شایع ترین دیسک کمری که افراد به آن دچار می شوند مربوط به دیسک بین مهره های 4 و 5 است. اما می دانید چرا؟ زیرا لیگمان های لگنی که به نام لیگمان های ایلیو شناخته می شوند از لگن تا مهره پنجم کشیده می شوند و حرکت در مهره پنجم کم می شود. در نتیجه این موضوع دیسک بین مهره ای 4 و 5 پایین ترین و اولین جایی است که بیشترین حرکت ستون فقرات را دارد. از طرفی دیگر تمامی وزن بدن در این محل اعمال می شود. اما درمان دیسک کمر مهره 4 و 5 چیست؟
مهره 4 و 5 چیست؟
بیایید در ابتدا کمی بیشتر با مهره های 4 و 5 آشنا شویم. مهره 4 و 5 کمری جزو مهم ترین مهره های بدن هستند. زیرا مهره پنجم به کمک یک لیگامان به لگن متصل است بنابراین مهره 4 کمترین میزان تحرک را دارد و جدا از این موضوع پس از مهره چهارم قوس کمر کمرتر می شود.
یعنی می توان به این صورت گفت که 70 درصد قوس کمر بین مهره لگن و مهره چهارم قرار دارد. شایع ترین دیسک دژنره شده هم در بین این دو مهره رخ می دهد و اکثر افراد دارای دیسک کمر به این نوع دچار هستند که باید برای درمان نزد متخصص ستون فقرات مراجعه کنند.
منظور از دیسک مهره 4 و 5 چیست؟
همان طور که اشاره کردیم دیسک مهره 4 و 5 شایع ترین دیسکی است که سبب دژنره یا همان ساییده شدن دیسک می شود. علت این موضوع بر این است که بیشترین حرکت تنه روی لگن در زمان های خم شدن به جلو یا عقب و یا چرخش به طرفین در دیسک مهره 4 و 5 رخ می دهد.
در صورتی که پارگی در این دو مهره ایجاد شود، موجب فشار به ریشه عصبی پنجم کمری می شود، عصب مهره 5 به عضلات باز کننده شست و مچ پا عصب می دهد و همین موضوع سبب می شود که بیمار نتواند روی پنجه پا راه برود و یا انگشت شست و پا را به طرف خود بکشد.
اهمیت دیسک 4 و 5 کمری در این است که می توان آن را به کمک روش آندوسکوپ عمل کرد. اهمیت دیگر مربوط به این موضوع است که اگر مهره 4 و 5 را به کمک پیچ بخواهیم وصل کنیم، اگر دیسک پایین تر از آن سالم باشد، اشکال زیادی در ستون فقرات ایجاد نمی شود.
همچنین باید این موضوع را هم در نظر داشت که دیسک 4 و 5 جزو شایع ترین دیسک هایی می باشد که موجب فلج شدن پا می شود که اصطلاح آن فوت دراپ است. در صورتی که بیمار به این نوع از فلج دچار شود باید حتما ظرف مدت 4 ساعت عمل شود، خوشبختانه در اکثریت مواقع جراحی هایی که در کلینیک خانه درد انجام می شود موفقیت آمیز می باشد و با درمان به موقع فلج از بین می رود و بیمار بهبود می یابد.
علت بیرون زدگی مهره های 4 و 5 کمر
پس از آشنایی با این مهره ها و آسیب دیدگی مربوط؛ احتمالا این سوال برایتان ایجاد شده است که دلیل بیرون زدگی در این دو مهره در چیست؟
یکی از شایع ترین دلایل بیرون زدگی این دو مهره مربوط به سیاتیک است، سیاتیک موجب درد، ضعف، بی حسی و گزگز در قسمت هایی از باسن، پشت پاها و مچ پا به پایین می شود. در برخی افراد هم ممکن است ضعف حرکتی و تغییر در حرکات پا نیز احساس شود.
بیرون زدگی مهره های 4 و 5 کمر معمولاً با افزایش سن و ایجاد تغییرات تخریبی بروز می کند. کاهش آب نوکلئوس پولپوزوس (بخش مرکزی دیسک) یکی از این تغییرات محسوب می شود و باعث کاهش توانایی دیسک جهت تقسیم بار به طور مساوی می شود.
