مهمترین اقدامات انجام شده جهت حفاظت از سرو ابرکوه

شمس افزود: با توجه به قرارگیری این اثر طبیعی ملی در یکی از محله های شهر ابرکوه، سهولت دسترسی دائمی عموم مردم، افزایش شمار بازدیدکنندگان از نقاط مختلف کشور و نیز سایر کشورها و همچنین حساسیت های جدی پیرامون حفظ این گنجینه ژنی ارزشمند، اهمیت حفظ و حراست از این اثر را دو چندان نموده است؛ از این رو از سال 1388 کمیته راهبری سرو کهنسال، ضمن احترام گذاشتن به نظرات و ایده های کشاورزان، صاحب نظران محلی و مسئولان شهرستانی و گردشگران و متخصصین برای حفظ این درخت تلاش کرده است.

وی خاطرنشان کرد: لازم به ذکر است در اواخر سال 1394 هیأت امنای سرو کهنسال به ریاست فرماندار و عضویت جمعی از متخصصین و مسئولین تشکیل شد تا مشکلات آن را بررسی نماید؛ لذا با توجه به حساسیت های موجود و به منظور جلوگیری از قضاوت های سطحی و عدم تضییع حقوق افرادی که در این زمینه تلاش نموده اند اقدامات انجام شده در طی این چند سال به شرح ذیل است که لازم است به اطلاع عموم مردم برسد:

1)  تهیه طرح تفصیلی: علیرغم این که سرو ابرکوه تقریبا از آخرین مناطق چهارگانه به ثبت رسیده در استان یزد است، اولین منطقه ای بود که طرح جامع تفصیلی آن در بین مناطق استان و نیز سایر آثار طبیعی ملی کشور تهیه و در سال 1388 به تصویب رسیده است.

2) تشکیل کمیته راهبری سرو: به منظور اتخاذ تصمیات مرتبط با مسائل و مشکلات سرو، کمیته راهبری متشکل از نمایندگان و دستگاه های زیربط از جمله محیط زیست، استانداری، فرمانداری، شهرداری ابرکوه، اداره کل منابع طبیعی، میراث فرهنگی، دانشگاه یزد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، حفظ نباتات جهاد کشاورزی تشکیل و مسائلی از جمله جلوگیری از آسیب آفات، مسائل مربوط به گردشگران و بازدید کنندگان در تعطیلات نوروز و ... را پیگیری نموده است و تلاش می شود تا مصوبات این کمیته تا حد امکان اجرایی شود.

3) مبارزه با آفات: با توجه به وجود آفات و امراض گیاهی پایش های مداوم انجام و یک نوبت در سال 90 مبارزه بیولوژیکی جهت مقابله با آفات با موفقیت انجام گرفت.

4) رفع مشکل پژمردگی درخت: نشست گرد و غبار بر روی شاخه های سرو که منجر به پژمردگی درخت شده بود مورد اعتراض دوستداران و کارشناسان قرار گرفت که پس از بازدید، بررسی و اخذ نظر کمیته راهبری، به صورت مکانیکی اقدام به مبارزه شد و درخت، شادابی خود را به دست آورد.

5) مهار شاخه های آسیب دیده بر اثر وزش طوفان های شدید: در سال 1391 طوفان های شدید موجب شروع شکستگی در برخی شاخه ها شد که موضوع بازدید، بررسی و پس از اخذ نظر کمیته راهبری نسبت به مهار شاخه ها با سیم بکسل اقدام شد.

6) مسدود نمودن دسترسی جاده عبوری شرق سرو: خوشبختانه مسدود شدن جاده مزبور علیرغم وجود چالش ها و مشکلات فراوان، با ایجاد مسیر جایگزین انجام شد که این اقدام تأثیرات مثبتی از لحاظ اکولوژیکی و حفاظتی بر سلامتی سرو داشته است. لازم به ذکر است بیش از یک میلیارد تومان هزینه ایجاد مسیر جایگزین گردیده است.

7) تصویب طرح جامع مدیریت سرو ابرکوه در کمیسیون ماده پنج: طی چند نوبت حضور اداره کل محیط زیست در کمیته فنی کمیسیون ماده پنج و ارائه توضیحات لازم در مورد اثر طبیعی ملی سرو ابرکوه، موفق به تصویب طرح جامع مدیریت سرو در کمیسیون مزبور گردید.

