پیش از انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری حسن روحانی و مشاورانش با قاطعیت تمام می‌گفتند برنامه 100روزه برای بهبود اوضاع اقتصادی دارند و وقتی روی کار آمدند به سرعت اوضاع اقتصادی را سروسامان می‌دهند اما در شرایطی که دولت خیلی روی سواد اقتصاددانانش و همچنین توانایی وزرای تکنوکراتش مانور می‌داد عملاً با گره زدن تمامی مشکلات کشور بیخ ریش تحریم‌ها و دولت قبل نه‌تنها در 100 روز ابتدایی دولت کاری از پیش نبرد بلکه با تمرکز روی مذاکرات هسته‌ای، رفع تحریم‌ها را تنها کلید حل مشکلات کشور عنوان داشت .
حال دولت با دنیایی از بدهی‌ها‌یی که بخش قابل ملاحظه‌ای از آن به دولت یازدهم تعلق دارد با رشد اقتصادی نزدیک به یک درصد و ماشین پولی که یکریز در حال تولید پول و افزایش حجم نقدینگی است و رکودی که هر روز بیش از پیش در حال تشدید شدن است انتظار دارد مردم به دلیل افت قیمت نفت طی یک‌سال گذشته، مدیریت اقتصادی دولت یازدهم که تاکنون چندین بار نسخه خروج از رکود را برای اقتصاد داده است و نتیجه‌ای حاصل نشده است، زیر سؤال نبرند و در این میان انتظاراتی که پیش از این خود رئیس‌جمهور از دوران پسا تحریم برای جامعه ایجاد کرده بود را پاک فراموش کنند و در غم از دست رفتن بهای تدریجی نفت در بازارها به سوگ بنشینند و از دولت دیگر انتظاری برای بهبود معیشتشان نداشته باشند. اما به هر حال روحانی از ابتدای دولتش تا کنون چنان حل مسائل کشور را به مقوله مذاکرات هسته‌ای و حذف تحریم‌ها گره زد که حالا که بنا به اظهارات خودش در همین دی ماه قرار است تحریم‌ها لغو شود افکار عمومی جامعه منتظرند تا ببینند با رفع تحریم‌ها وعده‌های رنگ وارنگ اقتصادی حسن روحانی محقق خواهد شد یاخیر ؟ و این انتظار به نظر نمی‌رسد با بهانه قرار دادن افت بهای جهانی نفت و آثار منفی این رویداد براقتصاد ایران به سادگی قابل سرکوب شدن از سوی دولت و مشاوران اقتصادی‌اش باشد.
پیچیدگی مسائل اقتصادی ایران بی‌سابقه است
تبلور استراتژی دولت در سرکوب انتظارات دوران پسا تحریم مردم جامعه را با پتک افت بهای جهانی نفت می‌توان در سخنان برنامه تیتر امشب شبکه خبر سه شنبه شب مشاهده کرد. دکتر نیلی گفت: پیچیدگی مسائل اقتصادی ایران بی‌سابقه است. وی افزود: کشورهای ایران، روسیه و ونزوئلا بیشترین آسیب را از افت قیمت نفت دیده‌اند اما تلاش دولت سبب شده است که این آسیب‌ها خیلی زیاد نباشد. وی گفت: بررسی اقتصاد ایران نشان می‌دهد که در سال‌های 53، 55 و 90 با سه قله درآمد نفتی مواجه بوده‌ایم و در سال 1390 دولت حدود 119 میلیارد دلار درآمد نفتی داشت که وقتی در سال 91 به 70 میلیارد دلار رسید مشکلات جدی در بازارهای اقتصادی ایران به ویژه در بازار ارز ایجاد کرد. نیلی افزود: در سال جاری درآمد دولت از محل فروش نفت به حداکثر 25 میلیارد دلار می‌رسد و انباشت بدهی‌های دولت به بانک‌ها و همچنین پیمانکاران بخش خصوصی هم بر مشکلات افزوده است. وی گفت: تحریم‌های اقتصادی و عدم قطعیت در مسائل بین‌المللی هم در تشدید مشکلات مؤثر بوده است و به نظر می‌رسد بعد از رفع تحریم‌ها مشکل جدید در تأمین مالی خواهیم داشت و امروزه دولت با انباشت عوامل و مشکلات ساختاری و درآمدی مواجه است. نیلی افزود: البته حجم نقدینگی در یک سال 20 درصد افزایش یافته است که نشان می‌دهد سیاست دولت انقباضی نبوده است و از همه کارشناسان و منتقدان انتظار داریم که متناسب با واقعیت‌های اقتصادی و بررسی‌های تاریخی، مسائل را مطرح کنند و راه‌حل بدهند.
