مشاهدات میدانی از مراکز فروش لباس و تجهیزات محرم پایتخت مثل میدان بهارستان، خیابان ناصرخسرو و... نشان میدهد امسال انبوهی از محصولات ترکیه و چین در بازار دیده میشود و کمتر میتوان تولیدات ایران را در این بازار دید؛ موضوعی که در سال تولید و اشتغال این سؤال را مطرح میکند که این کالاها دارای چه فناوری خاصی هستند که اینقدر واردات آنها رونق گرفته است؟
برخی تولیدکنندگان و فروشندگان پیراهن مشکی، شال و ابزار و تجهیزات هیاتهای عزاداری، براین باورند که تولیدکنندگان چین و ترکیه برنامه دقیقی برای ایام خاص و مناسبتی در ایران دارند و هرکدام بازار خاصی را به خود اختصاص دادهاند.
حال سوال اصلی اینجاست که آیا واقعا ایران توان تولید پیراهن مشکی، شال و ابزار تجهیزات موردنیاز محرم را ندارد که اجناس وارداتی توانستهاند تا این اندازه در بازار رسوخ کنند.
توان کم رقابت
مجتبی درودیان، رئیس اتحادیه پیراهندوزان تهران با تاکید بر توزیع گسترده پیراهن مشکی وارداتی در بازار بهگفت: بیتفاوتی مسئولان نسبت به حمایت از تولید داخل باعث شده تا باوجود توانمندی گسترده تولیدکنندگان ایرانی، شاهد حضور گسترده محصولات خارجی در بازار بخصوص از کشور ترکیه باشیم.
درودیان افزود: بررسیهای اتحادیه نشان میدهد که این محصولات دقیقا در دورهای خاص برای بازار ایران تولید و ارسال میشوند که بتوانند بیشترین سهم از بازار را به خود اختصاص دهند و برای رسیدن به این خواسته تولیدکنندگان ترکیه حتی امتیازهایی برای خریداران ایرانی در نظر میگیرند.
این مقام صنفی تاکید کرد: مدتی است خریداران و واردکنندگان غیرقانونی پوشاک در ترکیه برای پرداخت صورتحسابهای خریدشان از دستگاههای کارتخوان ایرانی استفاده میکنند که این نکته بیانگر برنامهریزی دقیق ترکیه برای تسخیر بازار ایران است تا بتواند با استفاده از هر امکاناتی، ایرانیان را تشویق به خرید از تولیداتش کند.
به گفته وی، مشکلات تولید برای ایرانیان عاملی شده تا تولیدکنندگان کشورمان یکبه یک کارشان تعطیل شود، اما همزمان محصولات تعدادی واردکننده وارد بازار میشود، روندی که طی دو یا سه سال اخیر کاملا در بازار و میان تولیدکنندگان اغلب صنوف مشاهده میشود در حالی که همه شعار حمایت از تولید داخل میدهند.
این مقام صنفی اختلاف قیمتی میان محصولات خارجی و داخلی را به دلیل قوانین غیرمنطقی تولید در کشور دانست و اظهار کرد: تولیدکنندگان ایرانی هزینههای سرباری دارند که واردکنندگان از آنها یا معافند یا خلأ قانونی مزیت قیمتی آنها را بالا میبرد. به همین دلیل سیاستگذاران کلان اقتصادی کشورمان باید شرایط تولید را در ایران مهیا کنند تا واردات نیز کاهش یابد.
درودیان درباره دروازههای وارداتی این کالاها نیزگفت: همانطور که قبلا اشاره شد چین و ترکیه بازار ایران را به نوعی بین خود تقسیم کردهاند که بیشتر پیراهن مشکی و پوشاک در اختیار ترکیه قرار گرفته و کالاهای مصرفی هیاتها در اختیار چین است. به عنوان مثال درباره بازار محرم اکنون اغلب پوشاک مشکی موردنیاز بازار از ترکیه و مناطق آزاد وارد میشود، اما تجهیزاتی مثل طبل، سنج، زنجیر، پرچم و از این جمله موارد ساخته کشور چین است که در بازار تهران خودنمایی میکنند.
