۲۰ فروردین‌ماه ۱۴۰۴ بود که علاء‌الدین رفیع‌زاده، رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور از تصویب لایحه دو فوریتی درباره واگذاری اختیار تعیین ساعت رسمی کشور و ساعات کاری کارمندان دولت خبرداد؛ لایحه‌ای که بیش‌از هر چیز باهدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی ارائه شده است.
با وجود اینکه طی دهه‌های گذشته در مقاطع مختلف و با استدلال‌های گوناگون، قانون تغییر ساعت کشور دچار تحولاتی شده، اما اکنون به‌نظر می‌رسد دولت و فعالان اقتصادی و صنعتی در یک نکته اشتراک نظر دارند؛ اینکه تغییر ساعت رسمی بین هزار تا هزارو۵۰۰ مگاوات صرفه‌جویی به‌همراه خواهد داشت و در شرایط ناترازی‌های کنونی در حوزه برق، ضرورتی انکارناپذیر به‌حساب می‌آید.
ضرورتی برای کاهش مصرف انرژی
رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی در گفت‌وگو با همشهری آنلاین با بیان اینکه تغییر ساعت و تأثیر آن بر کاهش مصرف انرژی موضوعی اثبات شده در سطح جهانی است، اظهارکرد: کشورهای واقع در نیمه نیم‌کره شمالی یا نیمه نیم‌کره جنوبی با تغییر ساعت، به‌طور طبیعی شاهد کاهش مصرف انرژی هستند.
مهدی بستانچی با بیان اینکه این اثرگذاری در کشورهایی که نزدیک خط استوا قرار دارند کمتر است، زیرا تغییرات نور خورشید در این مناطق ناچیز است، افزود: گاهی استدلال می‌شود که در برخی کشورها تغییر ساعت وجود ندارد، اما باید توجه داشت که موقعیت جغرافیایی هر کشور تأثیر تعیین‌کننده‌ای دارد.
وی گفت: به‌طورطبیعی موقعیت جغرافیایی کشورها در موضوع تغییر ساعت اثرگذار است. به‌عنوان مثال کشورهایی که در نیمه بالایی کره‌زمین و مناطق نزدیک به قطب هستند و شش ماه نخست و شش ماه دوم دارند، به‌طور طبیعی تغییر ساعت در میزان مصرف انرژی آنها تاثیرگذار نیست. بنابراین به وضعیت چنین کشورهایی نمی‌توان استناد کرد.
اقدامی رایج در جهان
رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی با بیان اینکه کشورهایی که در نیمه نیم‌کره شمالی یا نیمه نیم‌کره جنوبی قرار دارند، تغییر ساعت برای آنها تاثیرگذار است، اظهارکرد: این تغییر ساعت در کاهش مصرف انرژی تاثیرگذار است و در سراسر جهان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بستانچی با بیان اینکه تغییر ساعت بهره‌وری کاری را افزایش می‌دهد، ادامه داد: دلیل افزایش بهره‌وری این است که فیزیولوژی بدن انسان به‌طورکلی با طلوع و غروب خورشید هماهنگ است و طبیعتا تغییر ساعت همچنین به کاهش ترافیک، کاهش نیاز به روشنایی مصنوعی و صرفه‌جویی در مصرف انرژی منجر می‌شود.
وی عنوان کرد: برای مثال، وقتی از نور طبیعی بیشتر استفاده کنیم، به‌ویژه در ساعات کاری کارخانه‌ها و صنایع، نیاز به روشنایی مصنوعی کاهش می‌یابد. در غیر این صورت، بدون تغییر ساعت، در ساعات پایانی روز مجبور به استفاده از روشنایی مصنوعی هستیم. این موضوع به‌ویژه در کشور ما که بسیاری از صنایع در شیفت‌های کاری طولانی یا دو شیفت فعالیت می‌کنند، اهمیت زیادی دارد.
دلایل ضرورت تغییر ساعت
رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی همچنین با تاکید بر اینکه تغییر ساعت، مصرف وسایل سرمایشی در ساعات صبح را نیز کاهش می‌دهد، گفت: با استفاده از خنکی صبحگاهی، نیاز به سیستم‌های سرمایشی کمتر شده و بار پیک شبکه برق کاهش می‌یابد.
بستانچی افزود: همچنین، در ساعات اولیه روز که صنایع تعطیل هستند، فضای بیشتری برای فعالیت‌های دیگر ایجاد می‌شود. علاوه بر این، سیستم‌های خورشیدی که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند، با تغییر ساعت کارایی بیشتری پیدا می‌کنند.
وی افزود: در کشور ما، سیستم‌های خورشیدی عمدتاً برای ذخیره‌سازی طراحی نشده‌اند و برق تولیدی آنها مستقیماً وارد شبکه می‌شود. اگر در ساعات اولیه صبح که نور خورشید در دسترس است، فعالیت‌های صنعتی انجام نشود، این برق تولیدی عملاً بدون استفاده می‌ماند.
توپ در زمین مجلس
رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی ادامه داد: ما در شورای هماهنگی صنعتگران شهرک‌های صنعتی، پیگیر اعمال تغییر ساعت هستیم و معتقدیم این اقدام می‌تواند مصرف برق را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. طبق برآوردها، تغییر ساعت می‌تواند تا هزار تا ۲ هزار مگاوات در مصرف برق صرفه‌جویی کند، که معادل ارزش سرمایه‌گذاری نیروگاهی به مبلغ ۳ میلیارد دلار است.
بستانچی تصریح کرد: جای تعجب است که چرا پیش‌تر به این موضوع توجه کافی نشده است. مسئولان باید با چاره‌اندیشی به موقع، موانع را از پیش پای تولید بردارند.
وی درباره ارسال لایحه دوفوریتی دولت در این زمینه به مجلس ادامه داد: اکنون توپ در زمین مجلس است و امیدواریم نمایندگان با تصویب این طرح، به کاهش خاموشی‌ها کمک کنند. انتظار ما از مجلس این است که با نگاه صرفا تخصصی و فنی، اقدامی عملی برای کاهش قطعی برق انجام دهد.
بستانچی اضافه کرد: تصویب این طرح می‌تواند به نفع مردم، صنعت و صنعتگران باشد. اکنون زمان آن است که فارغ از گرایش‌های سیاسی، گامی مثبت برای حل این مسئله برداشته شود.
