چرخه معیوب اقتصاد ورزش ایران به عنوان یک بحران اساسی برای باشگاهها و متولیان آن تبدیل شده و در این بین سازمان صدا و سیما با نپرداختن حق پخش، هر سال بیشتر از سال قبل قدرت نمایی میکند تا باشگاههایی که ماهیت آنها اساسا دولتی است نگاهشان به جیب دولتی باشد که قصد ندارد دستش را از تصدیگری در ورزش کوتاه کند و گاه و بیگاه با شعار خصوصیسازی، تنها وانمود کند که قصدی برای تحقق آن وجود دارد.
حق پخش در اندونزی و مالزی
اخبار ورزشی-کریستوفر راج آرلانته - مدرس کنفدراسیون فوتبال آسیا - به تازگی با حضور اصحاب رسانههای ایرانی، کارگاه قوانین و مسئولیتهای رسانهای در فوتبال را برگزار کرد که یکی از مهمترین مسائل عنوان شده در آن مقوله حق پخش رقابتهای ورزشی بود. وی با اشاره به اینکه لیگ مالزی تا مدت زیادی توسط رسانههای دولتی و به صورت رایگاه پوشش داده میشد بیان کرد که پس از آن به مدت ۱۰ سال حق پخش رقابتها به یک شرکت خصوصی و به مبلغی معادل ۱۰ میلیون دلار واگذار شد.
این مدرس کنفدراسیون فوتبال آسیا با اشاره به اینکه پوشش رقابتهای لیگ به ۲ بخش پوشش زنده و رایگان تقسیم شد، اظهار کرد که پوشش پولی به نمایش ۹۰ دقیقهای رقابتها مربوط میشود و در بخش پوشش رایگان به مدت ۳۰ دقیقه رقابتها در رسانههای دولتی قابل نمایش بود.
کریستوفر راج آرلانته با بیان اینکه در رقابتهای لیگ اندونزی نیز هیچ حق پخش رایگانی به رسانههای دولتی داده نشده است، عنوان کرد که تمام این حق در اختیار بخش خصوصی قرار گرفته است و صرفا صحنههای حساس، نمایش گلها و موارد اینچنینی از سوی بخش خصوصی در اختیار رسانههای دولتی قرار میگیرد.
وی همچنین در ارتباط با اینکه چه راهکاری جهت حل چالش حق پخش تلویزیونی رقابتهای ورزشی از جمله فوتبال وجود دارد، تصریح کرد که در این خصوص فدراسیون فوتبال ایران باید با صاحبنظران به جمع بندی و نقطه نظر مشترک برسد و پس از آن به صورت جدی نسبت به حل مساله اقدام کند.
دی ماه سال گذشته بود که یک عضو هیات رییسه فدراسیون فوتبال با بیان اینکه برنامه ریزی فوتبال در دنیا نشان میدهد که ۶۵ تا ۷۵ درصد درآمد فوتبال دنیا از حق پخش است، خاطرنشان کرد که علت بدهکاری تیمها و ناتوانی بخش خصوصی و غیبت بخش خصوصی در اداره تیمها نبود حق پخش است. عربستان سعودی ۱۰۰ میلیون دلار، امارات ۱۵۰ میلیون دلار، کرهجنوبی ۴۶۰ میلیون دلار و انگلیس که بیش از ۳ میلیارد پوند از طریق حق پخش درآمد داشتهاند.
محمود اسلامیان همچنین با تاکید بر اینکه علت چنین مسالهای انحصار است که مثلا نتیجه آن در خودروسازی، پراید شده است، گفت که کارشناسان AFC ارزش حق پخش فوتبال ایران را ۱۵۰ میلیون دلار برآورد کردهاند که با توجه به جمعیت و علاقهمندی مردم در مقایسه با امارات و عربستان منطقی است. اگر مساله حق پخش حل نشود، واگذاری شکست میخورد!
شاید هم به گفته سیدمصطفی هاشمی طبا که علیرغم حضور در کمیته ملی المپیک و سازمان تربیتبدنی در کرسی ریاست و فعالیت به عنوان وزیر صنایع، نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ را نیز تجربه کرده است مجلس شورای اسلامی اصلیترین مقصر است.
وی این اتفاق را در ورزش ایران تاسفبار میداند و میگوید: "بروید و بررسی کنید که برای یک برنامه تلویزیونی چه هزینهای صرف میشود؟ صداوسیما بابت تبلیغات قبل، حین و پس از رقابتهای فوتبال هزینههای بالایی را دریافت میکند اما هیچ رقمی به نهادهای فوتبالی اختصاص نمیدهد! بنده این اتفاق را جز بدسلیقگی مجلس شورای اسلامی نمیدانم. صداوسیما ممکن است اعلام کند که مجوز قانونی وجود ندارد ولی بنده به صراحت اعلام میکنم که باید حداقل معادل هزینه پرداخت شده برای ساخت یک برنامه تلویزیونی، به فوتبال اعتبار اختصاص داد. مجلس شورای اسلامی باید سازمان صداوسیما را در این رابطه مکلف کند چرا که فصلالخطاب، قانون است و در حالی که هزینههای هنگفتی در فوتبال صورت میگیرد، صداوسیما حاضر به پرداخت هیچ هزینهای به فوتبال نیست که این مساله تاسفآور است."
تمامی این مسائل را کنار که بگذاریم اصلیترین پرسش فعلی این است که چه زمانی قرار است چالش حق پخش رقابتهای ورزشی از تلویزیون حل شود؟ چه زمانی مجلسیها قصد دارند سازمان صدا و سیما را با اعمال قانون، ملزم به پرداخت حق پخش رقابتهای ورزشی کنند؟ تا چه زمانی صرفا قرار است تمام درآمدهای تبلیغاتی به جیب صدا و سیما برود و تا چه زمانی باید باشگاههای ورزشی نگاهشان به جیب دولت باشد؟
سازمان صداوسیما به هیچ وجه حاضر به پرداخت مطالبات بهحق ورزش نیست و هرچند که بارها و بارها مقوله عدم پخش بازیها به عنوان یک اهرم فشار مطرح شده اما در نهایت از این مساله به عنوان یک مقوله امنیتی و حاکمیتی یاد کردهاند و پرونده آن بینتیجه مختومه شده است. به نظر میرسد از وزیر ورزش گرفته تا رییس فدراسیون فوتبال هیچکدام قدرت اثرگذاری برای گرفتن حق پخش تلویزیونی رقابتهای مختلف ورزشی را ندارند و روز به روز ورزش ایران فقیرتر از گذشته به حیات خود ادامه میدهد و در این بین، مجلس شورای اسلامی نیز احتمالا اراده یا دغدغهای در این رابطه ندارد!
تمام گرههای این چالش به دست نمایندگان مجلس باز خواهد شد تا حق پخش فوتبال ایران که رقمی معادل ۱۵۰ میلیون دلار برآورد شده است مستقیما به جیب ورزش واریز شود و تنها یک سازمان، همه درآمدهای حاصل از آن را را به جیب نزند.