شاید در نگاه اول به خرید ۱۳۸ هواپیمای جدید برای ناوگان هوایی ایران، این پرسش مطرح شود که مگر ایران به چه تعداد هواپیما نیاز دارد و آیا فرودگاه‌ها و آشیانه‌های پروازی در کشور ظرفیت پذیرش این تعداد هواپیما را دارد یا خیر. اما به گفته مقامات و مسئولان ایرانی، ایران همچنان به نوسازی ناوگان هوایی نیاز دارد.
با گذشت حدود یک ماه از نهایی شدن قرارداد ایران و ایرباس بر سر خرید ۱۱۸ هواپیما به علاوه۲۰ هوایپمای بدنه باریک، گرچه بسیاری از مسئولان و کار‌شناسان در دولت از خرید این تعداد هواپیما گلایه کردند، اما برخی دیگر از خرید هواپیمای نو برای ناوگان هواپیمای دفاع کردند و قرار است به زودی مهمانان جدید به ایران برسند.
در این میان از رئیس جمهور گرفته تا مدیر عامل ایران ایر و مدیر عامل اسبق این ایرلاین، همگی خرید هواپیمای نو برای ناوگان هوایی ایران را نیاز کشور عنوان کردند، به گفته برخی از این مسئولان، درست پس از انقلاب اسلامی ایرلاین‌های ایرانی با فراز و نشیب و ممانعت‌هایی بر سر خرید هواپیما و قطعات آن مواجه شدند، حالا که فرصت مغتنمی ایجاد شده تا ناوگان هوایی خود را نوسازی و تجهیز کنند، چرا باید در این میان کوتاهی کرد؟
آن‌ها بر این باورند که ایران به دلیل دارا بودن موقعیت منطقه‌ای، نقطه انتقال مسافران کشورهای هند٬ مالزی و استرالیا به اروپا و آمریکا و بالعکس باشد. چرا که کاری که امروز کشورهایی مانند امارات و قطر با ایرلاین‌های امارات، فلای دوبی و قطر ایرویز در منطقه خلیج فارس و ترکیه با شرکت هواپیمایی ترکیش ایرلاین در منطقه حاشیه دریای خزر انجام می‌دهند، پس چرا ایران به این جایگاه دست نیابد.
هفته گذشته نیز پنجاه و سومین سالروز ایران‌ایر جشن گرفته شد، حسن روحانی با اشاره به خرید هواپیماهای جدیدتوسط اولین ایرلاین ایرانی گفت که امروز برای ما حائز اهمیت است که همه تصمیم گرفته‌ایم ایرانمان را به یک تعبیر خانه‌تکانی و نوسازی کنیم. ما نه تنها ناوگان هوایی کشور را به حول قوه الهی بازسازی خواهیم کرد بلکه به آن دوستانی که کم‌لطفی می‌کنند می‌گوییم توجه این دولت به جان، آبرو و امید ملت ایران است.
به گفته روحانی، ما به عنوان یک قدرت بزرگ هوایی برای حمل ونقل مسافر و بار، مجددا حضور پیدا می‌کنیم و این حضور نزدیک است.
وی با بیان اینکه از سال ۲۰۰۳ با شروع مذاکرات هسته‌ای از اهداف ما برداشتن حصر به روی صنعت هوایی کشور ما بود تصریح کرد: در آغاز سال ۲۰۰۵ آمریکا اعلام کرد که موانع دادن قطعات و امکانات فنی برای هواپیمای ایرانی را برداشتند اما این شرایط بعد از مدتی تغییر کرد. همچنین در این دوره از مذاکرات یکی از اهداف ما از روز اول مساله تعمیرات و سرویس‌های فنی صنعت هواپیمایی ایران بود که رفع شد و در برجام به طور کلی موانع برای خرید هواپیما برداشته شد.
