در راستای شناساندن بزرگان هنر این مرز و بوم و کسانی که کارنامه پر افتخار هنری شان مایه مباهات سرزمین ایران است، در این صفحه بر آنیم که این شخصیت‌های شاخص عرصه هنر را به مخاطبان معرفی کنیم و مطالب منتشرشده قطره‌ای است از دریای زندگی این بزرگواران که به قدر وسعمان است. باشد که مفید فایده افتد. این قسمت به زندگی هنرمند فقید، خسرو شکیبایی اختصاص دارد.
زندگینامه خسرو شکیبایی
خسرو شکیبایی بازیگر سینما و تئاتر ایران در هفتم فروردین ۱۳۲۳ متولد شد. پدر او احمد شکیبایی (سرگرد ارتش) و مادرش فریده خاتمی بودند. خسرو شکیبایی در چهارده‌سالگی پدرش را به دلیل ابتلا به بیماری سرطان از دست داد.
نام شناسنامه‌ای او خسرو بود، ولی خانواده و اقوام، او را با نام محمود صدا می‌کردند.
وی از زمان کودکی که با پدرش به تئاتر می‌رفت به بازیگری علاقه داشت.
او قبل از اینکه وارد عرصه تئاتر شود، مدتی در حرفه‌هایی مانند کانال سازی، آسانسورسازی و خیاطی فعالیت می‌کرد.
خسرو شکیبایی یک سال بعد از قبولی بازیگری دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲ وقتی ۱۹ ساله بود اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و ذوق هنری او باعث شد که به عباس جوانمرد نویسنده و کارگردان تئاتر خوب کشورمان معرفی شود. همین موضوع سرنوشت خسرو شکیبایی را به عنوان بازیگر حرفه‌ای تئاتر رقم زد و از سال ۱۳۴۲ رسماً وارد این عرصه شد و در نمایش‌هایی از قبیل همه پسران من، سنگ و سرنا، بیا تا گل برافشانیم و شب بیست و یکم حضور پیدا کرد. در چندین نمایش تلویزیونی نیز بازی کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به نمایش هنگامه‌ی شیرین وصال و فیزیک دان‌ها اشاره کرد.
شکیبایی تحصیلات خود را در رشته بازیگری در دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران ادامه داد و در همین رشته هم فارغ از تحصیل شد.
خسرو شکیبایی و دوبلوری
خسرو شکیبایی پس از ۵ سال از آغاز فعالیتش در تئاتر یعنی در سال ۱۳۴۷ به خاطر صدای خاص و دل‌نشینی که داشت وارد حرفه دوبلوری شد و مدتی نیز در این زمینه فعالیت داشت.
شاخص‌ترین اثر سینمایی که خسرو شکیبایی در آن صحبت کرد فیلم شعله بود که در آن به جای پیرمرد مسلمان ده ایفای صدا کرد.
خسرو شکیبایی در سینما
خسرو شکیبایی در سال ۱۳۵۳ برای اولین بار در فیلم کوتاه و ۱۶ میلی متری به نام کتیبه به کارگردانی فریبرز صالح مقابل دوربین حاضر شد. اما در سال ۱۳۶۱ زمانی که در نمایش شب بیست و یکم مشغول بازی بود، توانست توجه مسعود کیمیایی را به خود جلب کند. کیمیایی او را برای بازی در نقش کوتاهی از فیلم خط قرمز انتخاب کرد. حضور در همین فیلم سبب ساز معرفی خسرو شکیبایی به عرصه سینما شد.
وی پس از تجربه فیلم خط قرمز تا سال ۱۳۶۸ در آثار متعددی بازی کرد که رابطه خوب، ترن و دزد و نویسنده از جمله آن فیلم‌ها هستند.
اما ایفای نقش در فیلم «هامون» به کارگردانی داریوش مهرجویی در سال ۱۳۶۸ نام خسرو شکیبایی را بر سر زبان‌ها انداخت و نگاه هنرمندان، منتقدان و مردم را به خود جلب کرد.
خسروی شکیبایی در هامون
هامون روایت‌گر شخصی به نام حمید هامون است، کسی که به دلیل مشکلاتی که با همسرش دارد زندگی کابوس‌واری را تجربه می‌کند. هامون در پی انجام رساله‌اش خانه و کاشانه‌اش را ترک می‌کند و دست به کار‌های دیوانه‌واری می‌زند. هامون یکی از فیلم‌های مورد توجه سینمای ایران بود و کماکان در دسته فیلم‌های ارزشمند ایرانی قرار می‌گیرد.
طبق گفته داریوش مهرجویی فیلم هامون با الهام از رمان بوف کور نوشته صادق هدایت ساخته شده است. خسرو شکیبایی به واسطه بازی در هامون سر زبان‌ها افتاد. او برای بازی در این نقش سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را در هشتمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد و منتقدان هم هامون و شکیبایی را تحسین کردند.
