زلزله شهروندان تهران را غافلگیر کرد، اما واقعیت این است که در تهران، پمپ بنزین ها، خیابان ها، بزرگراه ها و خروجی ها، بیشتر غافلگیر شدند. ترس از زلزله، عادی نبود؛ دلهره ای بود که سال هاست مردم تهران آن را انتظار می کشند.
دلهره غنی شده تهرانی ها
اما برای دلهره ای که در لحظه زلزله در تهران تزریق شد، چند دلیل عمده می توان یافت؛
۵ درصد مساحت شهر تهران بافت فرسوده است که ۱۵ درصد جمعیت را در برگرفته است؛ ۳۲دستگاه هم متولی برون رفت از این وضعیت هستند اما در عمل، نوسازی از برنامه پیش بینی شده بسیار عقب تر است.
اگر جمعیت تهران را ۱۲ میلیون نفر فرض کنیم؛ نزدیک به ۲ میلیون نفر در بافت فرسوده زندگی می کنند، افرادی که حتی می توانند از باد و باران هم واهمه داشته باشند، چه برسد به اسم زلزله.
سازمان نوسازی شهر تهران در سال ۱۳۴۷ تأسیس شد که فلسفه شکل گیری آن نوسازی شهر تهران بود و نه صرفاً بافت های فرسوده؛ اما این سازمان و دستگاه های ذی ربط چقدر از برنامه هاشان عقب هستند؟
از سوی دیگر، بیش از یک دهه است رسانه ها از بلایی صحبت می کنند که زلزله سر تهران می آورد؛ یک سوم شهر نابود می شود، موش ها زیرآوار ماندگان را می خورند، در لحظه اول دو میلیون نفر می میرند و...
خواندن هر کدام از این اخبار ناخوشایند، قطعا می تواند موجی از استرس را در شهروندان تهرانی ایجاد کند، شهروندانی که هر روز از همین رسانه ها شاهد وعده های محقق نشده مسئولان هستند.
و باز هم از سوی دیگر در ماه های اخیر شاهد زلزله های مختلفی هستیم که متاسفانه برخی از آن ها بسیار هم مصیب بار بوده اند. حجم زلزله ها آن قدر زیاد بود که فضای مجازی را هم درگیر کرد و درباره خارج نشدن آن از کشور لطیفه ها ساختند و آن را با گرانی عوارض خروج گره زدند.
خواب در چشم ترم می شکند
چند روز پیش از زلزله تهران، یکی از رسانه ها در مطلبی این گونه نوشت: «زلزله، طبیعت زمین است و نباید از آن ترسید»؛ این جمله را کسی گفته که برخی تصور می‌کنند به دلیل جایگاهی که دارد، باید با توجه به اخباری که این روزها از مناطق زلزله زده غرب کشورمان مخابره می‌شود، حتی خواب به چشمانش راه نیابد اما ظاهرا این گونه نیست.
واقعیت این است که تهران با بافت فرسوده ای که دارد، با تراکم بالایش و وضعیت بسیاری از خیابان ها و کوچه های آن، با فراهم نبودن زیرساخت هایش و قطعا و قطعا آماده نبودن امکانات مقابله با بحران، باید همیشه نگران باشد و اگر مردم این گونه به خیابان ها ریختند، جای تعجب نبوده است. با این زلزله ای که مردم تهران احساس کردند، اگر باز خواب به چشم شان بیاید، جای تعجب است.
شهرداری که نبود
شهردار تهران در نشست مشورتی که چندی پیش با خبرنگاران داشت، در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران که گفته بود ۴ ماه زمان زیادی نیست، اما شما در این چهارماه با انتصاب هاتان و وعده های اجرایی نشده تان نشان دادید که شهردار موفقی نخواهید بود، پاسخ داد که ما در باتلاق بدهی های شهرداری در مدیریت سابق هستیم. به نظر می رسد آقای نجفی باید این موضوع را به دیگران بسپارد و موضوعات مهم دیگر را هم در اولویت قرار دهد.