در این باره نیز مدیرعامل اسبق شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) گفته است که در دو سه دهه ابتدایی انقلاب اسلامی به دلیل اینکه همواره از سوی دولت آمریکا در تحریم بودیم امکان خرید هواپیماهای تولید شرکت‌های متعلق به این کشور را نداشته‌ایم، حتی امکان خرید ایرباس‌های نو هم که یک شرکت هواپیماساز اروپایی است، به دلیل آن‌که بخشی از سهام این شرکت در اختیار آمریکایی‌هاست، وجود نداشت. همینطور نمی‌توانستیم از سایر کشورهای سازنده هواپیمای مدیوم‌سایز یا سایز کوچک مانند برزیل و ایتالیا هواپیمای نو خریداری کنیم.
به گفته داوود کشاورزیان، بعد از تشدید تحریم‌های ظالمانه در پنج سال اخیر، این وضع بد‌تر از قبل شد و دیگر به‌هیچ وجه امکان خرید هواپیما نداشتیم تا زمان اجرای برجام که این محدودیت‌ها برداشته شد و توانستیم این عقب‌ماندگی تاریخی از منظر خرید هواپیما خصوصا هواپیماهای نو را در ایران برطرف کنیم.
وی که اکنون رییس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور است، ادامه داد: در دهه گذشته مجبور بودیم هواپیمای دست دوم تهیه کنیم. برای ما بسیار سخت بود که هواپیمای چندین ساله کشور دیگری را بخریم و در ایرلاین‌های ایرانی استفاده کنیم؛ البته من از نظر صرفه اقتصادی، منعی در این کار نمی‌بینم که شرکتی هواپیمای دست دوم هم خریداری کند، اما اینکه همه هواپیماهای ما دست دوم باشد و نتوانیم حتی یک فروند هواپیمای نو بخریم، مساله‌ای است که همواره مورد اعتراض مردم ما بوده است. در واقع خریداری هواپیمای نو خواست مردم ایران است.
حالا نه تنها دولتمردان کشور، بلکه صاحبنظران و کار‌شناسان نیز بر این باروند که ورود هواپیماهای جدید به کشور در مدت زمان معین می‌تواند به تدریج حال و روز ناوگان هوایی ایران را بهبود بخشد و به عبارتی ناوگان هوایی کشور را جوان‌تر کند. از طرفی دیگر این نوسازی و بهبود وضعیت ناوگان هوایی در نوسازی سایر بخش‌های حمل و نقلی تاثیر گذار است و می‌تواند دو بخش ریلی و جاده‌ای را نیز به رقابت با این بخش تشویق کند.
در حال حاضر ایران ۲۵۰فروند هواپیما دارد که حداقل ۹۰درصد آن‌ها بدنه باریک هستند، از این رو وزیر راه و شهرسازی و مدیر عامل ایران ایر، خرید هواپیمای پهن پیکر برای کشور را ضرورت دانسته‌اند.
براساس آنچه صاحبنظران می‌گویند، همواره هواپیمای پهن‌پیکر و بدنه باریک در کنار یکدیگر نیاز است، همچنین میتوان از هواپیماهای پهن‌پیکر برای سفرهای داخلی پرتردد بهره بیشتری برد، به گونه‌ای که میتوان برای مسیرهایی همچون تهران-مشهد، شیرازو اصفهان به جای استفاده از چند فروند هواپیمای بدنه باریک در ساعات نزدیک به یکدیگر، از یک یا دو هواپیمای پهن‌پیکر در ساعتی مشخص استفاده کرد.
براساس قررداد ایران‌ایر و ایرباس، قرار است ۱۱۸ فروند هوپیما معادل 10.5 میلیارد یورو به صورت اجاره به شرط تملیک و ۲۰ فروند هواپیما بدنه باریک جت ملخی از ایرباس خریداری شده است.به گفته عباس آخوندی، تعداد صندلی این تعدا هواپیمای خریداری شده معادل تعداد صندلی‌های موجود ناوگان هوایی کشور است، به همین دلیل این خرید به معنی دوبرابر شدن ظرفیت ناوگان هوایی کشور خواهد بود.
