اهمیت توسعه حمل ونقل ریلی در توسعه اقتصادی هر کشور بر هیچ کس پوشیده نبوده و قطارهای شهری(مترو) نیز از این موضوع مستثنی نمی‌باشند، به گونه ای که احداث مترو در کلانشهرها باعث توسعه پایدار و توسعه اقتصادی می گردد.
در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 استفاده از فناوری مترو به سرعت در شهرهای بزرگ اروپا و آمریکا گسترش پیدا کرد. به طوریکه تا سال 2013 میلادی (1392 شمسی) حدود 160 شهر جهان دارای سیستم مترو بودند، همچنین تعداد دیگری ازشهرها نیز در حال احداث مترو بودند و در این بین شهرهای توکیو، مسکو پر استفاده ترین متروهای جهان تا سال 1392 بوده اند، ضمن آنکه شهر لندن درانگلستان دارای طولانی ترین خطوط مترو در بین شهرهای دنیا است، بطوریکه طول کل خطوط مترو در این شهر 408 کیلومتر و سالانه 868 میلیون مسافر توسط این خطوط جابجا می شوند.
اما اولین برنامه ریزی برای تأسیس مترو (قطار زیرزمینی) به سال 50 بازمی گردد و مطالعات اولیه آن در سال 53 به پایان رسید و عملیات اجرایی آن در سال 56 آغاز گردید.
مقایسه ابر کشورهای اقتصادی و ارتباط مترو با توسعه اقتصادی آنها
عمده ترین زیرساخت های اداری، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی هر کشور در کلانشهرهای آن استقرار می یابد، به گونه ای که کلانشهرها دروازه های ارتباط هر کشور با جهان محسوب شده و قدرت اقتصادی هر کشور به کمک شاخصه های مالی کلانشهرهایشان نشان داده می شود، بنابراین همه کشورها تلاش می کنند تا در حد امکان زیرساختهای مورد نیاز برای فراهم کردن شرایط مطلوب تولید را در کلانشهرهای خود تأمین کنند که یکی از مهمترین زیرساخت های حمل و نقل عمومی، مترو می باشد.
از لحاظ قابلیت حمل مسافر، هزینه‌ها، درآمد کوتاه مدت و بلند مدت سیستم مترو بهترین گزینه برای حمل و نقل کلانشهرها می باشد.
حال به بررسی ارتباط بین حمل و نقل عمومی (مترو) و توسعه اقتصادی می پردازیم.
برای بررسی این موضوع ضروری است مقایسه ای بین تعداد کلانشهرهای برخوردار از مترو در کشورهایی که بیشترین تولید ناخالصی داخلی را در سالهای گذشته داشته اند و کل طول خطوط مترو در این کشورها و نیز میزان تولید ناخالص داخلی آنها داشته باشیم.
در سال 2009 بیشترین طول خطوط مترو به ترتیب به کشورهای چین، آمریکا، ژاپن، آلمان، اسپانیا، کره جنوبی، انگلستان، روسیه، فرانسه، برزیل،ایتالیا، کانادا و هند تعلق داشته است.
در این میان چین کشوری است که 14 کلانشهر آن از خطوط مترو برخوردار بوده و با 868 کیلومتر طول خط مترو، درمقام اول دنیا ایستاده است و آمریکا 11 کلانشهر آن از سیستم حمل و نقلی مترو در مقام دوم جهان قراردارد و جایگاه سوم جهان در این حوزه نیز به ژاپن با 9کلانشهر و 473 کیلومتر طول مترو و جایگاه چهارم به آلمان با 4 کلانشهر و 444 کیلومتر طول مترو تعلق دارد.
درهمین سال کشور آمریکا با 14.2 تریلیارد دلار درآمد ناخالص داخلی در مقام اول اقتصاد جهان، ژاپن با 5 تریلیارد دلار در مقام دوم، چین با 4.9 تریلیارد دلار در مقام سوم وآلمان با 3.3 تریلیارد دلار در مقام چهارم اقتصاد جهان قرار داشته اند. رتبه های بعدی نیز به ترتی به فرانسه، انگلستان، ایتالیا، برزیل، اسپانیا، کانادا، هند و روسیه تعلق داشته است همچنین ایران درسال 2009، بیست و ششمین قدرت اقتصادی دنیا بوده و در خاورمیانه از لحاظ طول خطوط مترو مقام اول را داشته است در نتیجه در می یابیم که بین توسعه ریلی شهری(مترو) و توسعه اقتصادی رابطه مستقیم وجود دارد.
حال با توجه به هدف کرمان برای رسیدن به اقتصاد برتر و تاثیر خطوط ریلی شهر بر اقتصاد و دیگر مطلوبیت های آن، احداث مترو برای کلانشهر کرمان ضروری می باشد و باید مد نظر داشت که هرچه تمرکز ایجاد وتوسعه مترو در شهر درست تدبین واجرایی گردد، منافع ملی آن برای کل مردم یک کشور بیشتر خواهد بود.
