پس از حادثه اول سیل و آبگرفتگی که در صبح جمعه 17 شهریور روی داد، میزان خسارات وارده در مازندران و گلستان بیشتر بر دو موضوع معطوف بود، خسارات مالی و زیربنایی و تلفات جانی که سهم گلستان با وجود خسارات مالی با چهار کشته، تلفات انسانی را به خود اختصاص داد.
اگر چه به نظر می‌رسید، گلستان به لحاظ خسارات سیل اول در مجموع برآوردها آنچنان دچار مشکل نشده است، اما در واقع اینگونه نبود، تلفات انسانی و حتی خساراتی که بعدا ابعاد آن مشخص شد، نشان داد که گلستان برخلاف آنچه اعلام شد خسارت بیشتری را متحمل شده و البته اختصاص اعتبار حوادث 100 میلیارد تومانی به مازندران بر این فرضیه بیشتر دامن زد که گلستان در موضوع هزینه خسارات به نسبت مازندران مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
در این بین حضور مقامات کشوری در مازندران حتی برخی از رسانههای مجازی را بر آن داشت تا از اینکه سیل در گلستان کمتر مورد توجه قرار گرفته، شکوه کنند و حتی به این اعتراض رنگ و لعاب سیاسی بدهند.
این در حالی است که در مدیریت بحران، مهمترین اصل، مدیریت شرایطی است که وجود دارد و رهنمون شدن این وضعیت به آرامش برای پیشبرد بهتر امور، تا بتوان در چنین اوضاعی بهتر شرایط را مدیریت کرد.
*بی‌توجهی دولت به خسارات سیل گلستان
هر چند متاسفانه در برخی اوقات ممکن است شلوغکاری رسانهای یکی از راههای رسیدن به اهداف محسوب شود اما باید پذیرفت موضوع مدیریت بحران از چنین شرایطی متمایز است و چنین سیاستی حداقل در یک ساختار منطقی به ضعف در مدیریت بحران تلقی شده و از آن هوشمندی و زیرکی برداشت نمیشود.
اکنون که دولت بیش از 100 میلیارد تومان برای استان مازندران اعتبارات خسارت سیل تصویب کرده، این انتقادات خود را بیشتر نمایان کرده است، آن هم در حالی که چهره بد حادثه در گلستان به واسطه برخی کمکاریها کمتر رونمایی شده و اکنون با دیدن شدت حادثه در برخی مناطق استان مشخص می‌شود چه بر سر این دیار آمده است.
حتی پس از حادثه سیل دوم در گلستان و رونمایی از وسعت خسارات مشخص شد که کم‌کاری برخی دستگاه‌ها در ارائه گزارش حادثه به مجموعه مدیریت بحران استان مانع از ارائه تصویر واقعی از خسارتی بود که مردم استان را دچار مشکل کرده است.
اینکه دولت چرا با وجود این همه خسارات، همچون استان مجاور به این اقلیم شمالی توجه نداشته، موضوعی است که قابل بررسی است و باید از زاویه‌های متعدد به آن نگریست.
مدیر کل مدیریت بحران استان گلستان با اشاره به اهمیت مستندسازی و اعلام خسارات حوادث در ساعات اولیه وقوع حادثه گفت: از دستگاه‌های عملیاتی استان انتظار می‌رود در همان ساعات اولیه ضمن ارزیابی اوضاع و شرایط حوزه ماموریتی خویش نسبت به اعلام اولیه خسارات احتمالی اقدام کنند تا بتوان بر مبنای این برآورد اولیه، سناریوهای بعدی راجع به حادثه را مدیریت کرد.
صادق‌علی مقدم در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در گرگان اظهار کرد: با وجود اهمیت این موضوع هنوز برخی دستگاه‌های عملیاتی استان به این موضوع مهم توجه چندانی ندارند و اهمیت زمان را در انتقال این موضوع به کشور متوجه نیستند.
وی ادامه داد: منبع اصلی اعلام حادثه به کشور مدیریت بحران است و باید پس از اعلام دستگاه و جمع بندی خسارات به شکل رسمی بر مبنای فرم ارسالی از وزارت کشور، به سازمان مدیریت بحران کشور اعلام شود و چنانچه این مهم انجام نگیرد مسئولیت متوجه دستگاه‌هایی است که در این حوزه به وظیفه خود عمل نکرده‌اند.