8) ساماندهی فضای اطراف سرو: بیشترین اعتراضات بازدید کنندگان تا سال 1392 نسبت به نامناسب بودن فضای اطراف سرو بود که البته دستکاری این فضا هم حساسیت کارشناسان را بر می انگیخت. نهایتاً پس از بحث و بررسی های زیاد و اخذ نظر کمیته راهبری درخت و بررسی طرح تفصیلی آن، نسبت به فضاسازی باغچه ها مطابق طرح تفصیلی اقدام شد.

8-1) حصار کشی اطراف درخت مطابق طرح تفصیلی.

8-2) حذف تدریجی درختان مزاحم و ناسازگار با سرو (از نظر آفات و ...) که در حال اجراست.

8-3) جمع آوری نخاله های ساختمانی اطراف درخت.

8-4) پیاده رو سازی داخل حصار و ایجاد حصار محافظ بازدید کنندگان.

9) ترمیم آسیب دیدگی تنه درخت: با توجه به وقوع آتش سوزی در گذشته و سوختن بخشی از تنه درخت مهمترین چالش آن، خالی شدن بافت درونی تنه درخت می باشد که موجب به خطر افتادن درخت در هنگام طوفان های شدید می شود. برای رفع ا ین مشکل ده ها مکاتبه و پیگری و رایزنی های شفاهی جهت ترمیم تنه درخت با متخصصین استانی و کشوری صورت پذیرفت که در نهایت نسخه ای جهت ترمیم تنه درخت پیچیده شد. در هفته دوم مهرماه سال 93 عملیات اجرایی ترمیم تنه درخت با حضور آقای مهندس خوشنویس و برخی از اعضای کمیته راهبری سرو اجرایی گردید که در حقیقت انجام جراحی بر روی درخت با این حجم و گستردگی و با در نظر گرفتن حساسیت های مربوط به درخت کهنسال سرو ابرکوه به عنوان یک اثر طبیعی- ملی در نوع خود در کشور بی نظیر بود.

10) نصب صاعقه گیر: مکاتباتی با مدیریت بحران استان در خصوص نصب صاعقه گیر به منظور جلوگیری از آسیب به درخت انجام و در نهایت صاعقه گیر با همکاری شهرداری نصب گردید.

11) بکارگیری نیروی آموزشی و حفاظتی: علیرغم تنگناهای زیاد  مشکلات عدیده در رابطه با تأمین نیروی انسانی، حفاظتی و آموزشی به صورت دائم در محل سرو استقرار یافت.

12) تلاش در جهت استفاده از توان بخش خصوصی در حفاظت و بهره برداری از درخت: در این خصوص مکاتبات و رایزنی هایی صورت پذیرفت و در نوروز 94 به مدت یکسال بهره برداری اثر، به شهرداری واگذار گردید.

13) تشکیل هیأت امنای سرو کهنسال: به منظور بهره برداری از اثر و ا داره امور مربوط به آن در زمستان سال 94 هیأت امنای سرو به ریاست فرماندار شهرستان تشکیل و بهره برداری از این درخت کهنسال به عهده هیأت امنای مذکور قرار گرفت.

14) چاپ کتاب اثر طبیعی ملی سرو ابرکوه: با تلاش اعضای کمیته راهبری سرو در اسفند ماه 94 کتاب اثر طبیعی ملی سرو ابرکوه چاپ و در اختیار علاقمندان قرار گرفت؛ در این کتاب به مسائلی از جمله شناخت این اثر ارزشمند و اهمیت حفظ و حراست از آن و اقدامات صورت گرفته تا به حال در این خصوص پرداخته شده است.

15) پیگیری ثبت جهانی درخت سرو ابرکوه در یونسکو: با توجه به مصوبه کمیته راهبری سرو، ثبت جهانی این اثر توسط اداره کل میراث فرهنگی استان در حال پیگیری بوده و امید است در آینده ای نزدیک شاهد این مهم باشیم.

عضو هیأت امنای سرو ابرکوه در خاتمه تصریح کرد: بر خود لازم می دانیم  از همه دلسوزان، کارشناسان و متخصصانی که تا به حال در جهت حفظ و حراست از این گنجینه ارزشمند تلاش نموده اند تشکر و قدردانی به عمل آوریم؛ ضمن اینکه هیأت امنای سرو آماده دریافت هر گونه پیشنهاد سازنده به منظور مدیریت بهتر درخت کهنسال می باشد.