«متری شیش و نیم» دومین ساخته سینمایی سعید روستایی، کارگردانی که با اولین فیلمش، «ابد و یک روز» نام خود را به عنوان یکی از استعدادهای خلاق و با فکر سینمای ایران سر زبان‌ها انداخت، بدون شک یکی از مهم‌ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران به شمار می‌آید.
اخبار چهره ها _ فیلمی که تا به امروز با حواشی بسیاری دست و پنجه نرم کرد و با واکنش‌های مثبت و منفی بسیاری همراه شد. از نظر بسیاری از منتقدان و اهالی سینما این فیلم آغازگر مسیری تازه برای ساخت فیلم‌های پلیسی در سینمای ایران است.
پایان رسمی اکران این فیلم بهانه‌ای شد تا نگاهی بیندازیم به تمامی آنچه از ابتدا بر این فیلم گذشت.
شروع پرحاشیه برای کسب مجوز
سعید روستایی با ساخت «ابد و یک روز» که موفقیت زیادی برایش به همراه داشت، فضای مناسب و درخوری را ساخت دومین فیلمش مهیا کرد اما گویا او عجله‌ای نداشت تا به این زودی ها دومین فیلم سینمایی اش را مقابل دوربین ببرد. تصمیمی که به زعم بسیاری به درستی گرفته شد، چرا که ممکن بود با ساخت یک فیلم عجله‌ای روستایی تمام وجه ای که به دست آورده است را یک شبه بر باد دهد.
به همین دلیل روستایی درست سه سال پس از «ابد و یک روز»، پروسه تولید فیلم جدیدش را با نام «متری شیش و نیم» آغاز کرد، فیلمی که از همان لحظات نخست و برای دریافت مجوز ساخت با مشکلات و حواشی همراه شد.
او پس از اتمام نگارش فیلمنامه، چندین مرتبه آن را به شورای صدور پروانه ساخت ارائه کرد اما جوابی جز نه، نمی‌گرفت. دلایل متعددی برای صادر نشدن مجوز ساخت این فیلمنامه ارائه شد، از حساسیت موضوع تا تلخ بودن آن که نسبت به «ابد و یک روز» خیلی بیشتر بود و در نهایت پیمان معادی که قرار بود تهیه‌کنندگی این فیلم را برعهده داشته باشد.
سعید روستایی و سیدجمال ساداتیان
این اتفاق آنقدر ادامه داشت که سرانجام معادی از تهیه‌کنندگی کنار رفت و نام سیدجمال ساداتیان به عنوان تهیه‌کننده در فیلمنامه کنار نام روستایی نوشته شد و گویا این تصمیم پایان دهنده تمامی مشکلات بود، چرا که پس از مدتی فیلمنامه «متری شیش و نیم» مجوز گرفت.
روستایی آنطور که مطرح شد در «متری شیش و نیم» هم به مانند «ابد و یک روز» بار دیگر به معضل اعتیاد پرداخته بود اما این بار آن را در بستر یک ماجرای پلیسی و جنایی به تصویر کشیده بود.
زوج جذاب شهاب حسینی و پیمان معادی که محقق نشد
در همان زمان‌ها که بحث مجوز نگرفتن فیلمنامه «متری شیش و نیم» حسابی داغ بود، نام دو بازیگر مطرح برای ایفای نقش‌های اصلی این فیلم به میان آمد، شهاب حسینی و پیمان معادی.
قرار بود این دو ایفاگر نقش اول فیلم که یک پلیس بود و شخصیت منفی و خلافکار فیلم باشند اما دیری نگذشت که شهاب حسینی به پیشنهاد این نقش پاسخ منفی داد و در نهایت نوید محمدزاده جایگزین او در «متری شیش و نیم» شد تا بار دیگر زوج او و معادی در «ابد و یک روز» تکرار شود.
دلیل انصراف حسینی از این پروژه بعدها مشخص شد، گویا علاقه‌مند به ایفای نقش منفی در یک فیلم نبوده است و دلیلش هم تخریب وجهه‌اش در بین طرفداران و علاقه‌مندانش بوده است و بدین ترتیب تماشای تقابل جذاب معادی و حسینی برای دوستداران سینما محقق نشد و این فیلم با بازی پیمان معادی، نوید محمدزاده، فرهاد اصلانی و پریناز ایزدیار روی پرده رفت.