افت نفت دلیل همه مشکلات نیست
در ادامه این برنامه طهماسب مظاهری ـ اقتصاددان ـ آب پاکی را به روی دست دولت و نیلی ریخت و با بیان اینکه افت شدید قیمت نفت برای دولت مشکلاتی ایجاد کرده است اما همه مسائل ناشی از قیمت نفت نیست، تأکید کرد: اگرچه دولت در کاهش نرخ تورم موفق بوده است اما رکود اقتصادی همچنان ادامه دارد زیرا کاهش نرخ تورم با سیاست‌های مالی و پولی انقباضی قابل تحقق است. وی افزود: کاهش نرخ تورم به راحتی امکان‌پذیر بود اما برای خروج از رکود اقتصادی تلاش جدی نیاز است. این اقتصاددان گفت: البته دولت یازدهم باید تعلل نکند و به نظر می‌رسد به سیاست جدی‌تری برای حل این مشکلات نیاز است و پرداخت بدهی به پیمانکاران بهتر از پرداخت تسهیلات برای خرید خودرو یا دیگر کالاهای اقساطی است و اگر دولت 50 هزار میلیارد تومان بدهی خود را به پیمانکاران و شرکت‌ها پرداخت کند در ایجاد تعرفه اقتصادی مؤثرتر خواهد بود.
دولت در حوزه اقتصاد چالش نظری دارد
از سوی دیگر محمد خوش‌چهره ـ اقتصاددان ـ تأکید کرد: به نظر می‌رسد بدنه دولت در عرصه‌های اقتصادی با چالش نظری مواجه است و نوعی آشفتگی در تصمیم‌گیری‌ها دیده می‌شود. خوش‌چهره با بیان اینکه دولت یازدهم در شرایط سختی، وارث مشکلات اقتصادی شد گفت: در آن زمان هم هشدار دادم که دولت به سختی می‌تواند بر این مشکلات چیره شود و حتی ممکن است از آبروی خود هم هزینه کند اما آقای روحانی این مشکلات را می‌دانست و در همان شرایط وعده داد که می‌تواند این مسائل را ساماندهی کند. وی افزود: اگر چه کاهش قیمت نفت مشکلاتی را از لحاظ تأمین درآمد برای دولت ایجاد کرده است اما همه مسائل را نباید به درآمدهای نفتی نسبت داد پس دولت در عرصه‌های دیگر به ویژه اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی چه کار کرده است؟ مگر قرار نیست با اجرای این سیاست‌ها آسیب‌پذیری اقتصاد کشور از وابستگی به درآمدهای نفتی کاهش یابد و نباید امروز همه مسائل را به یک عاملی به نام کاهش قیمت نفت نسبت دهیم.
پایدار شدن رکود نتیجه کاهش تورم
وی افزود: دولت با رکود تورمی مواجه بود اما فقط برای یک مشکل از دو مشکل همزمان یا یک بیماری از دو بیماری همزمان نسخه نوشت و اولویت را به کاهش نرخ تورم داد که نتیجه طبیعی آن هم پایدار شدن رکود اقتصادی است که سبب شد برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم در نامه‌ای به رئیس‌جمهور در این باره هشدار دهند.
وی افزود: بیکاری هم به عنوان یک متغیر بحرانی دیده می‌شود که روز به روز افزایش می‌یابد.
خوش‌چهره در ادامه برنامه مشاور اقتصادی روحانی و سایر دولتمردان را که سعی دارند با مقاله‌نویسی مشکلات اقتصادی را حل و فصل کنند به چالش کشید و تصریح کرد: مقاله نوشتن و بیان چالش‌ها و مشکلات اگر همراه با راه‌حل‌های واقعی و عملیاتی و عینی و اثربخش و کارآمد همراه نباشد هیچ ارزشی ندارد. دولتمردان و کارشناسان باید با ادبیات فنی و با نگرش دقیق و درمان‌محور که بتواند مشکل را برطرف کند نظر دهند. این اقتصاددان گفت: قرار نیست مردم برای آشنایی با مشکلات به مقالات کارشناسی مراجعه کنند بلکه در متن جامعه حضور دارند اما از دولتمردان انتظار می‌رود که با استدلال‌های منطقی برای درمان بیماری اقتصاد راه‌حل واقعی نشان دهند.
وی افزود: دولت در عرصه اقتصاد مقاومتی که بارها مسئولان آن مدعی شده‌اند ستاد فرماندهی تشکیل داده‌اند و اقدامات خود را در این عرصه بارها تکرار می‌کنند، چرا اثربخش نبوده است؟ اگر دولت در این عرصه موفق بوده است پس چرا از کاهش قیمت نفت آسیب می‌بیند؟
این اقتصاددان گفت: اگر منابع مالی دولت از ناحیه فروش نفت خام کاهش یافته است می‌تواند روی منابع دیگر برنامه‌ریزی کند؛ اگر دولت اعتماد مردم را جلب کند از حدود 20 میلیارد یا 15 میلیارد دلاری که برخی مسئولان گفته‌اند در نزد مردم وجود دارد می‌تواند با انتشار اوراق مشارکت ارزی استفاده کند.