در این میان زلزله تهران و غیبت شهردار بحث برانگیز شد، طوری که پرویز سروری، عضو شورای شهر چهارم در گفتگویی عنوان کرد: در زلزله شهر تهران این سؤال مطرح می‌شود که آقای نجفی کجا بودند و چه‌نقشی را در جلسات مدیریت بحران شهر تهران داشتند.
سروری با گلایه شدید از عملکرد اصلاح‌طلبان در موضوعات شهری در چند ماه گذشته، بیان کرد: در این مدت خبر خاصی از مدیریت شهری ندیده‌ایم و زمان آن رسیده شهرداری تهران اقداماتی را در راستای خدمت‌رسانی به شهروندان انجام دهد.
پاسخ هایی که قانع کننده نبود
شهردار تهران سرانجام در غروب روز شنبه، دوم دی ماه، در مقابل خبرنگاران قرار گرفت و به سوالات آن ها پاسخ داد. پاسخ هایی که قانع کننده نبود.
نجفی: از ساعت ۶ صبح روز پنجشنبه مسایل مربوط به زلزله را پیگیری می‌کردم.
آقای نجفی، شما حداقل ۷ ساعت از زلزله بی خبر بودید؟ سوال اینجاست که تا پیش از ساعت ۶ کجا بودید؟ شما با مسئولیتی که دارید، آن قدر غیبت داشتید که این غیبت به رسانه ها هم کشید. اولین تصویر از شما روز پنجشنبه و در گفتگو با شبکه تهران منتشر شد.
نجفی: کیش، مشهد و مسافرت خارج از کشور نبوده ام
مهم این است شما بگویید کجا بوده اید؟ زلزله تهران مردم را با بحران جدی رو به رو کرده بود؛ هجوم مردم به خیابان ها، پمپ بنزین ها و بوستان ها غیر قابل چشم پوشی بود؛ اما شما کجا بودید؟
نجفی: پس از زلزله روز چهارشنبه با هجوم مردم به پمپ بنزین‌ها مواجه بودیم که این مسئله نیز نشاندهنده عملکرد ضعیف ما و مردم بود. در این شرایط تانکرهای بنزین در موج جمعیت مردم که به پمپ بنزین‌ها مراجعه کرده بودن حبس شده بود و اگر اتفاقی می‌افتاد قابل کنترل نبود
آقای نجفی! این اتفاق واکنش طبیعی مردم بود و نمی توان آن را حاکی از ضعف شهروندان دانست. خود شما در این نشست عنوان کرده اید که به مردم آموزش نداده ایم. مردم تهران با وجود اینکه زلزله همیشه بزرگترین نگرانی شان بوده، اما آموزش ندیده اند. این انتقاد به مدیریت شهری باز می گردد؛ چه پیش از شما و چه شمایی که در چهار ماه گذشته، این موضوع را جزو اولویت ها قرار ندادید و آن قدر دست روی دست گذاشتید که زلزله هم آمد.
نجفی: در سال ۸۹ دولت وقت مصوبه‌ای را تصویب کرد که براساس آن ماموریت و مسئولیت دستگاه‌های مختلف در زلزله تهران مشخص شده است. این مصوبه موارد بسیاری خوبی دارد اما اکثر دستگاه‌ها آمادگی اجرای مصوبات آن را ندارند. از همین رو ما از دستگاه‌ها خواستیم اعلام کنند امکانات مورد نیازشان چیست تا آن را برطرف کنیم.
حتما باید با زلزله مواجه شویم تا اولویت ها تغییر کند؟ آقای نجفی، اکنون زمان دعوای سیاسی و انتقاد صرف از مدیریت پیشین نیست. زمان آن است که به وعده مهم تان جامه عمل بپوشید؛ اینکه می خواهید شهر تهران را به لحاظ زیست پذیری، ارتقاء دهید. مردم منتظر تحقق این وعده شما هستند. چهار ماه زمان کمی است، اما هر مسیر بلند، با گام درست و نخست آغاز می شود.
ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی/ کین ره که تو می روی به ترکستان است
