استان گیلان با مساحت 14 و 711 کیلومتر مربع در میان رشته کوه‌های البرز و تالش در شمال ایران جای گرفته است؛ جای جای این سرزمین سرسبز و بکر بیانگر قسمتی از بزرگی و عظمت خداوند است؛ به‌راحتی می‌توان در گیلان تصویر بزرگ عشق پروردگار به بندگانش را به چشم دید.
فومن شهر مجسمه‌ها
فومن یکی از شهرستان‌های زیبای گیلان است؛ شهری با مجسمه‌های رنگارنگ و ابنیه‌های تاریخی منحصر به فرد، آثاری که زیبایی خیره کننده‌اش به تمامی دنیا صادر شده است.
سیمای ظاهری شهر به شیوه درست، آداب و رسوم سنتی و فرهنگ غنی مردم شهر را به تصویر کشیده است، در شهر فومن به‌راحتی می‌توان به دور از هیاهوی شهری و در فضایی سالم و با طراوت به لذت بردن از نعمات الهی پرداخت.
شهرستان فومن از مناطق زیبا و آباد گیلان است که ارزش‌های جالب و گسترده گردشگری آن چشمان هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند و به جهات مختلف می‌توان گفت فومن از توریست پذیرترین شهرستان‌های گیلان است.
این شهرستان در 25 کیلومتری غرب رشت واقع شده است و مناطق دیدنی و تاریخی معروف ماسوله و قلعه رودخان را در دل خود جای داده است و با آب و هوایی معتدل و مرطوب خزری در تمامی فصول سال زیبایی و طراوت خود را حفظ می‌کند.
فومن دارای دو بخش سردار جنگل و مرکزی است؛ این شهرستان با 6 دهستان به نام‌های آلیان ٬ سردار جنگل، رودپیش، گشت، گوراب پس و لولمان همانند نگینی بر سرزمین گیلان می‌درخشد.
زیبایی رودخانه‌های فومن در تمامی کشور منحصر به فرد است؛ رودهایی که از کوهستان‌های جنوبی سرچشمه گرفته و با عبور از دل جنگل‌های سرسبز این منطقه پس از سیراب کردن اراضی شالیزاری کشاورزان به دریای خزر و مرداب انزلی وارد می‌شوند.
رودهای تنیان٬ سیاهرود٬ پلنگ‌ور٬ ماسوله٬ رودخان٬ پسیخان و سونگ از رودخانه‌های خروشان و زلال فومن است که در تمامی طول سال و حتی فصول سرما گردشگران زیادی را در جوار خود پذیرا است.
زیبایی نعمات الهی در فومن به حدی گسترده است که برای دیدن این زیبایی‌ها باید با دیده جان به آنها نگریست و زبان قادر به بیان این حجم از زیبایی نیست.
بقاع متبرکه
مکان‌های زیارتی این شهر با کرامات و عنایاتی ویژه همه ساله در تمامی فصول سال مملو از عاشقان خاندان اهل بیت است و فومن میزبانی آرامگاه‌های امام زاده‌های زیادی در مکتب شیعه را از آن خود کرده است.
بقعه متبرکه سبزه قبا، امام زاده میرزا، پبر جلودار، آقامیر سرا، بقعه عون بنی علی از بقاع متبرکه و شاخص این شهرستان هستند که در تمام ایام آماده میزبانی از عاشقان اهل بیت است.
مکان‌های گردشگری و تفریخی این شهر منحصر به فرد به گونه‌ای گسترده است که تنها نمی‌توان با بیان آنها را معرفی کرد؛ مناطق کوهپایه‌ایی، آبشارهای گسترده رودخانه‌های خروشان، قلعه تاریخی قلعه رودخان و شهر تاریخی ماسوله گوشه کوچکی از مکان‌های جالب و دیدنی این شهرستان است.
شهر تاریخی ماسوله
شهر تاریخی ماسوله ازبرجسته ترین مکان‌های فومن است؛ ماسوله در دامنه‌ای با شیب تند و نسبتاً عمودی و در مقابل قلعه عظیم و صخره‌ای "شاه معلم" ساخته شده است و خانه‌ها به‌طور ماهرانه‌ای به‌صورت پلکانی بنا شده و بیشتر دو طبقه هستند. سقف یک خانه، حیاط خانه دیگری است که این سبک خانه سازی، سبک معماری در روستاهای ایران در دوران ساسانی است.
آب و هوای منحصر به فرد خنک و دلچسب شهر ماسوله در فصل تابستان، گردشگران زیادی را جذب می‌کند و ماسوله با دارا بودن مناطقی کوهستانی بالغ بر ١� � روز از سال را در مه غلیظ به‌سر می‌برد که این امر زیبایی این مکان تاریخی را صدچندان می‌کند.
رودخانه "ماسوله رودخان" به‌دلیل دارا بودن آب زلال در فصل تابستان و برخورداری از چشم انداز طبیعی زیبا که از درون دره‌های جنگلی و سرسبز می‌گذرد به زیبایی این مکان می‌افزاید و این رودخانه از تمامی نقاط این شهر عبور می‌کند.
شهر تاریخی ماسوله دارای دو موزه است؛ موزه مردم شناسی و حیات وحش از موزه‌های زیبا و منحصر به فرد این شهر تاریخی است که از جمله جاذبه‌های اصلی گردشگری ماسوله محسوب می‌شوند.
