علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش در برنامه توقف ممنوع که از شبکه 5 سیما پخش شد، اظهار داشت: مطالبی که دانش‌آموزان در مدارس می‌خوانند به درد آنها می‌خورد، توجه داشته باشید که دانشمندان هسته‌ای کشور نیز در همین مدارس درس خوانده‌اند اما این بدین معنا نیست که انتقادی به نظام آموزش و پرورش وارد نباشد و می‌پذیریم که این نظام باید دچار تحولاتی شود.
وی افزود: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی مسئولان آموزش و پرورش تاکید داشتند که این نظام باید دچار تحولاتی شود و اولین اقدام عملی در سال 66 به موجب مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفت و شورای تغییر بنیادین آموزش و پرورش تشکیل شد که بنده نیز عضو آن شورا بودم.
وزیر آموزش و پرورش گفت: در این شورا مطالعاتی صورت گرفت که حاصل آن در غالب کتابچه‌ای به شورای عالی انقلاب فرهنگی تقدیم و تصویب شد، اما هیچ وقت اجرا نشد.
فانی ادامه داد: آقای نجفی به عنوان وزیر در آموزش و پرورش حضور داشت، طرح اصلاح دوره متوسطه اجرا شد و پیش‌دانشگاهی به این دوره اضافه شد، همچنین آموزش به شکل نیم سالی واحدی ارائه شده که بعدها به سالی واحدی تغییر یافت.
وی مطرح کرد: در سال 71 - 72 شاخه کاردانش با هدف تربیت کارگر ماهر ایجاد شد، اما در تمام این تغییرات جای خالی فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی احساس می‌شد. بنابراین فعالیت جدی در خصوص این فلسفه از سال 82 آغاز شد.
* اجرای سند تحول بنیادین تا سال 1404
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: از سال 82 تا سال 91 کار طراحی و تصویب سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به طول انجامید که اجرای این سند تا سال 1404 منجر می‌شود تا بخشی از مشکلات نظام آموزش و پرورش کشور حل شود.
فانی در پاسخ به این پرسش که آیا در آموزش و پرورش فعالیت‌های جدی برای آماده کردن دانش‌آموزان به منظور زندگی در آینده انجام می‌شود، گفت: تحولات در آموزش و پرورش فرایندی است و در طول برنامه ششم توسعه که از سال آینده آغاز می‌شود و تا سال 99 ادامه دارد و برنامه هفتم توسعه تا سال 1404 به طول می‌انجامد، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را اجرا خواهیم کرد.
* درس انسان و محیط زیست به مجموعه دروس دوره متوسطه اضافه شد
وی اظهار داشت: برای نخستین بار در برنامه درسی کشور در دوره متوسطه دوم درس انسان و محیط زیست را پیش‌بینی کرده‌ایم تا بخشی از خلاءهای نظام آموزشی در حوزه آموزش دانش‌آموزان برای زندگی کردن را جبران کنیم.
* پرهیز از تربیت دانش‌آموز تک ساحتی و مملو از محفوظات
وزیر آموزش و پرورش با اشاره به این که باید بر روی عوامل مختلف کار کنیم تا خروجی نظام آموزش و پرورش بهتر شود، افزود: روش‌های تدریس، تربیت معلم، مدیریت واحدهای آموزشی، محتوای آموزشی و جهت‌گیری‌های تربیتی باید تغییر کند. همچنین سند تحول بنیادین تاکید دارد که دانش‌آموز به صورت تک ساحتی و مملو از محفوظات تربیت نشود.
فانی گفت: از سال 92 با ایجاد کلاس ششم در دوره ابتدایی ساختار جدید نظام آموزش و پرورش کلید خورد، اما باید توجه داشت که محتوا، برنامه، نیروی انسانی، فضا و تجهیزات، اعتبارات و بودجه و مدیریت نیز جزو زیر نظام‌های آموزش و پرورش هستند.
* چرا مدرسه برای دانش‌آموز همانند زندان است
وی در پاسخ به این پرسش که چرا هم‌اکنون مدرسه برای دانش‌آموزش همانند زندان است و دانش‌آموزش هیچ لذتی از حضور در مدرسه نمی‌برد، عنوان کرد: برای اینکه دانش‌آموز مدرسه را دوست داشته باشد باید اقدامات بسیاری انجام شود به عنوان مثال معلم باید از روش فعال تدریس استفاده کرده و متکلم وحده نباشد، در حقیقت معلم باید تلاش کند تا دانش‌آموز با راهنمایی او به یک قاعده برسد.
وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: روش تدریس فعال را در آموزش و پرورش شروع کرده‌ایم اما وزارتخانه‌ای که حدود یک میلیون کارمند دارد برای ایجاد تغییر در رفتار کارکنان خود نیازمند زمان است.
فانی عنوان کرد: پیش از این ما سندی نداشتیم که بگوید گام به گام باید چه کاری را انجام دهیم تا به تحول در آموزش و پرورش دست یابیم؛ سند تحول بنیادین 131 راهکار دارد و ذیل هر راهکار فعالیت و برنامه‌ای تعریف شده است. همچنین نقشه راه سند را تهیه کرده‌ایم و بخش‌های مختلف آموزش و پرورش برنامه‌های سال 95 خود را بر اساس راهکارهای سند تحول بنیادین تنظیم می‌کند.
* از سال 95 به بعد برنامه‌های آموزش و پرورش متناسب با تحول بنیادین است
وی مطرح کرد: از سال 95 به بعد تمام برنامه‌های آموزش و پرورش متناظر با راهکارهای سند تحول بنیادین خواهد بود. در این سند به بحث تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان توجه شده و نظام آموزشی باید از روش‌های تدریس فعال و ارزشیابی منعظف برخوردار باشد.
* ارزشیابی توصیفی اضطراب دانش‌آموزان را از بین می‌برد
وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: هم اکنون ارزشیابی توصیفی که در دوره ابتدایی اجرا می‌شود نمره صفر تا 20 را به دانش‌آموز نمی‌دهد، بلکه معلم براساس تلاش دانش‌آموز او را در طول سال تحصیلی به صورت توصیفی ارزیابی می‌کند که این شیوه با مقاومتی از سوی خانواده‌ای مواجه شد، اما در آموزش و پرورش معتقدیم ارزشیابی توصیفی می‌تواند اضطراب را گرفته و زمینه رشد دانش‌آموز را فراهم کند. همچنین از افت تحصیلی جلوگیری کرده و به تفاوت‌های فردی دانش‌آموز توجه دارد.
* مهر 95 پایه دهم به نظام آموزش و پرورش کشور اضافه می‌شود
فانی اظهار داشت: هم اکنون در تدریس درس ریاضی از روش استقرایی استفاده می‌شود و معلم دانش‌آموز را تشویق می‌کند تا اقدام به کشف راه حل کند؛ کتاب‌های درسی تا پایه نهم براساس زیر نظام برنامه درسی ملی تدوین شده است و مهر 95 دانش‌آموزان به پایه دهم وارد می‌شوند. همچنین تا سه سال آینده پایه دوازدهم در دوره متوسطه مستقر خواهد شد.
وی ادامه داد: هم اکنون در کل جهان به این نتیجه رسیده‌اند که آموزش و پرورش علاوه بر آموختن برای دانستن، به کار بستن و زیستن باید آموختن برای با دیگران زیستن را نیز آموزش دهد که ما نیز به آن توجه داریم.
* نخستین فارغ‌التحصیل دانشگاه فرهنگیان مهر 95 وارد مدارس می‌شوند
وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: دانشگاه فرهنگیان 100 شعبه در سراسر کشور دارد که دو کار تربیت نیروی انسانی جدید و بهسازی منابع انسانی موجود را انجام می‌دهد. نخستین فارغ‌التحصیل این دانشگاه مهر 95 وارد مدارس کشور می‌شوند.
فانی با تاکید بر این که یکی از عواملی که باعث علاقه دانش‌آموزان به مدرسه می‌شود محیط فیزیکی است و فناوری‌های نوین است عنوان کرد: سند تحول بنیادین به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و یک قانون است و ارکان اصلی نظام نیز بر اجرای آن تاکید دارند و در طی 2 سال اخیر اقداماتی برای اجرای آن صورت گرفته است به عنوان مثال در 60 درصد مدارس ابتدایی بالای 200 دانش‌آموز 3 سال اول ابتدایی را از 3 سال دوم جدا کرده‌ایم تا روش‌های تربیتی بهتر اعمال شود.
وی گفت: بنده هم اکنون در مقام این نیستم که از ساختار 6.3.3 دفاع کنم چرا که زمانی که بنده عنوان وزیر به این وزارتخانه آمدم پایه ششم به دوره ابتدایی اضافه شده بود. بنده نیز معتقدم تغییر در ساختار نظام آموزشی مشکل گشا نیست و روش‌های تدریس، محتوا و برنامه آموزشی باید تغییر یابد.