خسرو شکیبایی در تلویزیون
خسرو شکیبایی در عرصه‌ی تلویزیون نیز حضور موفقی داشت. در سال ۱۳۵۴ محمدرضا اصلانی، از خسرو شکیبایی برای بازی در سریال سمک عیار دعوت کرد.
سپس در سریال‌های دیگری از جمله مدرس، کوچک جنگلی، لحظه، روزی روزگاری، کاکتوس، خانه سبز، تفنگ سر پر، آواز مه و در کنار هم، به ایفای نقش پرداخت.
دکلمه‌های خسرو شکیبایی
خسرو شکیبایی برخی از اشعار شاعران نامی از جمله سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، محمدرضا عبدالملکیان و سید علی صالحی را به صورت دکلمه‌های زیبایی اجرا کرده است.
جوایز و افتخارات خسرو شکیبایی
برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در هشتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم هامون – سال ۱۳۶۸
نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم یک بار برای همیشه در یازدهمین جشنواره فیلم فجر – سال ۱۳۷۱
برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم کیمیا – سال ۱۳۷۳
نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم سایه به سایه در پانزدهمین جشنواره فیلم فجر – سال ۱۳۷۵
نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم کاغذ بی خط در بیستمین جشنواره فیلم فجر – سال ۱۳۸۰
برنده لوح زرین بهترین بازیگر مرد برای فیلم کاغذ بی خط
برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در بیست و سومین جشنواره فیلم فجر برای فیلم سالاد فصل – سال ۱۳۸۳
بازیگر منتخب ماندگارترین نقش تاریخ سینمای ایران برای بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون – سال ۱۳۸۳
دریافت دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم اتوبوس شب در – سال ۱۳۸۵
برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره بین‌المللی فیلم پیونگ‌یانگ برای فیلم خواهران غریب – سال ۱۹۹۸
جایزه یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب در دومین جشن منتقدان سینمایی -۹ تیرماه ۱۳۸۷
همسر خسرو شکیبایی
خسرو شکیبایی دو بار ازدواج کرده است. همسر اول او تانیا جوهری بازیگر سینما و تلویزیون بود که دختر آن‌ها پوپک حاصل این ازدواج است.
وی پس از جدایی از تانیا جوهری با پروین کوشیار ازدواج کرد، فرزند آن‌ها پوریا نام دارد.
درگذشت خسرو شکیبایی
خسرو شکیبایی در ساعت ۴ صبح جمعه ۲۸ تیرماه ۱۳۸۷ در سن ۶۴ سالگی در اثر عارضه قلبی در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) دفن شد. او مدت‌ها از عارضه دیابت رنج می‌برد.
آثار خسرو شکیبایی
خسرو شکیبایی آثار زیادی دارد:
فیلم شناسی
خط قرمز
دادشاه
صاعقه
دزد و نویسنده
رابطه
شکار
ترن
دستمزد
عبور از غبار
هامون
جست جو در جزیره
ابلیس
بانو
یک بار برای همیشه
سارا
پرواز را به خاطر بسپار
بلوف
کیمیا
پری
درد مشترک
خواهران غریب
عاشقانه
سایه به سایه
سرزمین خورشید
زندگی
روانی
میکس
عشق شیشه‌ای
دختردایی گمشده
دختری به نام تندر
مزاحم
لژیون
کاغذ بی خط
صبحانه‌ای برای دو نفر
حکم
ازدواج صورتی
سالاد فصل
چه کسی امیر را کشت؟
عروسک فرنگی
پیشنهاد ۵۱ میلیونی
ستاره‌ها ۳: ستاره بود
دست‌های خالی
اتوبوس شب
رئیس
شب
میراث
حیران
دایناسور
امروز نه فردا
دل شکسته
مجموعه‌های تلویزیونی
گذر خلیل ده مرده
سمک عیار
تله تئاتر «با خشم به گذشته بنگر»
لحظه
مدرس
کوچک جنگلی
تهران ۵۳
روزی روزگاری
میراث مشترک
حماسه ایثار
بوی گل‌های وحشی
سایه به سایه
حمله دار
زندگی
خانه سبز
سرزمین سبز
کاکتوس
تفنگ سرپر
آواز مه
در کنار هم
باران عشق
فیلم‌های تلویزیونی
آشیانه‌ای برای زندگی– ۱۳۸۷
بختک – ۱۳۸۷
نمایش‌های تئاتر
پنجه عدالت
زیر گذر لوطی صالح
تراژدی کسری
هنگامه شیرین وصال
بلیت تئاتر
پنجه به دست آوردن
صیادان
با خشم به یاد آر
بازرس
سنگ و سرنا
همه پسران من
شب بیست و یکم
بیا تا گل برافشانیم
آلبوم‌های موسیقی
نامه‌ها
سید علی صالحی
مهربانی
صدای پای آب
نشانی‌ها
آلبوم سهراب
سهراب سپهری
پری خوانی
حجم سبز
۴0 حکایت از گلستان سعدی
