سوره جاثیه چهل و پنجمین سوره جزء بیست و هشتم و از سوره‌های مکی قرآن است. جاثیه به معنای «به زانو درآمدن» است و این سوره را جاثیه می‌نامند، زیرا در آیه ۲۸ آن از به زانو درآمدن هر امتی در قیامت برای گرفتن نامه اعمالش سخن گفته شده است بحث حقانیت قرآن، وحدانیت خداوند و تهدید گمراهانی که اصرار بر عقاید انحرافی خود دارند و همچنین دعوت مومنان به عفو کافر
ان و توصیف صحنه‌هایی از قیامت از موضوعات مطرح‌شده در این سوره است.
اخبار مذهبی - بر اساس روایات به نقل از پیامبر (ص) هر کس سوره جاثیه را قرائت کند خداوند عیب‌های او را می‌پوشاند و حالت ترس و نگرانی او را هنگام حسابرسی آرام می‌کند همچنین از امام باقر (ع) نیز روایت شده هر کس سوره جاثیه را قرائت کند پاداشش این است که هرگز آتش به او نمی‌رسد و صدای زوزه آتش جهنم را نمی‌شنود و با پیامبر (ص) همراه خواهد بود در تفسیر برهان برای قرائت این سوره خواصی، چون در امان ماندن از شر ستمگران و آبرومند بودن در بین مردم و در امان بودن از شر سخن‌چین ذکر شده است.
متن سوره جاثیه همراه با ترجمه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدای بخشاینده مهربان
حم ﴿١﴾
حاء میم (۱)
تَنزِیلُ الْکِتَابِ مِنَ اللَّـهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ ﴿٢﴾
فرو فرستادن این کتاب از جانب خداى ارجمند سنجیده‌کار است (۲)
إِنَّ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضِ لَآیَاتٍ لِّلْمُؤْمِنِینَ ﴿٣﴾
به راستى در آسمان‌ها و زمین براى مومنان نشانه‌هایى است (۳)
وَ فِی خَلْقِکُمْ وَ مَا یَبُثُّ مِن دَابَّةٍ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یُوقِنُونَ ﴿٤﴾
و در آفرینش خودتان و آنچه از انواع جنبنده ها پراکنده مى‌گرداند براى مردمى که یقین دارند نشانه‌هایى است (۴)
وَ اخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ وَ مَا أَنزَلَ اللَّـهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن رِّ‌زْقٍ فَأَحْیَا بِهِ الْأَرْ‌ضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَ تَصْرِ‌یفِ الرِّ‌یَاحِ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ ﴿٥﴾
و نیز در پیاپى آمدن شب و روز و آنچه خدا از روزى از آسمان فرود آورده و به وسیله آن، زمین را پس از مرگش زنده گردانیده است و همچنین درگردش باد‌ها به هر سو براى مردمى که مى‌اندیشند نشانه‌هایى است (۵)
تِلْکَ آیَاتُ اللَّـهِ نَتْلُوهَا عَلَیْکَ بِالْحَقِّ ۖ فَبِأَیِّ حَدِیثٍ بَعْدَ اللَّـهِ وَ آیَاتِهِ یُؤْمِنُونَ ﴿٦﴾
این هاست آیات خدا که به راستى آن را بر تو مى‌خوانیم پس، بعد از خدا و نشانه‌هاى او به کدام سخن خواهند گروید؟ (۶)
وَیْلٌ لِّکُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ ﴿٧﴾
واى بر هر دروغزن گناه‌پیشه (۷)
یَسْمَعُ آیَاتِ اللَّـهِ تُتْلَىٰ عَلَیْهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَکْبِرً‌ا کَأَن لَّمْ یَسْمَعْهَا ۖ فَبَشِّرْ‌هُ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ ﴿٨﴾
که آیات خدا را که بر او خوانده مى‌شود، مى‌شنود و باز به حال تکبر -چنانکه گویى آن را نشنیده است سماجت مى‌ورزد پس او را از عذابى پردرد خبر ده (۸)
وَ إِذَا عَلِمَ مِنْ آیَاتِنَا شَیْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا ۚ أُولَـٰئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ ﴿٩﴾
و چون از نشانه‌هاى ما چیزى بداند آن را به ریشخند مى‌گیرد آنان عذابى خفت‌آور خواهند داشت (۹)
مِّن وَرَ‌ائِهِمْ جَهَنَّمُ ۖ وَ لَا یُغْنِی عَنْهُم مَّا کَسَبُوا شَیْئًا وَ لَا مَا اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّـهِ أَوْلِیَاءَ ۖ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ ﴿١٠﴾
پیشاپیش آن‌ها دوزخ است و نه آنچه را اندوخته و نه آن دوستانى را که غیر از خدا اختیار کرده‌اند به کارشان مى‌آید و عذابى بزرگ خواهند داشت (۱۰)
هَـٰذَا هُدًى ۖ وَ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا بِآیَاتِ رَ‌بِّهِمْ لَهُمْ عَذَابٌ مِّن رِّ‌جْزٍ أَلِیمٌ ﴿١١﴾
