شهر اراک به عنوان یکی از قطبهای صنعتی کشور مطرح است و از آنجایی که صنایع روزانه مقادیر فراوانی مواد آلاینده به هوا منتشر می سازند لذا استقرار نامناسب این صنایع موجب تشدید پدیده آلودگی هوا در این شهر شده است.
وجود واحدهای صنعتی سنگین از جمله کارخانه آلومینیوم سازی، ماشین سازی، هپکو، آذر آب، واگن پارس و واحدهای آلاینده از جمله آجر پزی ها و ریخته گریها که به عنوان همسایگان مسکونی شهر اراک به فعالیت مشغولند در بالا رفتن میزان آلودگی هوای آن تاثیر بسزایی دارند.
کلانشهر اراک جزء یکی از هشت کلانشهر آلوده کشور است، به همین منظور طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک از طرح‌های ملی است که در راستای کاهش آلودگی هوای کلانشهر اراک در سال ۱۳۸۶ در جلسه هیات وزیران به تصویب رسید.
خروجی دودکشهای ایرالکو، پالایشگاه و پتروشیمی و نیروگاه حرارتی در نزدیکی اراک ترکیب متفاوتی از هیدروکربن ها را علاوه بر آلاینده های اصلی در هوای شهر پراکنده کرده است.
تردد تعداد زیاد خودرو در خیابانهای کم عرض اراک ، تقاطع های زیاد و ترافیک پر حجم در محدوده مرکزی شهر نیز از جمله منابع آلودگی هوای شهر اراک می باشد که آن را به عنوان یکی از ۸ شهر آلوده کشور مطرح نموده است.
همه این موضوعات نشان می دهد که اراک یکی از شهرهای آلوده کشور است و باید برای رفع این آلودگی ها برنامه ریزی های مناسبی داشته باشیم که کارگروه کاهش آلودگی هوا می تواند بهترین مکان برای تصمیم گیری برای رفع موضاعات مربوط به آلایندگی هوای اراک باشد.
کاهش آلودگی هوای اراک؛شاید وقتی دیگر
آخرین کارگروه کاهش آلودگی هوای اراک در ۲۸ دی ماه ۹۴ برگزار شده است و از برگزاری آخرین کارگروه تا به امروز بیش از ۸۰ روز می گذرد و هنوز از برگزاری جلسه جدید این کارگروه و اجرای مصوبات جلسه قبل در استان خبری نیست.
برگزاری جلسات این کارگروه به قدری نا منظم بوده که گویا مسئولین امر نیز در موثر بودن برگزاری آن و ارائه مصوبات دچار تردید شده اند به طوری که بر اساس گزارشهای منتشر شده در سایت استانداری مرکزی از جلسات این کارگروه در سال ۹۴ تنها ۷ جلسه برای بررسی وضعیت آلودگی هوا و ارائه راهکارهای رفع آن با این عنوان در استانداری مرکزی برگزار شده است.
در زمان تصدی استانداری مرکزی توسط محمد حسین مقیمی استاندار پیشین استان این جلسات به صورت منظم و هر دو هفته یک بار انجام می شد اما با تغییر استاندار و اداره استانداری با سرپرستی شکرالله حسن بیگی و سپس معرفی محمود زمانی قمی به عنوان استاندار مرکزی این نظم به هم ریخت و جلسات به صورت نامنظم برگزار می شد.
هرچند مصوبات این کارگروه از ضمانت اجرایی لازم برخوردار نبوده و تعهدات ارائه شده در این کارگروه معمولا در زمانبندی مشخص محقق نمی شود؛اما این امر در خصوص مصوبات کارگروه درباره شرکت ایرالکو و تعهدات این شرکت به وضوح مشاهده می شود.
نا کارآمدی کارگروه کاهش آلودکی هوای اراک
اجرایی نشدن مصوبات کارگروه کاهش آلودگی هوای اراک تا آنجا پیش رفته که مردم و فعالان محیط زیست استان مرکزی را از کارآیی آن ناامید کرده و خواهان رسیدگی قانونی و قضایی به مسئله بازی کردن شرکت های آلاینده با جان مردم شده اند.
