فوتبال کشورمان بیش از 6 دهه صاحب لیگ بود اما بینظمی، مهمترین اتفاق ممکن در تقویم این لیگها بود. گاهی لیگمان را به صورت کامل سپری میکردیم، گاهی لیگ در میانههای راه تعطیل میشد، گاهی اصلاً لیگ نداشتیم و گاهی تیمها به خواسته فدراسیون از جدول ردهبندی کنار گذاشته میشدند. به هر حال، هر طور که بود، فوتبال تورنمنتی ایران امروز به دوره هفدهم لیگ برتر رسید.
پرسپولیس؛ محبوس در دایره قهرمانی!
آخرین قهرمان لیگ فوتبال ایران، همین باشگاه پرسپولیس است. باشگاهی که در لیگ منطقهای، لیگ تخت جمشید، لیگ قدس، لیگ آزادگان و حالا در لیگ برتر سابقه قهرمانی دارد و تعداد قهرمانیهایش به عدد 11 رسیده است. توانایی سرخپوشان با همین تعداد قهرمانی کاملاً هویداست. تیمی که 11 قهرمانیاش را با تنها 6 مربی به دست آورده و در تمام تورنمنتها فقط به عنوان یک مدعی قهرمانی وارد میدان میشود حتی اگر عملکرد بدی داشته باشد، باز هم به خاطر تماشاگران و هواداران میلیون نفری که دارد، باید مثل یک قهرمان رفتار کند. هرگز به یاد نداریم پرسپولیسیها اجازه بدهند تیم محبوبشان برای یک فصل نفس بکشد و دنبال قهرمانی نباشد؛ در واقع آنها محبوس در دایره قهرمانی هستند و همیشه باید برای کسب این عنوان بجنگند. بد نیست نگاهی داشته باشیم به نام و نشان مربیانی که برای پرسپولیس قهرمانی آوردند.
آلن راجرز؛ تنها در خانه
آلن راجرز انگلیسی اولین مربیای بود که برای سرخپوشان قهرمانی به دست آورد. در سال 1350 و در لیگی تحت عنوان «منطقهای»، پرسپولیس توانست اولین قهرمانی فوتبال ایران را به دست بیاورد. تیم او پر از بازیکنان جوانی بود که از باشگاه شاهین و سپس پیکان به کمپ پرسپولیس اضافه شدند و با این تیم به قهرمانی رسیدند؛ نامهای بزرگی مثل عزیز اصلی، همایون بهزادی، حسین کلانی، جعفر کاشانی و... راجرز حالا در آستانه 94 سالگی است و در زادگاهش یعنی شهر ساوتپورت، دوران بازنشستگی را سپری میکند. او توان راه رفتن را از دست داده و در 20 سال گذشته، در مزرعهاش به تنهایی زندگی میکرد. این مربی در سال 1352 و پس از یک وقفه یک ساله، دوباره پرسپولیس را قهرمان لیگ ایران کرد تا کیفیت کارش را نشان بدهد. در این سال، نام لیگ ایران به «تخت جمشید» تغییر یافته بود. راجرز همان مربی معروفی است که پرسپولیس را در روز پیروزی 6 بر صفر مقابل استقلال (تاج) هدایت کرد.
بیوک وطنخواه؛ رؤیای جوانی
برای هر مربی جوانی، کسب قهرمانی در یک تورنمنت بزرگ، یک آرزو محسوب میشود و بیوک وطنخواه نیز از این قاعده مستثنی نیست. در جشن شرکت باشگاه پرسپولیس که در اسفندماه برگزار شد، رضا وطنخواه برادر بیوک میگفت حال آقابیوک خوب است اما خارج از ایران به زندگی مشغول است. وطنخواه در سال 1354 توانست پرسپولیس را قهرمان لیگ کند آن هم در حالی که خودش 33 ساله بود و به تازگی فوتبال را کنار گذاشته بود. وطنخواه جانشین راجرز شد و سرخها را به سومین افتخارشان در لیگ تخت جمشید رساند.