این رهنمودى است و کسانى که آیات پروردگارشان را انکار کردند بر ایشان عذابى دردناک از پلیدى است (۱۱)
اللَّـهُ الَّذِی سَخَّرَ لَکُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِ‌یَ الْفُلْکُ فِیهِ بِأَمْرِ‌هِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُ‌ونَ ﴿١٢﴾
خدا همان کسى است که دریا را به سود شما رام گردانید تا کشتی‌ها در آن به فرمانش روان شوند و تا از فزون بخشى او روزى خویش را طلب نمایید و باشد که سپاس دارید (۱۲)
وَ سَخَّرَ لَکُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الْأَرْ‌ضِ جَمِیعًا مِّنْهُ ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُ‌ونَ ﴿١٣﴾
و آنچه را در آسمان‌ها و آنچه را در زمین است به سود شما رام کرد همه از اوست قطعا در این امر براى مردمى که مى‌اندیشند نشانه‌هایى است (۱۳)
قُل لِّلَّذِینَ آمَنُوا یَغْفِرُ‌وا لِلَّذِینَ لَا یَرْ‌جُونَ أَیَّامَ اللَّـهِ لِیَجْزِیَ قَوْمًا بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ ﴿١٤﴾
به کسانى که ایمان آورده‌اند بگو تا از کسانى که به روزهاى پیروزى خدا امید ندارند درگذرند تا خدا هرگروهى را به سبب آنچه مرتکب مى‌شده‌اند به مجازات رساند (۱۴)
مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ ۖ وَ مَنْ أَسَاءَ فَعَلَیْهَا ۖ ثُمَّ إِلَىٰ رَ‌بِّکُمْ تُرْ‌جَعُونَ ﴿١٥﴾
هر که کارى شایسته کند به سود خود اوست و هر که بدى کند به زیانش باشد سپس به سوى پروردگارتان برگردانیده مى‌شوید (۱۵)
وَ لَقَدْ آتَیْنَا بَنِی إِسْرَ‌ائِیلَ الْکِتَابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ وَ رَ‌زَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَ فَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ ﴿١٦﴾
و به یقین فرزندان اسرائیل را کتاب تورات و حکم و پیامبرى دادیم و از چیزهاى پاکیزه روزیشان کردیم و آنان را بر مردم روزگار برترى دادیم (۱۶)
وَ آتَیْنَاهُم بَیِّنَاتٍ مِّنَ الْأَمْرِ ۖ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ ۚ إِنَّ رَ‌بَّکَ یَقْضِی بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ ﴿١٧﴾
و دلایل روشنى در امر دین به آنان عطا کردیم و جز بعد از آنکه علم برایشان حاصل آمد، آن هم از روى رشک و رقابت میان خودشان، دستخوش اختلاف نشدند قطعا پروردگارت روز قیامت میانشان در باره آنچه در آن اختلاف مى‌کردند داورى خواهد کرد (۱۷)
ثُمَّ جَعَلْنَاکَ عَلَىٰ شَرِ‌یعَةٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَ لَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ ﴿١٨﴾
سپس تو را در طریقه آیینى که ناشى از امر خداست نهادیم پس آن را پیروى کن و هوسهاى کسانى را که نمى‌دانند پیروى مکن (۱۸)
إِنَّهُمْ لَن یُغْنُوا عَنکَ مِنَ اللَّـهِ شَیْئًا ۚ وَ إِنَّ الظَّالِمِینَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۖ وَ اللَّـهُ وَلِیُّ الْمُتَّقِینَ ﴿١٩﴾
آنان هرگز در برابر خدا از تو حمایت نمى‌کنند و به هیچ وجه به کار تو نمى‌آیند و ستمگران بعضى‌شان دوستان بعضى دیگرند و خدا یار پرهیزگاران است (۱۹)
هَـٰذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَ هُدًى وَرَ‌حْمَةٌ لِّقَوْمٍ یُوقِنُونَ ﴿٢٠﴾
این کتاب براى مردم، بینش‌بخش و براى قومى که یقین دارند رهنمود و رحمتى است (۲۰)
أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَ‌حُوا السَّیِّئَاتِ أَن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً مَّحْیَاهُمْ وَ مَمَاتُهُمْ ۚ سَاءَ مَا یَحْکُمُونَ ﴿٢١﴾
آیا کسانى که مرتکب کارهاى بد شده‌اند پنداشته‌اند که آنان را مانند کسانى قرار مى‌دهیم که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‌اند به طورى که زندگى آن‌ها و مرگشان یکسان باشد؟ چه بد داورى مى‌کنند (۲۱)