بیرون زدگی دیسک می تواند باعث تنگ شدن کانال نخاعی شود. وارد شدن فشار بیش از حد بر اعصاب طناب نخاعی باعث بی حسی، احساس گزگز و یا ضعف در قسمت اعصاب موجود در ناحیه مهره های 4 و 5 می شود.
علائم دیسک کمری مهره‌های 4 و 5
بارز تزین علائمی که نشان از دیسک کمر در این دو مهره از ستون فقرات را دارد عبارت است از:
درد در قسمت پایین کمر
اولین نشانه بیرون زدگی مهره های 4 و 5 درد در پایین کمر است، این درد در بخش انتهایی و در نزدیکی قسمت های فوقانی لگن احساس می شود. زمانی که فشار بر عضله نزدیک به ستون فقرات بیشتر شود این درد افزایش پیدا می کند.
همچنین در زمان های عطسه و سرفه نیز این امکان وجود دارد که به صورت ناگهانی درد شما زیاد است. فعالیت های روزانه که به خم شدن و یا نشستن به مدت طولانی احتیاج دارند هم موجب درد برای بیمار خواهند شد.
ضعف یا درد در ناحیه پا
پا دردی که مربوط به این آسیب است به دلیل درد سیاتیک احساس می شود. این درد جزو شایع ترین علائمی است که نشلن می دهد کمر درد ناشی از دیسک کمر می باشد. البته دردی که در امتداد عصب سیاتیک ایجاد می شود بسیار ناخوشایند بوده و ناراحتی بسیاری به همراه دارد.
علائم سیاتیک تنها به درد بالا ختم نمی شود و امکان دارد علائم خفیف یا شدید باشد. بیمار در این شرایط در زمان های نشستن طولانی مدت، خندیدن، عطسه و سرفه نیز درد بسیاری تجربه می کند. در برخی مواقع راه رفتن هم موجب درد برای بیمار خواهد شد.
احساس گزگز و بی حسی
اگر دیسک بین مهره ای موجب فشار بر روی اعصاب شود، این امکان وجود دارد که بیمار علائمی مثل گزگز، بی حسی و یا سوزن سوزن شدن را احساس کند. ممکن است بی حسی تنها در یک پا ایجاد شود، در این صورت بی حسی در یک طرف باسن و یا پشت زانو ایجاد شده و در نهایت به ران و مچ پا به پایین ادامه می یابد.
اگر اعصاب به آسیب دیدگی دچار شوند، درد معمولا در امداد قسمت روی پا و یا در فضای بین انگشت شست و انگشت دوم احساس می شود. بسته به وضعیت قرارگیری کمر و پشت بدن امکان دارد احساس گزگز و بی‌حسی به صورت موقتی ایجاد شده و یا ممکن است این علائم دائمی باشند.
آیا دیسک کمر درمان می شود؟
یکی از سوالاتی که برای بسیاری افراد ایجاد می شود این است که آیا دیسک کمر درمان می شود؟ در خصوص این موضوع باید بیان کنیم که دیسک کمر به خودی خود درمان نمی شود و حتی در برخی مواقع برای درمان دیسک بین مهره های 4 و 5 به جراحی احتیاج می شود. اما این که از چه روش درمانی استفاده شود وابسته به میزان آسیب دیدگی دیسک دارد.
در صورت تورم دیسک، دیواره های دیسک همچنان سالم هستند و به این صورت زمان بهبودی سریع تر می شود، اما در برخی مواقع دیده شده است که بهبود دیسک بین مهره های 4 و 5 به چند ماه و حتی چند سال زمان نیاز دارد.
حتی زمانی که دیسک کمر پس از آسیب دیدگی درمان می شود، شما برای یک بازه زمانی به ناپایداری و بی ثباتی در کمر دچار خواهید بود. در نتیجه زمانی که وزن بر دیسک وارد می‌شود (مانند مواقع ایستادن، نشستن، خم شدن یا بلند کردن اشیاء) دیسک بیشتر از حالت طبیعی متورم می شود و در طول روز علائم عارضه تشدید می شوند.
ناپایداری دیسک در میان جوانان و افراد میان سال شایع تر است، زیرا با افزایش سن، دیسک کم آب می شود و به این طریق بخش مرکزی دیسک سفت تر می شود. به علت روند ترمیم بافت، بهبودی در افراد جوان پس از آسیب‌دیدگی دیسک کمری مهره 4 و 5 سریع‌تر انجام می شود.
