پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری استفتائات جدید (تیر ماه) حضرت آیت الله خامنه‌ای را درباره موضوعات مختلف از جمله شیوه جبران خسارت، نماز استیجاری،فاصله بین میت و نمازگزار در نماز میت و ... منتشر کرد.
سفر تحصیلی طلاب و دانشجویان بورسیه
اخبار مذهبی - سؤال۱: آیا سفر تحصیلی طلاب و دانشجویان بورسیه ـ مانند تربیت معلم و افسری ـ که تحصیلشان متصل به اشتغال است، حکم سفر تحصیلی دارد یا سفر شغلی؟
جواب: سفری که مانند محصلان علوم دینی یا دانشجویان مذکور در سؤال، برای تحصیل انجام می‌دهند به طوری که از زمان تحصیل، جزء شاغلان حرفۀ خاصی قرار می‌گیرند، حکم سفر شغلی را دارد.
عدم دسترسی به مهر هنگام نماز
سؤال۲: اگر به هر دلیل هنگام نماز، مُهر از دسترس خارج شود، مثلاً بچه ای، مهر را ببرد- تکلیف چیست؟
جواب: اگر در بین نماز چیزی که بر آن سجده می‌کند، گم شود و چیزی که سجده بر آن صحیح است در دسترس نباشد چنانچه وقت، وسعت داشته باشد باید نماز را بشکند، اما اگر وقت تنگ است:چنانچه لباس او از جنس کتان یا چیزی که جنس پنبه و کتان دارد، باشد باید بر همان سجده کند و احتیاط آن است که تا سجده بر لباسی که از پنبه و کتان است، ممکن باشد بر غیر آن یعنی لباسی که از این جنس نیست، سجده نکند.
اگر چنین لباسی ندارد بنابر احتیاط واجب بر پشت دست خود سجده کند.
شیوه جبران خسارت در هنگام خجالت کشیدن
سؤال۳: من قبلا به شخصی خسارتی وارد کردم و الان خجالت می‌کشم بروم و خسارت را جبران کنم آیا می‌توانم پول آن را از طرف صاحب حق، به فقیر صدقه بدهم؟
جواب: صدقه، کفایت نمی‌کند و باید مبلغ خسارت را به او بپردازید می‌توانید به گونه‌ای که مطلع نشود ـ مثلا از طریق واسطه یا واریز به حساب ـ آن را ادا کنید.
نماز استیجاری
سؤال۴: کسی که برای قرائت قرآن یا یک سال نماز برای میت اجیر شده، می تواند در این کار از دیگری هم کمک بگیرد؟
جواب: اگر ضمن قرارداد، شرط شده یا با توجه به قرائن معلوم باشد که مقصود اجیر کننده این بوده که خودِ اجیر انجام دهد، نمی‌تواند بدون اجازه اجیر کننده، از دیگری کمک بگیرد؛ در غیر این صورت می‌تواند تمام کار را به همان قیمت یا با قیمت بیشتر به دیگری واگذار کند یا مقداری از کار را خودش انجام دهد و باقیمانده آن را با قیمتی توافقی یا رایگان به دیگری بسپارد.
فاصله بین میت و نمازگزار در نماز میت
سؤال۵: در نماز میت بین نمازگزار و میت، حداکثر چه مقدار فاصله، جایز است؟
جواب: به مقداری که ایستادن بر میت، صدق کند نمازگزار می‌تواند از میت فاصله بگیرد، اما برای کسانی که در صف نماز ایستاده اند، فاصله شرط نیست.
عدم مراجعه مشتری برای دریافت جنس تعمیر شده
سؤال۶: شخصی، جنسی را نزد تعمیرکار می‌برد و قرار می‌گذارند که پس از مدت مشخصی (مثلا یک ماه)، مشتری برای دریافت جنس تعمیر شده مراجعه کند و اگر مراجعه نکرد، تعمیرکار می‌تواند جنس را بیرون مغازه بگذارد و اگر تلف شد ضامن نیست، آیا چنین قراردادی صحیح است؟
جواب: اشکال ندارد، تعمیرکار می‌تواند طبق قرار عمل کند.