با توجه به حساسیت هایی که ایجاد شده در زمینه توسعه عمران شهری و توسعه اقتصادی و ارتباط آن با مترو ایسنا به بررسی وضعیت احداث مترو در شهر کرمان رفته است.
"علیرضا رزم حسینی" استاندار کرمان 10 آبانماه 94 در مراسم کلنگ زنی پروژه بهسازی و احداث باند دوم محور «شرف آباد – زنگی آباد» با اشاره به امضای توافقنامه ساخت متروی کرمان با قرار گاه سازندگی قائم (عج)، اعلام کرد: بسته مالی ساخت متروی کرمان تا 2 ماه آینده آماده خواهد شد.
استاندار کرمان در این مراسم با اشاره به برخی از انتقادات در راستای عدم نیاز کرمان به مترو تصریح کرد: شهر کرمان هم اکنون جمعیتی بالغ بر 800 هزار نفر دارد که تا زمان ساخت متروی شهر جمعیت شهر کرمان به یک میلیون نفر خواهد رسید.
رزم حسینی با بیان اینکه طبق نظر کارشناسان روند افزایشی جمعیت شهر کرمان به گونه ای است که بهترین گزینه برای شهر کرمان احداث مترو می باشد، افزود: یکی از مشکلات شهر کرمان برای ساخت مترو آبهای زیر سطحی است که در شهر تبریز نیز این مشکل وجود داشت که در این زمینه دستگاه هایی وجود دارد که قرارگاه سازندگی قائم(عج) این دستگاه را تهیه و هم اکنون در شهر تبریز در حال فعالیت است.
اما در پنجشنبه 4 شهریورماه 95 در آیین گرامیداشت روز کارمند استاندار کرمان در جمع کارکنان و کارمندان استانداری کرمان، اعلام کرد: کارهای عمرانی بسیاری مدنظر بود در سطح استان انجام شود، که اگر اجازه داده بودند تاکنون عملیات اجرایی پروژه مترو آغاز می شد و میدان شهدا(میدان مشتاقیه) شهر کرمان به بهترین میدان جنوب شرق کشور مبدل می شد.
در این راستا "علی اکبر مشرفی" رییس شورای شهر کرمان در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه کویر، در خصوص وضعیت متروی کرمان، گفت: اساسا هیچ کارشکنی در افراد در خصوص متروی کرمان ندیده‌ام.
وی با اشاره به تلاش های زیاد مبنی بر راه اندازی مترو در کرمان، افزود: مترو عمدتا برای شهرهای که جمعیت آنها بیشتر از یک میلیون نفر توجیه داشته است و دولت کمک کننده ساخت آن است و با توجه به اینکه جمعیت شهر کرمان کمتر از یک میلیون نفر می باشد، این امر در کرمان محقق نشده است.
رییس شورای شهر کرمان ادامه داد: با پیگیری‌های مکرری که معاونت عمرانی استانداری کرمان، شهردار، شورای شهر کرمان و مقامات دیگر داشته اند، اخیرا وزارت کشور پذیرفته است که مطالعات متروی کرمان در دستور کار خود قرار دهد.
وی به مردم کرمان مژده داد که مطالعات متروی کرمان حداکثر تا دو ماه آینده آغاز می گردد.
همچنین "علی بابایی" شهردار کرمان نیز در خصوص اجرای مترو کرمان به ایسنا می گوید: پروژه مترو کرمان در حد حرف نیست و مهمترین نکته قابل توجه این است که در مطالعات طرح جامع ترافیک که از سال 86 در کرمان پیگیر و تصویب آن بود، اخیراً در شورای عالی ترافیک وزارت کشور به تصویب نهایی رسید.
شهردار کرمان با اشاره به اینکه با پیگیری صورت گرفته، مطالعه پروژه ریلی شهر کرمان به تصویب رسید، تصریح کرد: باید مد نظر داشت که تا زمانی مصوبه شورای عالی ترافیک را نداشته باشیم، حق مطالعه این موضوع را نخواهیم داشت. بنابراین در این شورا مصوب شد که شهرداری کرمان مطالعات ریلی را آغاز کند.
وی با بیان اینکه این یک گام رو به جلو است، اظهار کرد: پس از مطالعات باید به سمت تامین مالی، سرمایه گذاری و اجرای عملیات برویم و با توجه به اینکه مطالعات زمان بر است، نباید تصور کنیم ظرف امروز یا فردا شهر کرمان به مترو مجهز می شود.
بابایی خاطر نشان کرد: به دلیل اینکه تاکنون مجوز شورای عالی ترافیک را نداشته ایم، مطالعات آن آغاز نشد.