حضور پرحاشیه در جشنواره فیلم فجر و گلایه‌های روستایی
با وجود آنکه مجوز ساخت «متری شیش و نیم» دیر صادر شد اما روستایی بنا داشت تا اولین نمایش فیلم در سی و هفتمین جشنواره ملی فجر باشد و سرانجام این اتفاق هم با پایان فیلمبرداری این فیلم رخ داد اما گویا حواشی از سر این فیلم دست بر نمی داشتند.
روستایی برای ساخت این فیلم از مشاوران نیروی انتظامی استفاده کرده بود اما گویا بر سر نتیجه کار توافقی بین دو طرف شکل نگرفت و همین اتفاق شاید دلیلی شد تا در نخستین روز جشنواره فیلم فجر «متری شیش و نیم» برای مخاطبان به نمایش در نیاید.
ابتدا عنوان شد که فیلم مشکل فنی دارد اما برخی هم ادعا کردند که نیروی انتظامی به دلیل تفاوت نسخه سینمایی با نسخه تایید شده، مانع نمایش این فیلم در جشنواره فجر شدند.
سرانجام با تمامی رایزنی‌ها این فیلم هم به نمایش درآمد و جشنواره فیلم فجر به ایستگاه پایانی خود رسید و «متری شیش و نیم» به عنوان بهترین فیلم از نگاه تماشاگران جشنواره سی و هفتم دست پیدا کرد که واکنش روستایی را هم به همراه داشت.
روستایی که گویا برای ساخت این فیلم سختی بسیاری کشیده بود، با حضور روی صحنه اختتامیه جشنواره در سخنانی انتقادی و گلایه آمیز بیان کرد: «خوشحالم که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم حضور دارند ما که هر کجا دنبال ایشان گشتیم، نتوانستیم ببینیمشان. من پشت دستم را داغ کردم که یک پلیس نه از جلوی دوربین بلکه از پشت دوربین من رد شود.»
این سخنان روستایی به نظر می‌رسید با واکنش نیروی انتظامی هم رو به رو شود اما ساداتیان اعتقادی به این امر نداشت.
اکران عمومی و باز هم تاخیر نمایش
بنا بر رسمی همیشگی فیلم سینمایی که بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در جشنواره فجر می شود، گزینه اصلی و ثابت اکران نوروزی است و به همین دلیل نام «متری شیش و نیم» از ابتدا در فهرست اکران نوروزی قرار گرفت اما با وجود آنکه انتخاب شش فیلم دیگر اکران نوروز پروسه طولانی را طی کرد، فیلم روستایی که اولین گزینه اکران بود روی پرده نرفت.
اخباری مبنی بر تاخیر یک روزه اکران این فیلم در رسانه‌ها به علت برخی از ممیزی‌های وارد شده به فیلم منتشر شد که ساداتیان با تکذیب این خبر، علت تاخیر را اینطور بیان کرد: «علت خاصی ندارد بلکه این تاخیر یک روزه ناظر بر مسایل فنی و همچنین تبلیغاتی فیلم است.»
«متری شیش و نیم» پس از تاخیر یک روزه روی پرده رفت و روستایی هم در آستانه اکران این فیلم با انتشار یادداشتی به دلجویی از نیروی انتظامی بابت سخنانش در اختتامیه جشنواره فیلم فجر پرداخت.
بخشی از یادداشت روستایی به این شرح بود: «اکنون همچون شهروندی کوچک، از همراهی، محبت و دوستی تمامی همراهانمان در نیروی انتظامی تشکر می‌کنم. بدون همراهی و امکانات آنان «متری شیش و نیم» ساخته نمی‌شد، به انجام نمی‌رسید و امروز که زمان اکران آن فرا رسیده مشتاقم در کنار این عزیزان و به ویژه خانواده‌های عزیز شهدای نیروی انتظامی تماشاگر فیلم باشم.»
اقبال مخاطبان و ثبت رکوردهای پیاپی
با آغاز اکران نوروزی رقابت حساس و تنگاتنگی میان «متری شیش و نیم» و «رحمان ۱۴۰۰» ساخته منوچهر هادی شکل گرفت که البته فیلم هادی چندان اجازه عرضه اندام به فیلم روستایی نمی داد، با این حال رقابت این دو در صدر جدول فروش جذابیت خاصی را به اکران نوروزی داده بود.
