بساز و بفروشی «منوچهر هادی» چه زمان مخاطب را پس می‌زند؟

 هادی ۴۸ساله درحالی از سال ۹۴ تا به امروز بیش از ۶فیلم و سریال را جلوی دوربین برده است که برخی از منتقدان معتقدند این پرکاری باعث کم شدن کیفیت کارهای کارگردانی شده که ابتدای ورودش به سینما با سه فیلم اجتماعی مهم یکی از امیدهای آینده سینما بوده است. او اما این روزها ترجیح می‌دهد به جای ساختن فیلم‌های اجتماعی، کارهای تجاری‌تر بسازد و در پاسخ به منتقدان با میزان مخاطبان کارهایش فخر بفروشد.

اخبار چهره ها - «دل» آخرین سریالی است که منوچهر هادی ساخته و این روزها در شبکه نمایش خانگی در حال پخش است. این درحالی‌است که «گیسو» که فصل دوم سریال پرمخاطب «عاشقانه» است، در مرحله پیش‎تولید قرار دارد و هادی مجوز ساخت سینمایی «نیسان آبی» را هم دریافت کرده است. به همین بهانه مروری خواهیم داشت بر کارنامه کاری این کارگردان جوان و پرکار و البته پرحاشیه سینمای ایران.

آغاز راه با فیلم‌های اجتماعی

«قرنطینه» (۱۳۸۶)،  «یکی میخواد باهات حرف بزنه» (۱۳۹۰)، «دنیای پرامید» (۱۳۹۱)، «زندگی جای دیگری‌است» (۱۳۹۱) اولین فیلم‌هایی بودند که منوچهر هادی با آنها شانس خود را در عرصه کارگردانی محک زد. درام‌های اجتماعی که نویسندگی فیلمنامه آنها را (به جز فیلم «دنیای پرامید») خود منوچهر هادی به عهده داشت. این فیلم‌ها اما نه در گیشه توفیق چندانی داشتند و نه در جشنواره‌ها مورد پسند قرار گرفتند. هرچند نقدهای مثبتی برای بعضی از آنها نوشته شد اما این نقدها برای کارگردانی جوان و جاه‌طلب مثل منوچهر هادی کافی نبود.

حضور در عرصه سریال‌های پرمخاطب

این فیلم‌ها اما آنقدر برای منوچهر هادی اعتبار به همراه آورد که تلویزیون در سال ۱۳۹۱ ساخت سریال «خداحافظ بچه» را برای باکس پربیننده ماه رمضان شبکه سوم سیما به او بسپارد. سریالی با بازی شهرام حقیقت‌دوست و مهراوه شریفی‌نیا که در زمانی که رقبای سرسختی در تلویزیون وجود داشت، یکی از پرمخاطب‌ترین سریال‌های سال لقب بگیرد.

«خوب، بد، زشت» سریال دیگری بود که منوچهر هادی در سال ۱۳۹۳ و به عنوان سریال نوروزی شبکه دوم سیما جلوی دوربین برد. سریالی طنز با بازی امین حیایی، بهاره رهنما ، مهدی سلوکی، بهنوش بختیاری ، محمد کاسبی و ...

آغاز تجاری‌سازی با «من سالوادور نیستم»

