تا پیش از این هر وقت حرف جام جهانی فوتبال پیش می آمد، نام یک یا چند تن از چهره های موفق فوتبالی به ذهن فوتبال دوستان می رسید. اما از جام جهانی 2018 مسکو این معادله کمی تغییر کرد. دوشادوش نام فوتبالیست های سرشناس، عنوان داور و تیم داوری کشورمان نیز برای ایرانی‌ها و حتی فوتبال دوستان از اقصی نقاط جهان جذاب شده است.
این عشق و توجه رو به‌فزونی، حاصل سال ها تلاش جامعه داوری کشورمان است که این روزها بیشتر با نام و چهره یکی از اعضای خراسانی این جامعه به بار نشسته است. «علیرضا فغانی»، حالا یکی از ستاره‌های عالم فوتبال- البته در شاخه داوری آن- است.
نیم نگاهی به کارنامه قضاوت های او، از داوری فینال لیگ قهرمانان آسیا و دیدار فینال جام ملت های آسیا تا قضاوت دیدار فینال جام باشگاه های جهان و دیدار فینال فوتبال المپیک، برای شناختن اش کافی است. با این حال، قضاوت دیدار رده بندی جام جهانی 2018 با نام «علیرضا فغانی» در تاریخ فوتبال به ثبت رسید و برگ جدیدی از اعتبار و افتخار را در ابعاد بین المللی برای فوتبال کشورمان رقم زد.
به بهانه دریافت جایزه ویژه داوری آسیا در سال ۲۰۱۸ که افتخار جدیدی در کارنامه این داور بین المللی فوتبال و کمک هایش است، با وی به گفت وگو نشستیم:
به امید جوان‌ترها تلاش می کنم
علیرضا فغانی در خانواده‌ای فوتبالی و ورزشی بزرگ شده است. پدرش «محمد فغانی»، داور فوتبال بوده و برادر او، محمدرضا هم داوری می‌کند. وی از نخستین روزهای قدم گذاشتن در این مسیر برایمان چنین تعریف می کند: از سال 73 به صورت رسمی داوری را شروع کردم و از اوایل دهه 80 نیز با قدم گذاشتن در لیگ برتر، در مقام کمک داور در زمین فوتبال حاضر می شدم . بعد از آن هم حضور در میادین بزرگ تر و بین المللی را تجربه کردم که خدا را شکر اتفاقات خوبی برایم رخ داد.
وی با اشاره به اهمیت نقش خانواده و پشتیبانی های آن ها برای انتخاب مسیر داوری، می گوید: پدرم برای انتخاب این مسیر مشوق اصلی ام بود و زمینه ساز علاقه مندی من به این حوزه شد. او به من انگیزه داد تا سختی‌ها و دشواری‌های این حرفه را تاب بیاورم.
نقبی می زنیم به دشواری های داوری فوتبال در کشورمان و از او درباره تمایل و انگیزه های درونی اش برای انتخاب و ادامه این مسیر می پرسیم. تاکید می کند که انگیزه‌های آدم‌ها برای انتخاب حرفه‌شان متفاوت است و توضیح می دهد: انگیزه من از حضور در عرصه های بزرگ تر و میادین بین المللی، انگیزه دادن به جوان ترهاست تا با امیدواری و تلاش بیشتر وارد این رشته از ورزش فوتبال شوند و جای ما را بگیرند. دوست دارم مسیر را برای نسل جوان‌تر در این حوزه هموار کنم.
فیفا به تیم داوری ما به چشم زنگ تفریح نگاه نمی کرد
در کارنامه حرفه ای فغانی، از اولین سوتی که زده تا همین حالا که به عنوان یک چهره بین المللی شناخته می شود، عناوین و افتخارات متعددی به چشم می خورد و بعد از موفقیت تیم داوری ایران در جام جهانی، مکرر خبرهای خوشی درباره او و همکارانش در رسانه ها منتشر می شود. از جمله این افتخارات جهانی باید به نصب شدن تصویر فغانی در تالار کنفدراسیون فوتبال آسیا یا کسب جایزه ویژه داوری آسیا در سال ۲۰۱۸ توسط وی و کمک هایش یعنی رضا سخندان و محمدرضا منصوری اشاره کرد.
وی نظرش را درباره سختی بر دوش کشیدن این عناوین این طور بیان می کند: قطعا حفظ این شرایط ایده آل و برآورده کردن انتظارات، کار را برایم سخت تر می کند و امیدوارم با آماده نگه داشتن فکری و فیزیکی خودم، همچنان عملکرد خوبی در این حوزه ارائه کنم.
فغانی به حضورش در جام جهانی 2018 مسکو نقبی می زند و می افزاید: مهم ترین دستاورد ما در این رقابت ها این بود که ثابت شد، به داوری تیم ما به چشم زنگ تفریح نگاه نمی کنند و هر مسابقه‌ای که برعهده ما گذاشته شد، از رقابت های مهم جام جهانی بود و در نهایت هم به عنوان تیم داوری برای بازی رده بندی جام جهانی انتخاب شدیم که اتفاق بسیار خوبی بود.