قطعی ترین درمان برای دیسک بین مهره هایL4 -L5 چیست ؟
با وجود صحبت های بسیاری که در خصوص سایر روش های درمانی می شود، اما همچنان جراحی قطعی ترین روشی می باشد که برای این عارضه استفاده می شود و حدود 80 درصد از بیماران مبتلا به این آسیب از طریق جراحی درمان می شوند.
تنها در موارد بسیار کمی که آسیب دیدگی دیسک در آن ها جزئی باشد و علائم چندان نگران کننده ای نداشته باشند این امکان وجود دارد که از سایر روش های درمانی استفاده شود.
درمان دیسک مهره های 4 و 5 با جراحی
درمان از طریق لیزر
یکی از روش های درمانی که برای این آسیب انجام می شود، جراحی بسته از طریق اشعه لیزر است. از این روش تنها زمانی استفاده می شود که دیسک دژنره است. در این روش شکافی بر روی پوست ایجاد نمی شود و تنها یک سوزن در داخل دیسک های بین مهره ای 4 و 5 قرار داده می شود.
پس از آن اشعه لیزر وارد دیسک می شود و یک حفره درون دیسک ایجاد می شود، برخی از جراحان از کشش منفی نیز در حین جراحی استفاده می کنند.
عمل آندوسکوپی
جراحی آندوسکوپی برای دسک های 4 و 5 توسط یک لنز انجام می شود، از آندوسکوپی در شرایطی استفاده می شود که دیسک در یک سمت پاره شده باشد، به طور مثال اگر طرف راست پاره شده باشد و در داخل کانال نخاعی نیافتاده باشد استفاده می شود.
بنابراین در دیسک های دو طرفه ای که افراد کمر درد همراه با درد سیاتیک دارند عمل آندوسکوپی مناسب نمی باشد.
جراحی باز
جراحی باز بدوت پیچ گذاری در مواردی استفاده می شود که دیسک پاره شده باشد و یا قطعه ای در داخل کانال افتاده باشد.
جراحی باز همراه با پیچ گذاری
این عمل در شرایطی انجام می شود که دیسک بسیار بیرون زده باشد و جراح مجبور باشد تا بخشی از استخوان را بردارد، یا در مواردی کخ علاوه بر پارگی دیسک، تنگی کانال نخاعی نیز وجود دارد. به طور کلی اگر بیش از نصف فاست یا مفاصل پشت ستون فقرات بیمار صدمه بخورد لازم است که پیچ برای بیمار گذاشته شود .
درمان دیسک کمر با روش های خانگی
روشهای درمان غیر جراحی دیسک کمر تنها در شرایطی قابل استفاده است که میزان آسیب دیدگی بسیار خفیف باشد.
- استراحت: اولین کاری که باید انجام بدهید این است که تا جای ممکن از انجام کارهایی که موجب فشار به کمر می شود خودداری کنید و زمان بیشتری در طول روز را به استراحت سپری کنید.
- انجام حرکات ورزشی ملایم: به این منظور توصیه می شود تا از یک متخصص فیزیوتراپ کمک بخواهید تا حرکاتی را به شما معرفی کند که از طریق آن ها می توانید به درمان دیسک بین مهره ای کمک کنید.
- جهت تسکین درد بایستی از روش‌هایی مانند پد گرمایی، پک سرد و یا از دستگاه تحریک الکتریکی عصب از راه پوست استفاده شود.
- به جهت کنترل درد می توانید از تزریقات پی آر پی و اوزون تراپی استفاده کنید.
- در وضعیت بدنی مناسبی قرار بگیرید تا مهره های کمری تحت فشار نباشند.
- استفاده از بریس کمری برای جلوگیری از فشار بیشتر بر روی مهره های کمر و ثابت ماندن ستون فقرات.
کلام آخر
در این مطلب تلاش کردیم تا شما را با درمان قطعی دیسک کمر مهره 4 و 5 با روش های خانگی و جراحی و جزئیات مربوط به آن آشنا کنیم. در صورت احتیاج به مطالعه بیشتر در این زمینه به سایت کلینیک خانه درد به آدرس www.painhouse.ir مراجعه نمایید.
