه بار در لیست تحریم آمده، در حالی که این فرد ۱۰ سال پیش فوت کرده است و الان وجود خارجی ندارد. یعنی یک جنون رفتاری اعمال تحریم را شاهدیم. در خصوص بازگشت روابط ایران و آمریکا به حالت طبیعی بر مبنای رفتار آمریکا قضاوت کرده و تصمیم می‌گیریم. اما مهم این است که برای هر گفت‌وگویی باید حداقلی از اعتماد بین طرفین به وجود بیاید.
* به دنبال رقابت و جایگزینی دیگران نیستیم
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین درباره میزان صادرات نفت ایران در صورت حصول توافق در وین گفت: جمهوری اسلامی ایران دارای ظرفیت‌های خیلی متنوعی است. هم در حوزه انرژی شامل نفت، گاز و پتروشیمی و هم به لحاظ ژئوپولتیک و ژئواکونومیک در حوزه ترانزیت شرق به غرب و شمال به جنوب زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های فراوانی داریم. ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران به ویژه در دوران پساکووید می‌تواند مورد توجه جدی قرار گیرد. ما کمتر از سه ماه پیش نشست سران اوپک گازی در دوحه داشتیم و رئیس جمهور ما در آنجا ابتکاری را مطرح کرد که از فرصت گاز برای ترمیم وضعیت اقتصاد جهانی باید به نحو مطلوب استفاده شود. ما برای این ابتکار در بین همه تولیدکنندگان، صادرکنندگان و مصرف کنندگان گاز به منظور احیای اقتصاد جهانی، ایده‌های بسیار مهمی را در آن جلسه مطرح کردیم.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران باید در تجارت و اقتصاد به جایگاه طبیعی خودش برگردد. طبعا در آن جایگاه ما به دنبال رقابت و جایگزینی دیگران نیستیم، ولی به دنبال این هستیم از این وضعیت در راستای کمک به بهبود وضعیت اقتصاد جهانی استفاده شود، هم در حوزه انرژی و هم در حوزه ترانزیت.
* توافق ایران و عربستان برای دیدار در سطح مقاماتی از وزارت خارجه یا وزرای خارجه در کشور ثالث یا هر مکان دیگر
وزیر خارجه کشورمان درباره روابط ایران و عربستان نیز اظهار داشت: چند روز پیش در امارات عربی متحده بودم و به رئیس جدید امارات آقای محمد بن زاید گفتم که خیلی چیزها می‌تواند تغییر کند، ولی جغرافیا و مشترکات کشورها نمی‌تواند تغییر کند. ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه و دو کشور تاثیرگذار هستند.
وی با بیان اینکه ما رابطه دیپلماتیک خود را حتی در اقدام متقابل با عربستان قطع نکردیم و این عربستان بود که در آغاز دوره پادشاهی ملک سلمان به دلایل مختلف تصمیم احساسی گرفت و قطع رابطه دیپلماتیک با ایران را اعلام کرد، اظهار داشت: ما همیشه درها را بازگذاشتیم برای اینکه هر زمان ریاض مایل بود که روابط خودش را به حالت طبیعی با ایران برگرداند، از آن استقبال کنیم.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: در مذاکرات اخیر و مخصوصا دور جدید مذاکرات پیشرفت‌های خوبی را داشتیم و حتی توافق کردیم در آینده نزدیک در سطح مقاماتی از وزارت خارجه یا وزرای امور خارجه بتوانیم دیداری را در یک کشور ثالث و هر مکان مورد توافق داشته باشیم. پیشرفت‌ها کم است، ولی پیشرفت‌های خوبی را تا الان شاهد بودیم.
امیرعبداللهیان ادامه داد: فکر می‌کنم می‌توانیم در صورتی که عربستان کُند عمل نکند، با سرعت وضعیت روابط در مسیر طبیعی خودش قرار بگیرد. از بازگشت روابط به حالت طبیعی استقبال میکنیم و امیدواریم مشارکت همه کشورهای منطقه به امنیت بیشتر منطقه، توسعه و ثبات هر چه بیشتر این منطقه مهم و ژئواستراتژیک و ژئوپولتیک و ژئواکونومیک کمک کند.
