درحالی که این روزها بیکاری معضل اصلی کشور است و یکی از دغدغه های مشترک خانواده تبدیل شده و معمولاً بسیاری از خانواده‌ها برای یافتن شغل مناسب دچار مشکل هستند اما مشاهده می‌کنیم که بسیاری از مشاغل بدون نیروی انسانی در کشور وجود دارد.
احمد لطفی نژاد،مدیرکل تعاون،کار و رفاه استان تهران مشاغل خالی عملکرد دانشگاه ها را مورد انتقاد قرار می دهد و می‌گوید: دانشگاه های ما به جای اینکه کارآفرین تربیت کنند کارجو تحویل جامعه می دهند. افرادی تربیت می کنند که تفکر درستی نسبت به فرهنگ کار ندارند. متأسفانه خروجی دانشگاه های ما کارجویانی هستند که تخصص ندارند و از فرصت های شغلی که در بازار به وفور وجود دارد نمی توانند استفاده کنند. چرا که مهارت های لازم را برای فرصت شغلی را نیاموخته اند و فقط در پی کسب مشاغل لوکس و پشت میز نشینی هستند و فرهنگ کار به شدت آسیب دیده است
وی می افزاید: اگر همین کارجویان در دانشگاه ها و قبل از آن در مدارس مهارتی را یاد بگیرند و به یک کارآفرین با مهارت بالا تبدیل گردند در بازار موجود که بیش از 40% از فرصت های شغلی آن خالی از نیروی تخصصی می باشد مشغول به کار می شوند و مشکلات بیکاری مرتفع خواهد شد.
چنین آماری مبنی بر بودن شغل بی متصدی نیز از زبان وزیر کار هم چندین بار شنیده شده. دو میلیون شغل بی تصدی را نخستین بار 28 آذر ماه 93 علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد و گفت: هم اکنون 2 میلیون فرصت شغلی کشور در اختیار اتباع خارجی است.
به عقیده ربیعی نگاه کارجویان به اشتغال عوض شده است. وی اشاره کرده بود که این مشاغل بدون متصدی، شغل های سخت و فیزیکی هستند که خریداری ندارند. به همین دلیل ربیعی به صراحت بیان کرده بود: «نیازمند تغییر تیپولوژی نیروی کار هستیم.»
در همان زمان نیز حسن طایی، معاون توسعه اشتغال وزارت کار این مسئله را به گونه ای دیگر عنوان کرد و گفت: متقاضیان شغل باید کمی سطح انتظارات خود را پایین بیاورند و پس از یافتن شغل به تدریج رشد کنند. درخواستی که از نگاه تحصیل‌کرده های دیروز و متقاضیان امروز شغل در بازار کار، شاید چندان خوشایند نباشد.
اما راهکار دولت در زمان موضوع شیک سازی مشاغل بود. در این میان برخی کارشناسان بازار کار ایده شیک سازی مشاغل در درباره شغل را درست می دانند چرا که در یکی دو دهه گذشته گرایش شدیدی به بالا رفتن سطح سواد در بین افراد با هدف تصدی مشاغل بهتر، با پرستیژتر و به اصطلاح "دهان پر کن تر" ایجاد شده و می توان گفت اکثریت قریب به اتفاق کارجویان از پذیرش مشاغل ساده که اتفاقاً مورد نیاز کشور نیز است، فراری هستند و در ذهن بیشتر آنان این سئوال شکل می گیرد که چرا من باید چنین شغلی داشته باشم؟
حال با این اوصاف سوال اصلی اینجاست که راهکارمشاغل خالی چیست؟
* استاندارسازی مشاغل رغبت کار را بیشتر می کند
حمیدرضا حاج اسماعیلی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، می گوید: من معتقد هستم دولت به جای شیک سازی مشاغل باید به دنبال استاندارد سازی مشاغل باشد،استاندارد سازی مشاغل به این معنی است که مشاغل همینطور که به صورت درست در کشور تعریف می شود، افراد متناسب به آن آموزش و مهارت ببینند، به سمت به مراکز فنی و حرفه ای هدایت شوند و آمادگی لازم را برای اخذ مشاغل داشته باشند، در کنار این موضوع استاندارد سازی شامل تمام نیروی کار در آن شغل شود. یعنی دستور کافی، ساعت کار، شرایط کافی برای نیروی کار، بهداشت کار و سلامت کار است.
وی ادامه می‌دهد: زمانی که شغل استاندارد نیست و نیروی کار تمایلی برای فعالیت به شغل ندارد، بار مالی برای منابع بیمه گر ایجاد می‌کند،منابع مادی و نیروی انسانی در کشور از بین می رود. اما در صورتی که مشاغل استاندارد باشد، انگیزه نیروی کار برای رفتن به سمت مشاغل مختلف در کشور بیشتر می‌شودو شرایط کار مانند کشورهای توسعه یافته خواهد شد.
حاج اسماعیلی اظهار می‌کند: بسیاری از مشاغلی که در کشور بدون متقاضی است در دست نیروی کار مهاجر است و بسیاری از آنها بادستمزدهای پایین و غیراستاندارد این مشاغل را اشغال کرده‌اند.
این فعال کارگری در پاسخ به اینکه چگونه برای نیروی کار رغبت کار در مشاغل دشوار ایجاد شود می گوید: یکی از مسئولیت های وزارت کار تنظیم روابط کار است که این وزارتخانه به آن نپرداخته است. در حوزه روابط کار همانطور که ما تشکل‌های کارگری و کارفرمایی را ساماندهی می کنیم، فرهنگ کار را برای روابط مثبت در کشور پیگیری می‌کنیم. در این زمینه ضعف داریم، فرهنگ کار انگیزه لازم را در نیروی کار ایجاد می کند که به سمت علایق خود برود.باید مزایا و امکانات لازم و استانداردهای لازم در آن شغل تعریف شود.
حاج اسماعیلی ادامه می‌دهد: نباید انتظار داشته باشیم که افراد تحصیل کرده متقاضی کار بروند چوپان شوند چون در این بخش می توان از نیروهای کار ساده و فاقد دانش آکادمیک نیز استفاده کرد و سرمایه گذاری های صورت گرفته برای تحصیلات افراد را در بخش های فنی تری از کشور به کار گرفت. دولت به جای توجه به اینکه از طریق تعاونی ها می توان سالیانه 200 تا 500 هزار فرصت جدید شغلی ایجاد کرد به دنبال طرح برخی مباحث حاشیه ای است.