استانکو؛ محتاط و مقتدر
وقتی سرمربی پرسپولیس شد، سرخپوشان با فاصلهای عجیب از بهمن عقب افتاده بودند اما با پیروزیهای نزدیک و اقتصادی توانست تیمش را به قهرمانی برساند. اتفاقی که باعث حیرت اهالی فوتبال شده بود. او یک مربی محتاط بود اما تیمی مقتدر را ساخت که بدنه اصلی تیم ملی را تشکیل میدادند. پرسپولیس بعد از آنکه در دهه 60 نتوانسته بود قهرمانی در لیگ کسب کند، به لطف استانکو در سالهای 1374 و 1375، دو قهرمانی در تورنمنتی که حالا نامش «جام آزادگان» شده بود، به افتخاراتش اضافه کرد و تیم بزرگ و باشکوهی در پایتخت شکل گرفت.
پروین؛ سلطان و دیگر هیچ!
دوران سرمربیگری علی پروین در پرسپولیس به این زودیها از اذهان پاک نمیشود. پروین سلطان واقعی پرسپولیس بود زیرا وقتی وارد ورزشگاه میشد، 100 هزار نفر به تشویق او میپرداختند. تمام بار مسئولیتهای تیم را یکتنه به دوش میکشید و اقتداری عجیب و باورنکردنی داشت. با اسکلت تیمی که استانکو پابلوکوویچ ساخته بود، پروین در سالهای 1377 و 1378 توانست دو قهرمانی دیگر تقدیم پرسپولیس کند. جام آزادگان برای پرسپولیس به خوبی پیش میرفت اما در فصل 1379–1378 و با قهرمانی پرسپولیس به اتمام رسید تا کار به لیگ برتر بکشد. پروین در فصل 1381–1380 و در اولین فصل از لیگ برتر، بار دیگر پرسپولیس را قهرمان کرد. این قهرمانی، یک تراژدی بزرگ در دل خود داشت. استقلال که قبل از هفته آخر، صدرنشین بود، در بازی آخر شکست خورد تا پرسپولیس با برد مقابل فجرسپاسی قهرمان شود.
قطبی؛ واقعاً امپراتور بود؟
بعد از سالها ناکامی، پرسپولیس احتیاج به یک مربی جدید و نو داشت. این اتفاق با انتخاب «افشین قطبی» رقم خورد. با حضور او در پرسپولیس، ادبیات فوتبالیها هم تغییر کرد و کلماتی مثل «فوتبال سازمانیافته، قلب شیر، باورِ قهرمانی و...» به دایرهالمعارف لیگ برتر اضافه شد. قطبی با عملکرد خود، لقب امپراتور را به خود اختصاص داد و به اوج محبوبیت یک مربی در فوتبال ایران رسید. تیمش در زمین میبرد و سکوها نیز شیفته قطبی شده بود. در نهایت پرسپولیس در فصل هفتم (1387- 1386) به قهرمانی رسید و داستان بزرگی را رقم زد. البته در فصل بعد از آن، عملکرد تیم 180 درجه تغییر کرد و دیگر خیلیها شک داشتند که آیا واقعاً افشین قطبی «امپراتور» بود؟!
برانکو؛ اژدها وارد میشود
تیم برانکو، یک غول بزرگ در فوتبال ایران بود که دو فصل پیاپی یعنی شانزدهم و هفدهم قهرمان شد. این دو فصل برای پرسپولیسیها فراموشنشدنی است. هرگز نمیتوانستند تصور کنند در حالی که در فصل چهاردهم تا یک قدمی سقوط به دسته پایینتر پیش رفتهاند، امکان دارد با وجود برانکو به دو قهرمانی برسند و تا جمع 4 تیم پایانی آسیا پیش بروند. بهترین تیتر برای قهرمانیهای پرسپولیس شاید همین باشد: «اژدها وارد میشود!» با وجود برانکو، پرسپولیس به دنبال قهرمانیها و افتخارات بعدی است. برانکو دو قهرمانی دارد درست به اندازه آلن راجرز و استانکو اما او یک قهرمانی دیگر میخواهد تا به رکورد علی پروین با 3 قهرمانی برسد. آیا پروفسور میتواند رکورد سلطان را جابهجا کند؟