* همیشه طرف مثبت در تحولات یمن بوده‌ایم
فرید زکریا از امیرعبداللهیان پرسید آیا می‌توانید با عربستان درباره پایان جنگ در یمن توافق کنید؟ که وی پاسخ داد: در قبال تحولات یمن همیشه طرف مثبت تحولات بودیم. در موضوع یمن معتقدیم همه طرف‌های یمنی باید در آینده یمن نقش داشته باشند، نه صرفا یک گروه و جریان خاص. البته انصارالله و متحدان آن در پایتخت و شمال یمن در این سال‌ها هم توانستند در مقابل جنگ و تجاوز بایستند و هم امن‌ترین مناطق در حوزه تحرکات تروریستی این مناطق است.ما در جنوب مشکلات زیادی را شاهد بودیم.
وی گفت: شروع جنگ یمن را یک اشتباه خواندیم و معتقدیم آتش بسی که شروع شده باید استمرار یابد و محاصره انسانی یمن به صورت کامل باید رفع شود و همه طرف‌های یمنی دور یک میز بنشینند و برای آینده کشورشان تصمیم بگیرند.
وی بار دیگر گفت: از استمرار آتش بس و پیشرفت در این زمینه‌ها حمایت میکنیم.
* در برجام به نقطه‌ای رسیدیم که اگر طرف آمریکایی واقع بینانه تصمیم بگیرد، توافق در دسترس است و این چیزی است که صهیونیست‌ها نمی‌خواهند
وی درباره ادعای صهیونیست‌ها در برنامه هسته‌ای ایران نیز گفت: متاسفانه صهیونیست‌ها در این موضوع دروغ پردازی‌های زیادی را می‌کنند و این هم یک سناریوی نخ نما شده و تکراری است. ۲۰ سال پیش نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی ادعا کرد که ایران در کمتر از یک سال آینده به بمب اتم دست می‌یابد، ۲۰ سال گذشت و ما بارها اعلام کردیم در اعتقادات و دکترین سیاست خارجی ما بمب اتم جای ندارد. در پایان بیستمین سال هستیم و بارها آژانس بازدید و اعلام کرد که ایرانی‌ها به دنبال سلاح نیستند و گزارش درباره ایران دقیق است، ولی این رژیم حرف تکراری خود را مرتب به شیوه‌های مختلف بیان می‌کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: ما در برجام به نقطه‌ای رسیدیم که اگر طرف آمریکایی واقع بینانه تصمیم بگیرد، توافق دردسترس است و این چیزی است که صهیونیست‌ها نمی‌خواهند و در نتیجه چنین داستان سرایی‌ها را می‌کنند.
* همواره از تصمیم مردم سوریه حمایت میکنیم
وزیر خارجه در پاسخ به سؤالی درباره سوریه به سفر بشار اسد به تهران اشاره کرد و گفت: ما در جنگ تروریستی سوریه به سوریه و به مردم این کشور کمک کردیم و اجازه ندادیم تروریست‌ها در آن سرزمین حاکم شوند.
به گفته امیرعبداللهیان اگر داعش امروز در عراق و سوریه حاکم بود، جهان شکل دیگری داشت.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: درباره سوریه معتقدیم باید بر گفت‌وگوی سیاسی و راه‌حل سیاسی تمرکز کرد. امروز در ادلب تروریست‌ها همه دپو شدند و متاسفانه حمایت آمریکا را دارند. بارها آمریکا از ابزارهای سازمان ملل استفاده می‌کرد که تروریست‌ها آسیبی نبینند، چون بخشی از راهبرد آمریکا در آن زمان بودند. کما اینکه امروز در افغانستان اطلاعات ما تایید می‌کند استفاده ابزاری از تروریسم یکی از ابزارهایی است که دستگاه‌های امنیتی آمریکا دنبال می‌کنند.