اعتنایی به شایعات نمی کنم
شایعه و اخبار ضد و نقیض یک پای ثابت زندگی سلبریتی هاست. شکل مواجهه فغانی با این مباحث پُرحاشیه، اندکی متفاوت است.او اغلب جملاتی انرژی‌بخش در صفحه شخصی خود منتشر می کند و نشان می دهد که برای این مباحث اهمیتی قائل نیست. برای نمونه، او به حرف و حدیث هایی اشاره می کند که در زمینه داوری نکردنش در میادین داخلی( پس از آخرین شهرآورد استقلال و پرسپولیس) مطرح شد و در این خصوص توضیح می دهد: من معمولا توجهی به این گونه حاشیه سازی ها ندارم چون این جنس مباحث اغلب بخشی از جریان شهرت یا چاشنی اتفاقات مهم در جامعه است. شهرآورد پایتخت هم طرفداران خاص خودش را دارد، با حواشی و مباحث منحصر به آن.
وی تاکید می کند: من همیشه تلاش می کنم تمرکزم روی کارم باشد و از هر تجربه جدیدی، به نفع کار تخصصی ام استفاده می کنم و به هر ماجرایی که به درد کارم نخورد، اعتنایی ندارم و فراموشش می کنم. سعی ام این است که با عملکردم در زمین فوتبال، به حرف و حدیث ها پاسخ دهم. سوت نزدن بازی شهرآورد هم از این دست شایعات است و هر بازی فوتبال داخلی اعم از شهرآورد که برعهده ام گذاشته شود، قضاوت خواهم کرد.
وی همچنین با رد شایعه مهاجرتش به خارج از کشور اضافه می کند: زندگی شخصی هرکسی به خودش ارتباط دارد ولی در پاسخ به این سوال همین را می گویم که من همین مسیر خودم را ادامه می دهم.
بعد از اتمام جام جهانی، یکی دیگر از حرف و حدیث ها به دستمزد میلیونی تیم داوری مربوط می شد که تا مدت‌ها رسانه های مختلف از آن می نوشتند.
فغانی از سرنوشت این دستمزد جنجالی چنین می گوید: فدراسیون فوتبال هم بابت جام جهانی از فیفا طلبکار است و هنوز به خاطر مشکل تحریم ها حق الزحمه جام جهانی به ما پرداخت نشده است. هر وقت این مشکل که گریبانگیر همه ماست، مرتفع شود، ما هم به حق و حقوقمان دست خواهیم یافت.
داور و تماشاچی، بازی خوب را می پسندند
به اعتقاد وی، دست داور آن طور که به نظر تماشاچیان می رسد، برای قضاوت یا استفاده از کارت‌های اخطار - برای اداره زمین و بازیکنان- باز نیست و بیشتر داوری هایشان بر قوانین و مقررات مدون فوتبالی استوار است و همین باعث شده تا سوتی بی دلیل به صدا در نیاید.
او توضیح می دهد: بسته به صحنه‌ای که در آن قرار می گیریم، جایی تذکر می دهیم، جایی از زبان بدن استفاده می کنیم، گاهی زبان اشاره و گاهی هم کارت های اخطار را نشان می دهیم. البته درموارد استثنایی ممکن است، قضاوت داوران متاثر از تاکتیک بازیکنان و نتیجه بازی، شرایط متفاوتی پیدا کند، اما داوران حرفه‌ای برای همه نوع بازی و داوری آماده می شوند و خطاهای بسیار کمی در قضاوت هایشان دارند.
اما یک بازی ایده آل فوتبال از نظر فغانی چگونه است؟ در جوابمان می گوید: داور هم مثل تماشاچی دوست دارد فوتبال خوب ببیند. یعنی وقتی بازی بدون درگیری و تنش باشد، کار قضاوت هم راحت تر است. مسلما داوران به دنبال بازی بی دردسر و خوب هستند.
توان قهرمان شدن را داریم
با توجه به محبوبیت فراوانی که فغانی در میان فوتبال دوستان دارد، صفحه اینستاگرامی پرطرفداری را هم اداره می کند که به تازگی و بعد از درخشش در رقابت های جام جهانی وجه تبلیغاتی آن پررنگ تر شده است. از وی دلیل توجه و فعالیت به فضای مجازی را هم جویا می شویم که در پاسخ، بیان می کند: از همه نظر، بستر حضور در فضای مجازی برایم فراهم شد و دوست دارم آن را ادامه دهم. بُعد مالی و تبلیغاتی آن هم برایم مهم است. از طرفی از این مسیر، نظرات شخصی ام را درباره آن چه تمایل دارم، بیان می کنم.
وی به فعالیت های ورزشی این روزهایش
اشاره ای می کند و می گوید: تست جام ملت ها را گذرانده ام و خودم را در سطح آمادگی نگه می دارم تا بتوانیم حضورخوبی در بزرگ ترین بازی های ملی قاره کهن داشته باشم.
وی با توجه به حضور قابل قبول تیم ملی ایران در جام جهانی 2018 ، نظر مثبتی به حضور تیم ما در جام ملت های آسیا دارد و در این باره می گوید: اگر تجربه و عملکرد خوب تیم ایران در جام جهانی، با شرایط آماده سازی و حضور خوب در جام ملت ها مهیا شود، توان قهرمانی در آسیا را داریم و امیدوارم این اتفاق بیفتد.