*دستگاه‌های عملیاتی خسارت اولیه را در زمان تعیین شده اعلام کنند
مقدم تصریح کرد: در حالی که باید خسارات اولیه را طی 24 ساعت پس از حادثه گزارش داد، حتی اگر خسارت میلیاردی هم به استان وارد شود، فقدان گزارش خسارت از سوی دستگاه متولی به منزله نبود خسارت تلقی می‌شود و پس از گذشت زمان نمی‌‌توان اقدام چندانی در این زمینه انجام داد.
وی یادآور شد: در حادثه اخیر هم هنوز این نقصان وجود داشت و برخی دستگاه‌های عملیاتی استان حتی پس از تماس بنده با آنها هم به دلایل نامشخص نسبت به اعلام خسارات اقدام نکردند و پس از گذشت محدوده زمانی خاص اعلام برآورد خسارت اولیه، اعلام کرده‌اند که چه میزان خسارت را متحمل شده‌اند.
دبیر شورای هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان با تاکید بر اهمیت زمان و مستندسازی در حوادث بیان کرد: این دو آیتم تکمیل کننده یکدیگر هستند و باید ضمن صداقت در اعلام خسارات، در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به برآورد اولیه خسارات اقدام کرد.
مقدم ادامه داد: دستگاه‌های عملیاتی استان به عنوان عضوی از شورای هماهنگی مدیریت بحران استان باید ضمن توجه به اصل هماهنگی به اهمیت اطلاع‌رسانی به موقع از خسارات احتمالی به عنوان یک مسئله حیاتی برای استان توجه کنند.
استاندار گلستان نیز با تاکید بر اهمیت اطلاع‌رسانی به موقع خسارات گفت: سعی ما در حوادث به هیچ وجه بزرگ‌نمایی نیست و همیشه سعی کرده‌ایم اطلاعات درستی از خسارات وارده را به مرکز منعکس کنیم.
به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان، حسن صادقلو در شورای هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان اظهار کرد: در حادثه اخیر هم سعی کردیم با توجه به اعلام دستگاه‌ها نسبت به ارسال خسارات به کشور اقدام کنیم و در حادثه سیل اول هم اعلام کردیم که یک میلیارد تومان خسارات زیرساختی بود و البته این میزان خسارت، جدا از آن خساراتی بود که به عرصه کشاورزی استان وارد شد.
وی با اشاره به شرایط استان گلستان به عنوان یک استان گردشگری افزود: بزرگ‌نمایی در حوادثی همچون سیل به هیچ وجه به نفع استان نیست، چرا که چهره خوبی از استان ارائه نمی‌کند و ممکن است در ذهن مسافرانی که قصد سفر به این استان شمالی را دارند، تصور نادرستی ایجاد کند.
*به هیچ وجه به دنبال بزرگ‌نمایی حادثه نیستیم
صادقلو یادآور شد: طی سال‌های گذشته بارها عنوان کردن سیل‌خیزی گلستان و ترسیم این چهره از این استان شمالی، موجب خساراتی به بخش گردشگری گلستان شده است که میتوان به آن به عنوان خسارات در سایه اشاره کرد.
وی با تاکید بر هماهنگی دستگاه‌های عملیاتی استان با مدیریت بحران تصریح کرد: بدون شک این هماهنگی میتواند در پیشبرد بهتر امور و مدیریت و تدبیر بهتر حادثه طبیعی موثر باشد.
اگر چه استاندار گلستان به درستی به خسارات حوادث طبیعی و بازتاب بزرگ‌نمایی برخی از گزارشها به عنوان آفتی مشکلساز در حوادث اشاره کرده اما این موضوع نیز نباید موجب شود تا دستگاه‌ها وظیفه اصلی خود را در انعکاس واقعی حوادث از یاد ببرند.
در حادثه اخیر خسارات مهلکی به استان وارد شد و جدا از تلفات انسانی، بدون شک در برخی مناطق کمتر از حوادث اخیر به مازندران نبود اما چگونه می‌شود که حتی این موضوع در هیأت دولت طرح هم نمیشود، سوالی که پاسخ به آن در نزد دولتمردان استانی و کشوری است و آنان باید پاسخ دهند.