شرکت ایرالکو یکی از شرکت های آلاینده هوای شهر اراک است که تا کنون بارها برای کاهش آلایندگی آن در کارگروه کاهش آلودگی هوا مصوباتی برای آن وجود داشته که هیچ یک ازآنها به موقع اجرایی نشده و تعهدات متعدد و زمانبندی های مختلف مدیران شرکت برای کاهش آلاینده ها و یا انتقال خطوط آلاینده به خارج از شهر تا کنون به موقع محقق نشده است.
رئیس خانه سازمانهای مردم نهاد استان مرکزی
جرایم آلایندگی زیست محیطی در شهر را از مراجع قضایی پیگیری می کنیم/دیگر در بازی کارگروه نخواهیم افتاد
سیاوش آقاخانی رئیس خانه سازمانهای مردم نهاد استان مرکزی در گفتگو با دیار آفتاب گفت:پرونده ایرالکو دیگر ازمسیر کارگروه کاهش آلودگی هوا به جایی نمی رسد و دستگاه قضایی و شخص آقای دادستان و اداره کل محیط زیست باید از طریق فرایند قانونی با این موضوع برخورد کنند.
آقا خانی اظهار کرد:فرایند قانونی برخورد با این موضوع و انجام نشدن مصوبات و تعهدات شرکت هم انجام سنجش توسط اداره کل محیط زیست استان مرکزی، اعلام آلودگی به دادستانی اراک است و دادستانی هم باید به نمایندگی از مدعی العموم نسبت به پلمپ دیگهای قدیمی و آلاینده شرکت که بلای جان و سلامت مردم اراک هستند اقدام کند.
وی افزود:کارگروه کاهش آلودگی هوای اراک یک کارگروه بین بخشی است که معمولا با توافقات بین بخشی مشکلات را حل می کند و اینطور نیست که پشتوانه قوی برای اجرا داشته باشد.
رئیس خانه سازمانهای مردم نهاد استان مرکزی گفت:وقتی توسط منابع آلاینده هوای شهر تعهدی داده اما عمل نمی شود و یا مصوبه کارگروه اجرایی نمی شود باید فرایند قانونی برای آن لحاظ شود.
آقاخانی با اشاره به اینکه کارگروه فقط هماهنگ کننده بین بخشی دستگاههای دولتی است خاطر نشان کرد:ما در بازی کارگروه کاهش آلودگی هوای اراک گرفتار شده ایم؛ شبکه محیط زیست استان مرکزی و فعالان محیط زیست دیگر پرونده ایرالکو را از طریق کارگروه پیگیری نمی کنند و این مسئله مهم را از طریق مجموعه دادستانی و مراجع قانونی پیگیری می کنیم ودیگر در بازی کارگروه نخواهیم افتاد.
شهر اراک به دلیل ویژگیهای اقلیمی و به دلیل محاط شدن توسط ارتفاعات، وجود کویر (تالاب میقان) در پنج کیلومتری شمال شرقی که در تابستانها منبع تولید گرد و غبار و در زمستانها منبع تولید مه است، همچنین پدیده وارونگی دما در فصول پایئز و زمستان و عدم جریانهای جوی تاثیر گذار به منظور انتشار آلاینده ها از نظر طبیعی بسیار مساعد شرایط تثبیت آلودگی هوا است.
با توجه به توسعه ناموزون شهری، رشد جمعیت در دهه های اخیر و وجود بنگاههای اقتصادی بزرگ مانند استقرار و فعالیت صنایع سنگین در حاشیه شهر ، حمل و نقل و ترافیک این شهر به عنوان یکی از هشت شهر آلوده کشور مطرح شده است.
آب و هوای شهر اراک، خصوصیات فلات مرکزی ایران را دارا بوده به طوری که زمستانهای سرد و مرطوب و تابستانهای گرم و خشک دارد و از آنجا که این منطقه در فصول پاییز و زمستان ۷۷-۴۵ درصد مواقع در وضعیت سکون هوا به سر می برد در این فصول آلودگی هوا حالت پایدار داشته و این ورژن بسیار رخ می دهد.