پس از این سریال‌ها منوچهر هادی با یک پیشنهاد وسوسه‌انگیز روبه‌رو شد. یک فیلم کمدی که اغلب معیارهای لازم برای پرفروش‌شدن را داشت. فیلمنامه‌ای که رضا مقصودی نوشته بود و سوژه‌اش برمبنای کمدی موقعیت پرمخاطب جابجایی طراحی شده بود. موقعیتی که مقصودی پیش از آن بر مبنای آن، فیلم پرمخاطب و موفق «لیلی با من است» را به نگارش درآورده بود. قصه‌ای که در برزیل می‌گذشت و از ستاره سابق فوتبال این کشور تا بازیگر زن برزیلی در میان کاراکترهایش دیده می‌شد. منوچهر هادی با «من سالوادور نیستم» در سال ۱۳۹۴ توانست عنوان پرمخاطب‌ترین فیلم سال را در کارنامه داشته باشد. هرچند بعدها به این متهم شد که ژانر فیلم‌های کمدی شبه فیلم‌فارسی را در سینمای ایران باب کرده است. او در پاسخ به این انتقاد اما چندی پیش گفت: «کسی که فیلم اجتماعی می‌سازد و سرمایه‌گذار را بیچاره می‌کند و نه فیلمش می‌فروشد و نه در جشنواره‌ها موفق می‌شود خوب است؟ به نظر من «من سالوادور نیستم» فیلم مقدسی است چون توانست به گیشه رونق بدهد و سینمادارهای زیادی از این بابت از من تشکر می‌کردند. در صورتی که ما نه تبلیغات آنچنانی داشتیم و نه مردم را برای تماشای فیلم زور کردیم و نه بلیط ارگانی فروختیم.»

«کارگر ساده نیازمندیم» دومین فیلمی بود که منوچهر هادی در سال ۱۳۹۴ جلوی دوربین برد. فیلمی با بازی بهرام افشاری، یکتا ناصر، مهران احمدی، سحر قریشی و ... که به زندگی یک کارگر مهاجر شهرستانی و مشکلات و گرفتاری‌هایش در تهران می‌پرداخت. این فیلم هم اگر چه در گیشه موفق نبود اما با نقدهای مثبتی از سوی منتقدان روبه‌رو شد.

 

«عاشقانه» حرکت به سوی تجاری شدن

عاشقانه

در سال ۱۳۹۵ و با رونق گرفتن شبکه نمایش خانگی منوچهر هادی هم از جمله کارگردان‌هایی بود که تصمیم گرفت بخت خود را در این عرصه هم بیازماید. او سریال «عاشقانه» را با بازی بازیگران مطرح سینما همچون محمدرضا گلزار، ساره بیات، مهناز افشار، حسین یاری، هومن سیدی، پانته‌آ بهرام و ... جلوی دوربین بود و توانست در این مدیوم هم توجه مخاطب را به سریال خود جلب کند و یکی از پرمخاطب‌ترین سریال‌های سال را عرضه کند. اتفاقی که پس از «من سالوادور نیستم» موجب شد منوچهر هادی کم کم راه و رسم تجاری‌سازی را بیاموزد.

«عاشقانه» اما با یک نقد از سوی منتقدان و برخی از مخاطبان روبه‌رو بود. منوچهر هادی برای این سریال به لاکچری‌سازی متهم شد. او در گفت‌وگویی در پاسخ به این اتهام که بعدها در «آینه بغل» و «دل» هم تکرار شد گفته بود: «ما سعی کردیم رویاهای مردم را به آنها بدهیم. کاری که در سینمای هند و ترکیه می کنند. البته با دغدغه ها و عاشقانه های خانواده ایرانی. احساس کردیم که مردم خسته شده‌اند اینقدر در فیلم ها فقر دیدند. خود مردم هم دوست دارند لباس و ماشین خوب ببیند. ما دوست داشتیم به قشر مرفه و آدم‌هایی که شیک هستند، بپردازیم.»

کم‌فروشی یا قصه‌ای که ریتم کند دارد؟

پس از این تجربه‌های موفق در عرصه فیلم و سریال‌های تجاری، منوچهر هادی که پیش از این در یک گفت‌وگو از علاقه‌اش به سینمای اجتماعی گفته بود و تاکید کرده بود در کنار هر فیلم کمدی سعی می‌کند به عرصه مورد علاقه‌اش هم سری بزند و فیلم‌هایی با موضوعات اجتماعی بسازد، باز هم سراغ ساخت فیلم‌های تجاری رفت. «آینه بغل» و «رحمان۱۴۰۰» فیلم‌های بعدی بودند که منوچهر هادی برای پرده سینما در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ ساخت. فیلم‌هایی که در فروش موفق بودند و حتی «رحمان۱۴۰۰» برای شکستن رکورد پیش می‌رفت که با یک اشتباه از پرده پایین آمد. در این میان سری هم به تلویزیون زد و سریال «دلدادگان» را در سه فصل جلوی دوربین برد.