به گزارش فارس، وزیر امور خارجه کشورمان گفت: باید تکلیف تروریست‌ها در سوریه مشخص شود و اشغال نظامی خارجی بخش‌هایی از سوریه متوقف شود، اما در مسیر تعامل و گفت‌وگو مردم سوریه نسبت به آینده خود تصمیم بگیرند. ضمن اینکه مخالف جنگ تروریستی در سوریه هستیم، از این که با دور شدن مداخلات خارجی مردم سوریه نسبت به آینده خود تصمیم بگیرند، ما از تصمیم مردم سوریه همواره حمایت میکنیم.
* آمریکایی‌ها خیلی خوب می‌دانند اگر بخواهند به برجام برگردند چه کار باید انجام دهند
فرید زکریا از امیرعبداللهیان پرسید چرا اجازه می‌دهید بحث سپاه شما را از رسیدن به توافق منصرف کند؟ که وی پاسخ داد: آمریکایی‌ها خیلی خوب می‌دانند اگر بخواهند به برجام برگردند چه کار باید انجام دهند. خیلی خوب می‌دانند. آقای بایدن خیلی خوب می‌فهمد که برای بازگشت به برجام چه کار باید بکند. به اعتقاد من مهمترین مسئله این است که تحریم‌های اقتصادی ایران به نحو موثر برداشته شود. فشارهای حداکثری دوره ترامپ عواملش از میان برداشته شود، ما چیز زیادی در این مسئله نمی‌خواهیم؛ ولی تقلیل دادن این موضوعات اساسی و تمرکز به یک موضوع دیگر، به نظرم رفتار و واکنش درستی نیست.
وی ادامه داد: آمریکایی‌ها خوب می‌دانند که واقعیات چیست و روی زمین چه اتفاقی می‌افتد و چه کار باید بکنند. ما پنجره دیپلماسی را بازگذاشتیم. ما واقعا برای رسیدن به یک توافق خوب و پایدار جدی و مصمم هستیم و همواره ابتکارات طرف ایرانی کمک کرده که این فضای گفت‌وگو و مذاکره باز شود.
* حتما گزینه‌های مختلفی را روی میز داریم
وزیر خارجه بیان کرد: اطلاعات زیادی داریم صهیونیست‌ها و رژیم اسرائیل سیاست خارجی آمریکا و منافع مردم آمریکا را به گروگان گرفته‌اند. آقای بایدن باید تصمیم بگیرد می‌خواهد وقت را تلف کند یا می‌خواهد شجاعانه به تعهدات آمریکا ذیل برجام برگردد.
امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: ما در تعهداتمان صادق ترین و جدی‌ترین بودیم و دقیق‌ترین اقدامات را انجام دادیم ولی این آمریکاست که باید تصمیم بگیرد. معتقدم اگر لابی صهیونیست‌ها از منافع آمریکا قدری فاصله بگیرد، آقای بایدن به راحتی می‌تواند در رسیدن به توافق خوب و پایدار که به نفع همه طرف‌هاست، اقدام کند. اما اگر این اتفاق نیفتاد ما در ایران در ۴۰ سال این فشارها را تحمل کردیم و حتما گزینه‌های مختلفی را روی میز داریم.
* دکترین سیاست خارجی دولت سیزدهم
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در این گفت‌وگو اظهار داشت: دکترین سیاست خارجی دولت جدید ایران مبتنی بر سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا و فعال و تعامل هوشمند با همه طرف‌ها.
وی با بیان اینکه ما در سیاست خارجی دولت جدید ایران، توسعه روابط با همه نقاط جهان، شرق و غرب را مورد توجه قرار دادیم، یادآور شد: ولی در اولویت‌بندی‌هایمان نگاهمان به همسایگان در منطقه آسیا، نگاه ویژه‌ای است. همچنین به عنوان کشور مهم در قاره آسیا، نگاه ویژه به آسیا هم داریم. معتقدیم قرن ۲۱ قرن آسیاست. اما ارتباط با غرب، با قاره آفریقا و تمام مناطق جهان و توسعه مناسبات سیاسی و دیپلماتیک با اروپا و همه کشورهای حوزه غرب نیز در چارچوب سیاست خارجی متوازن مورد توجه جدی ما قرار دارد.