خیار غبن و خیار عیب در فسخ معامله
سؤال۷: زمینی را از شخصی خریدم و پس از خرید متوجه شدم که از نظر شهرداری، عقب نشینی دارد و خود فروشنده نیز اطلاع نداشته است در این صورت برای فسخ معامله از کدام یک از خیارات می‌توان استفاده نمود؟ (لازم به ذکر است که، چون مقدار عقب نشینی زیاد است پس از آن، قیمت زمین افت کرده و از قیمت خریداری شده نیز پایین‌تر می‌آید).
جواب: اگر اختلاف قیمت زمین با عقب نشینی، قابل توجه باشد، خیار غبن دارد، همچنین اگر در نظر عرف، عقب نشینی عیب محسوب شود، خیار عیب دارد.
روزۀ استیجاری با وجود روزۀ قضا
سؤال۸: در صورتی که روزه قضا بر عهده داشته باشیم می‌توانیم روزه استیجاری بگیریم؟
جواب: اشکال ندارد.
جدا کردن سر حیوان پیش از جان دادن در هنگام ذبح
سؤال۹: اگر سر حیوان را ـ قبل از جان دادن ـ جدا کنیم، اشکال دارد؟
جواب: جدا کردن سر حیوان قبل از خروج کامل روح از بدن، حرام است، اما با این عمل گوشت حیوان، حرام نمی‌شود.
وضو و غسل با وجود لاک ناخن
سؤال۱۰: استفاده از لاک توسط خانم‌ها در ناخن‌های دست و پا هنگام وضو و غسل چه حکمی دارد؟
جواب: تمام ناخن‌های دو دست در هنگام وضو باید از لاک و هر مانع دیگری پاک باشند، ولی اگر از ناخن‌های پا، یک ناخن پاک باشد و روی آن مسح کشیده شود، وضو صحیح اسـت، اما در هنگام غسل، تمام ناخن‌های دست و پا باید پاک باشند.
شرط خروج زن از منزل در ضمن عقد نکاح
سؤال۱۱: آیا زن در ضمن عقد نکاح می‌تواند شرط کند اجازۀ خروج از خانه به دست خودش باشد؟
جواب: اگر شرط کند که به طور کلی خروج از منزل به دست خودش باشد، این شرط باطل است، ولی اگر شرط کند که برای برخی از کار‌های مجاز مثل رفتن به محل کار، بدون اجازه خارج شود، اشکال ندارد.
تکلیف مستطیع در صورت عدم ثبت نام حج
سؤال۱۲: پدرم با توجه به وضعیت مالی که دارد مستطیع است، ولی از طرف دولت ثبت نام صورت نمی‌گیرد آیا تکلیفی دارد؟ آیا می‌تواند در سال جاری که برای حج ثبت نام نمی‌کنند، پولش را در امور دیگر مصرف کند؟
جواب: اگر می‌تواند از طریق دیگری مثل تهیه فیش آزاد به طور قانونی، حج به جا آورد، باید در سال جاری برای حج اقدام کند؛ در غیر این صورت حج بر او واجب نیست، ولی در صورت امکانِ انجام حج در سال آینده، احتیاط واجب آن است که خود را از استطاعت مالی خارج نکند.
قرض به شرط وام
سؤال۱۳: با توجه به قانون بانک‌ها مبنی بر اینکه اگر شخصی سپرده گذاری کند، طبق میانگین سپرده، به او وام تعلق می‌گیرد. آیا چنین عملی مصداق قرض به ازای قرض است و حکم ربا دارد؟
جواب: اگر مطابق قوانین بانک که به تأیید شورای نگهبان رسیده است عمل کند، مانعی ندارد.