عرصه نمایش خانگی اما جایی نبود که منوچهر هادی از آن غافل شود. او سریال «دل» را در سال ۹۷ جلوی دوربین برد و در ماههای پایانی سال۹۸ آن را به این مدیوم عرضه کرد. سریالی که هر چند قصه آن توانست مخاطبان زیادی را با خود همراه کند اما منوچهر هادی برای آن بسیار مورد انتقاد قرار گرفت. سریالی که گفته می‌شود برای پخش در ۲۰قسمت ساخته می‌شود اما در نهایت ۴۰قسمتی شده است و همین موضوع باعث شده برخی هادی را به کم‌فروشی متهم کنند. اتهامی که خودش آن را نمی‌پذیرد و کش دادند برخی از سکانس‌ها و قسمت‌ها را متناسب با روند سریال و قصه عاشقانه آن می‌داند. او دراین‌بار می‌گوید: «همین مخاطبی که از قصه «دل» ایراد می گیرد، با سریال‌های ترکیه‌ ای که صد برابر این قصه کش می‌دهند مشکلی ندارد. طرف یک اسلحه می گیرد سمت پارتنرش یک قسمت می گذرد و به راحتی نگاه می کند. یا دویست و پنجاه قسمت را در یک لوکیشن می بینند. یا از من این انتظار را ندارند یا این کار را متوجه نشدند. قصه «دل» قصه روابط عاشقانه آدم‌هاست. گفت و گو محور است. اساسا جنس قصه و نوع روایت این را می طلبد. شاید یک مقدار مخاطب اذیت بشود اما اگر دوباره «دل» را می ساختم ریتم این سریال همین بود. شما صد هزار تومان می‌دهید اشتراک نماوا و فیلیمو می گیرید و هزارتا فیلم می بینید دیگر نمی توانید بگویید محبورم ببینم. کسی خوشش نیاید می تواند نبیند. من نمی‌دانم چه اصراریه که کسی سی قسمت دیده می گوید کاش ۳۰قسمت می شد ۱۰قسمت! بله من سی قسمت را در ۹۰دقیقه هم می توانم مونتاژ کنم ولی این به آن معنی نیست که ۲۸قسمت اضافه است.»

«گیسو» و «نیسان آبی» در دست ساخت

پس از این سال‌های پرکار که گویا تمامی ندارد و برخی آن را موجب بی‌کیفیتی کارهای منوچهر هادی می‌دانند اما این کارگردان برای سال ۹۹ هم برنامه ویژه‌ای دارد. ساخت فصل دوم سریال «عاشقانه» با عنوان «گیسو» و ساخت یک فیلم سینمایی دیگر با نام «نیسان آبی».

این کارگردان جوان که به نظر می‌رسد حسابی نبض مخاطب را در دست گرفته اما به عقیده منتقدان کیفیت فیلم‌هایش روند نزولی داشته است و برای مثال «خداحافظ بچه» را نمی‌توان با «دلدادگان» مقایسه کرد یا «من سالوادور نیستم» را با «رحمان۱۴۰۰» و برخی معتقدند راهی که منوچهر هادی می‌رود به زودی دل‌زدگی مخاطبی را به دنبال دارد که متوجه می‌شود این کارگردان کیفیت کارهایش را فدای سرعت ساخت کرده است. اتفاقی که حداقل از کارگردانی که روزگاری با «یکی میخواد باهات حرف بزنه» یا «کارگر ساده نیازمندیم» نظرات مثبت منتقدان را به دنبال داشته چندان مورد توقع نبوده است.