گلاب آدینه، فخری خوروش، فریماه فرجامی، هما روستا، آزیتا حاجیان و بسیاری از نامهای درخشان از بازیگران زن به یادمان میآورد که بازیگران بانو این سرزمین با وجود تمامی محدودیتهایی که از ابزارهای اولیه بازیگری هستند توانستهاند کار خود را به بهترین نحو ممکن ارائه دهند.
حال طی یک نظرسنجی که در یکی از صفحات سینمایی طی سوالی از کاربران پرسیده شده که ۵ بازیگر برتر سینمای ایران در محدوده سنی ۲۵ تا ۳۵ سال در میان بازیگر زن کدام هستند.
در این نظرسنجی ترانه علیدوستی ۱۴ رای، ۱۳ رای، پریناز ایزدیار ۱۱ رای، باران کوثری ۸ رای، طناز طباطبایی ۷ رای، الناز شاکردوست، رها حاجی زینل و در کنار نگار جواهریان ۶ رای، پگاه آهنگرانی و نازنین بیاتی ۴ رای را برای خود کردند.
نکته جالب توجه اینجاست که در میان این ۱۰ بازیگر برگزیده تمامی آنها بالای ۳۰ سال سن دارند. گلشیفته فراهانی، ترانه علیدوستی، طناز طباطبایی در آستانه ۳۶ سال بوده و نگار جواهریان ۳۵ پس را رد کرده است. پگاه آهنگرانی در کنار الناز شاکردوست ۳۴ ساله بوده و پریناز ایزدیار در کنار باران کوثری نیز ۳۳ سال دارند. در این میان رها حاجی زینل در ۳۱ سال داشته و نازنین بیاتی ۳۰ ساله است.
نگاهی به این آمار نشان میدهد که اکثریت بازیگران برگزیده آرا در مرز گذر از سن ۳۵ سالگی و بازه مورد نظرمان برای این رای گیری هستند. به عنوان مثال اگر سال آینده این رای گیری شکل گیرد، تنها ۴ بازیگر فوق باقی خواهند ماند. نگاهی به کارنامه این بازیگران نشان میدهد که اکثریت آنها محصول آموزش و تربیت در دهههای هفتاد و اوایل هشتاد هستند.
اما موردی که میتوان به آن توجه داشت این است که طی دهه هشتاد و نود چرا هیچ بازیگر برتر و صاحب سبکی به سینمای ایران اضافه نشده است و چرا طی سالهای گذشته به جز موارد معدود که البته مخالفان بسیاری داشته کمتر بازیگر جوان زیر ۳۵ در جشنوارههای مختلف حائز امتیاز شده است؟
این روند ناامید کننده در پرورش و معرفی بازیگران زن تا جایی نگران کننده است که تمامی بازیگران پرکار زن سینمای طی ۱۰ سال گذشته شاید با اغماض در میان آرا یک رای به خود اختصاص داده اند و طبیعتا هیچگاه نظر مثبت منتقدان را نیز دریافت نکرده اند.
این در حالی است که روزانه در تماشاخانههای شهر تهران نزدیک به ۳۰ اثر روی صحنه میروند که بسیار از بازیگران نوجوان و جوان زن در آنها به ایفای نقش پرداخته اند، اما شاید مثل فوتبال هیچ استعدادیابی در بین آنها رخ نمیدهد.
حضور اکثر کارگردانان سینما برای تماشای تئاتر کاملاً تبلیغاتی بوده و این کارگردانان بازیگران خود را یا از طرق نامتعارف و یا با دریافت پول و از ورکشاپ هایشان انتخاب میکنند. بازیگرانی که در مرحله اول قبل از استعداد باید توان پرداخت هزینههای میلیونی را داشته باشند.
جشنواره فیلم فجر امسال مشتی نمونه خروار است. جشنوارهای که در آن بازیگران جوان حضور به شدت ضعیفی را از خود به جا گذاشتند. بازیگرانی که در آثار مطرحی به ایفای نقش میپرداختند، ولی هیچ کدام نه تنها نتوانستند نامزد سیمرغ شوند بلکه نقدهای سنگینی را با خود حمل کردند.
حال باید دید با توجه به دوران اتمام جوانی ستارگانی همچون گلشیفته فراهانی، ترانه علیدوستی و دیگران آیا سینما، کارگردانان و تهیه کنندگان میتوانند جایگزینی برای آنان داشته باشند و از طرفی آیا سینمای ایران در پنجاه سال بعد نامهایی در حد و اندازه گلاب آدینه و به خود خواهد دید یا خیر.