بازارسنجی دقیق ترکیه و چین
یکی از تولیدکنندگان پیراهن در پلاسکو که اکنون در مرکز خرید نور مستقر شده است گفت: تولیدکنندگان ساختمان پلاسکو مدتی است با چالشهای جدی دست و پنجه نرم میکنند که بتوانند روند تولید خود را حفظ کنند، اما میبینیم هر روز شرایط سختتر از گذشته برای آنها ایجاد میشود.
این تولیدکننده پیراهن معتقد است بیتوجهی سیاستگذاران و مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت به شرایط تولیدکنندگان پوشاک در ایران باعث شده تا دو کشور چین و ترکیه با هوشیاری بسیار جالب برای بازارهای مناسبتی و ایام خاص ایران برنامهریزی کنند. به صورتی که درباره تولیدات ترکیه تا شش ماه پیش واردکنندگان کمتر رنگهای تیره برای عرضه داشتند، اما با نزدیک شدن به محرم، بیشتر محصولاتی که از ترکیه وارد بازار ایران شد دارای رنگهای تیره یا مشکی است، چون بازار ایران با توجه به شرایطی که دارد، این رنگها را بخصوص درباره پوشاک بانوان میپسندد.
صدای طبل بیکاری
در همین حال، حسن سلیمی، رئیس اتحادیه صباغان و گلزنان درباره هجوم کالاهای چینی در بازار محرم گفت: طی چند سال اخیر روند حضور تجهیزات چینی و هندی به گونهای است که بسیاری از تولیدکنندگان داخلی فراموش کردهاند که روزی کشورهای همسایه در مناسبتهایی مثل ماه محرم سفارشهای گستردهای برای ارسال کالا به آنها میدادند.
سلیمی افزود: هند و چین به نوعی بازار طبل و سنج را در اختیار گرفتهاند که کاهش قدرت تولیدی کارگاههای ایرانی باعث شده اغلب بازارهای صادراتی ایران با وجود امتیازهایی که تولیدکنندگان کشورمان دارند از دست بروند و اکنون فقط به کشور عراق صادرات محدودی صورت میگیرد.
فروش جنس خارجی برای تامین هزینههای فروشگاه
بررسیهای میدانیاز میدان بهارستان و خیابان ناصرخسرو به عنوان دو منطقه عمده عرضه لوازم و تجهیزات موردنیاز هیاتهای عزاداری بیانگر این نکته است که بسیاری از کارگاههای تولیدی و حتی فروشگاههای غیرمرتبط در ایام نزدیک محرم فروشنده کالاهای وارداتی میشوند، به این ترتیب که حتی فروشگاههای الکتریکی، طبل و سنج میفروشند و برخی از سازفروشیهای میدان بهارستان پرچم و زنجیر.
«ع. رحمانی» یکی از فروشندگان پرچم و زنجیر در میدان بهارستانگفت: من تولیدکننده ساز هستم، اما وقتی قیمت تمامشده محصولات ما که باکیفیت بالایی تولید میشوند، برای خریداران ایام محرم بالاست قطعا فروش نخواهم داشت، بنابراین سعی میکنم از برخی واردکنندگان که برای این ایام حجم بالایی ساز وارد کردهاند به صورت امانی جنس گرفته و بفروشم.
از سوی دیگر، ترابی یکی از کسبه خیابان ناصرخسرو که طبل و برخی تجهیزات محرمی دیگر میفروخت گفت: من در این ایام برای پاس کردن چکهای فروشگاه این لوازم را به صورت امانی از یکی از همسایهها گرفتم تا به صورت پورسانتی بفروشم و اصولا خودم هیچ سررشتهای از این تجهیزات ندارم.
ترابی که معتقد است امسال تقاضای بیشتری روانه بازار شده است، افزود: تنوع قیمتی در بازار اینگونه تجهیزات دقیقاً شاهد مثال شرایط من در کلان بازار است، چون خیلی از افرادی که این تجهیزات را عرضه میکنند، اصولا فعال این صنف نیستند و فقط برای ایام خاص اجناس امانی میفروشند تا چک پاس کنند.