بازار سنتی ماسوله که در چهار طبقه بنا شده است از مجموعه‌های دیدنی این شهر است که نمادی از کهن ترین فعالیت شهر و از پر مراجعه تربن جاذبه‌های این شهر به‌شمار می‌آید.
قلعه رودخان
"قلعه رودخان" از دیگر بناهای مطرح این شهر و کشور ست که در ستیغ کوهی مرتفع بنا شده است، قلعه مهم تاریخی که از دوره ساسانیان به یادگار مانده و مدتها تختگاه و مرکز حکمرانی حکام گیلان بوده است که با جنگلی بسیار زیبا در 16کیلومتری جنوب شرقی فومن واقع شده است.
مساحت قلعه حدود 22300 متر مربع و محیط آن 1260 متر است که توسط 42 برج و بارو محاصره شده است. طول قلعه حدود 500 متر و عرض آن در نقاط مختلف متفاوت است و در ساخت این قلعه از میلیون‌ها قطعه آجر استفاده شده و جنس مصالح به کار رفته در ساختمان قلعه از آجر، سنگ لاشه، ساروج و گچ است.
قلعه رودخان چون بر روی دو قله بنا شده است به سه بخش میانی، شرقی و غربی تقسیم و قسمت شرقی بر فراز تپه‌ای 670 متری بنا شده و توسط یک دروازه از سایر قسمت‌ها جدا می‌شود.
در تمام فصول سال می‌توان از قلعه رودخان بازدید کرد و این بنای بزرگ تاریخی در هریک از چهار فصل سال منظره جدیدی را به نمایش می‌گذارد.
روستای فوشه
روستای فوشه یکی از زیباترین روستاهای فومن است؛ این روستا دارای چشم اندازهای طبیعی بسیار زیبایی است که با مساحت 82 کیلومتر مربعی در جنوب غربی شهر فومن و در همجواری قلعه تاریخی قلعه رودخان چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
وجود جنگل‌های زیبا، بکر و دیدنی در حاشیه رودخانه، جنگل و مرتع به نام‌های کله ماسون، دریالات، ریحانه، شهرگاه و بقعه متبرکه آقا شیخ جمال که در میان جنگل‌های فوشه و در کنار رودخانه‌ای که درختان شمشاد آن را احاطه کرده‌اند زیبایی این روستا را صد چندان می‌کند.
اسکاسون، انار دشته، لیسندی و غار خون فوشه از دیگر مکان‌های دیدنی این روستا به شمار است و غارخون فوشه با دهلیزها و دالان‌های متعدد از غارهای دیدنی استان گیلان به شمار می‌آید که در قلب جنگل‌های فوشه قرار دارد.
آداب و رسوم سنتی مردم خونگرم و مهربان فومن در تمامی کشور زبانزد است؛ بازارهای محلی و اعتقادات و عواطف این مردمان موجب می‌شود که هرساله آمار ورود گردشگران به این منطقه دینی گسترش یابد.
کلوچه فومن
کلوچه سنتی و خوشمزه فومن ماحصل سیر تحول "قند کلوچه" و "نان قندی" قدیم است؛ مواد اصلی آن را آرد، تخم مرغ، شکر، روغن حیوانی، دارچین، وانیل، جوز و مغز هل تشکیل می‌دهد که برای هر گردشگری به‌عنوان یک سوغات خوشمزه مورد توجه قرار می‌گیرد.
به غیر از کلوچه سنتی فومن، نان روغنی و نان خشک این شهر و همچنین حلوا کنجدی واگردک (اگرده) از شیرینی‌های محلی تاریخی ماسوله از دیگر سوغات معروف شهر زیبای فومن است.
مشاهیر فومن
فومن، زداگاه بزرگ مردانی همچون آیت الله العظمی بهجت فومنی است. این سرزمین بکر و روحانی با روحیاتی ولایی و مذهبی همواره در صفوف برتر افتخارات ایران اسلامی می‌درخشد.
از دیگر شخصیت‌های برجسته این منطقه مرحوم شیخ جعفر شجونی، کیومرث صابری فومنی و شیون فومنی است.
ساکنان فومن را گیلک‌ها و تالش‌ها تشکیل می‌دهند و روستاهای کوهپایه‌ای واقع در غرب فومن معمولا تالش و تالشی زبان هستند.
فومن شهری محصور شده در میان مزارع و باغ های اطراف خود است؛ برنجکاری، کشت چای، توتون و پرورش کرم ابریشم از فعالیت‌های اصلی مردم فومن است.
وجود جاذبه‌های گردشگری کم نظیر در فومن این شهر را به یکی از مناطق دیدنی برای گردشگران تبدیل کرده است. آمیختن فرهنگ‌های سه گانه تالش، ترکی و گیلکی از یک سو و طبیعت سه‌گانه جنگل، مرتع و کوهستان از سوی دیگر، فرهنگ و تمدن خاصی را به وجود آورده که نخستین نمایه آن را می‌توان در زبان، لباس و شیوه تغذیه جستجو کرد.
فومن همانند نگینی درخشان بر پهنه وسیع سرزمین گیلان می‌درخشد و همواره در تمامی فصول سال آماده میزبانی از تمامی میهمانان و گردشگران داخلی و خارجی است. زیبایی‌های شهر رویایی فومن را تنها باید از نزدیک نظاره‌گر بود تا عمق عظمت الهی در آفرینش این سرزمین را با دل و جان درک کرد.