اما پس از گذشته چند هفته به واسطه تخلف کارگردان «رحمان ۱۴۰۰» مبنی بر نمایش نسخه‌ای غیر از آنچه از سازمان سینمایی مجوز دریافت کرده بود، اکران این فیلم متوقف شد و فرصت برای یکه تازی «متری شیش و نیم» بیش از گذشته مهیا شد تا جایی که این فیلم توانست با گذر از میزان فروش «رحمان ۱۴۰۰» که ۲۲ میلیارد تومان بود به عنوان پرفروش‌ترین فیلم سال ۹۸ دست پیدا کرد اما این پایان رویاپردازی‌های روستایی و فیلمش نبود.
این فیلم پس از مدتی توانست رکورد فروش فیلم «فروشنده» ساخته اصغر فرهادی را که ۱۵ میلیارد و ۷۱۴ میلیون تومان را بزند و به عنوان پرفروش ترین فیلم اجتماعی (غیرکمدی) تاریخ سینمای ایران دست پیدا کند، البته هنوز تا ثبت رکورد پرمخاطب ترین فیلم اجتماعی که در اختیار «فروشنده» فرهادی بود فاصله داشت.
«متری شیش و نیم» که روزهای خوبی را در اکران سپری می‌کرد، دیری نپایید که توانست دومین رکورد «فروشنده» را هم به نام خود کند، این فیلم با گذر از دو میلیون و ۱۹۷ هزار تماشاگر این فیلم توانست پرمخاطب‌ترین فیلم غیرکمدی سینمای ایران شود.
حال که اکران «متری شیش و نیم» به شکلی رسمی پایان یافت، این فیلم توانست رکورد ۲۷ میلیارد و ۴۳۷ میلیون تومان فروش را به نام خود ثبت کند و تا به این لحظه عنوان پرفروش ترین فیلم سال ۹۸ را به خود اختصاص دهد.
آماری که قابل مقایسه با فروش فیلم نخست روستایی، «ابد و یک روز» نیست. آن فیلم در پایان اکران توانست تنها به ۱۱ میلیارد و ۴۸۲ میلیون تومان دست پیدا کند که البته در بین پرفروش ترین فیلم‌های سال ۹۴ قرار داشت.
نمایش در فرانسه و پخش نسخه قاچاق
دیگر اتفاق مثبتی که برای فیلم روستایی در زمان اکران افتاد، خرید حق پخش این فیلم توسط یک کمپانی معتبر فرانسوی بود. بنا به اعلام نشریه اسکرین اینترنشنال شرکت وایلد بانچ معتبرترین پخش‌کننده فرانسه با امضای قراردادی در بازار جشنواره کن حق پخش فیلم روستایی برای اکران در این کشور را خریداری کرد. عرضه و پخش بین‌المللی این فیلم به عهده محمد اطبایی است.
نکته جالب توجه اما پخش همزمان نسخه قاچاق این فیلم در خیابان‌های تهران بود، اتفاقی که چندین مرتبه ویدئوهای مختلفی از آن در فضای مجازی و حتی توسط کارگردان فیلم پخش و منتشر شد. اینکه چطور فیلمی که هنوز اکرانش تمام نشده بود و خوب هم می‌فروخت سر از بساط سی‌دی‌فروشان خیابانی درآورد سوالی بود که پاسخی برای آن پیدا نشد.
حضور جهانی در جشنواره فیلم ونیز
با وجود آنکه اخبار «متری شیش و نیم» با بسته شدن پرونده اکران این فیلم در ایران بسته شد اما مسیر تازه ای برای روستایی و عوامل گشوده شد و آن هم پذیرش این فیلم در بخش افق‌های جشنواره فیلم ونیز بود.
این اولین حضور رسمی فیلم روستایی در یک جشنواره بین‌المللی است و باید دید که چه دستاوردی برای سینمای ایران به ارمغان خواهد آورد.
البته در این ایام که بحث انتخاب نماینده سینمای ایران برای معرفی به آکادمی اسکار حسابی داغ است، باید دید که فیلم «متری شیش و نیم» تا چه اندازه شانس حضور در جمع نامزدهای بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را دارد یا نه.