وَ خَلَقَ اللَّـهُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضَ بِالْحَقِّ وَ لِتُجْزَىٰ کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَ هُمْ لَا یُظْلَمُونَ ﴿٢٢﴾
و خدا آسمان‌ها و زمین را به حق آفریده است و تا هر کسى به موجب آنچه به دست آورده پاداش یابد و آنان مورد ستم قرار نخواهند گرفت (۲۲)
أَفَرَ‌أَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَـٰهَهُ هَوَاهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّـهُ عَلَىٰ عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِ‌هِ غِشَاوَةً فَمَن یَهْدِیهِ مِن بَعْدِ اللَّـهِ ۚ أَفَلَا تَذَکَّرُ‌ونَ ﴿٢٣﴾
پس آیا دیدى کسى را که هوس خویش را معبود خود قرار داده و خدا او را دانسته گمراه گردانیده و بر گوش او و دلش مُهر زده و بر دیده‌اش پرده نهاده است؟ آیا پس از خدا چه کسى او را هدایت خواهد کرد؟ آیا پند نمى‌گیرید؟ (۲۳)
وَ قَالُوا مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا نَمُوتُ وَ نَحْیَا وَ مَا یُهْلِکُنَا إِلَّا الدَّهْرُ ۚ وَ مَا لَهُم بِذَٰلِکَ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ ﴿٢٤﴾
و گفتند: غیر از زندگانى دنیاى ما چیز دیگرى نیست؛ مى‌میریم و زنده مى‌شویم و ما را جز طبیعت هلاک نمى‌کند ولى به این مطلب هیچ دانشى ندارند و جز طریق گمان نمى‌سپرند (۲۴)
وَ إِذَا تُتْلَىٰ عَلَیْهِمْ آیَاتُنَا بَیِّنَاتٍ مَّا کَانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا ائْتُوا بِآبَائِنَا إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ ﴿٢٥﴾
و چون آیات روشن ما بر آنان خوانده شود دلیلشان همواره جز این نیست که مى گویند:اگر راست مى‌گویید پدران ما را حاضر آورید(۲۵)
قُلِ اللَّـهُ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یَجْمَعُکُمْ إِلَىٰ یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَا رَ‌یْبَ فِیهِ وَ لَـٰکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ ﴿٢٦﴾
بگو: خداست که شما را زندگى مى‌بخشد سپس مى‌میراند آنگاه شما را به سوى روز رستاخیز -که تردیدى در آن نیست گرد مى‌آورد ولى بیشتر مردم این را نمى‌دانند (۲۶)
وَ لِلَّـهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضِ ۚ وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یَوْمَئِذٍ یَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ ﴿٢٧﴾
و فرمانروایى آسمان‌ها و زمین از آن خداست و روزى که رستاخیز بر پا شود آن روز است که باطل‌اندیشان زیان خواهند دید (۲۷)
وَ تَرَ‌ىٰ کُلَّ أُمَّةٍ جَاثِیَةً ۚ کُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَىٰ إِلَىٰ کِتَابِهَا الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿٢٨﴾
و هر امتى را به زانو در آمده مى‌بینى؛ هر امتى به سوى کارنامه خود فراخوانده مى‌شود و بدیشان مى‌گویند:آنچه را مى‌کردید امروز پاداش مى‌یابید (۲۸)
هَـٰذَا کِتَابُنَا یَنطِقُ عَلَیْکُم بِالْحَقِّ ۚ إِنَّا کُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿٢٩﴾
این است کتاب ما که علیه شما به حق سخن مى‌گوید ما از آنچه مى‌کردید، نسخه بر مى‌داشتیم (۲۹)
فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَیُدْخِلُهُمْ رَ‌بُّهُمْ فِی رَ‌حْمَتِهِ ۚ ذَٰلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ ﴿٣٠﴾
و اما کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‌اند پس پروردگارشان آنان را در جوار رحمت خویش داخل مى‌گرداند این همان کامیابى آشکار است (۳۰)
وَ أَمَّا الَّذِینَ کَفَرُ‌وا أَفَلَمْ تَکُنْ آیَاتِی تُتْلَىٰ عَلَیْکُمْ فَاسْتَکْبَرْ‌تُمْ وَ کُنتُمْ قَوْمًا مُّجْرِ‌مِینَ ﴿٣١﴾
و اما کسانى که کافر شدند بدان‌ها مى‌گویند:پس مگر آیات من بر شما خوانده نمى‌شد؟ و لى تکبر نمودید و مردمى بدکار بودید (۳۱)
وَ إِذَا قِیلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّـهِ حَقٌّ وَ السَّاعَةُ لَا رَ‌یْبَ فِیهَا قُلْتُم مَّا نَدْرِ‌ی مَا السَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنًّا وَ مَا نَحْنُ بِمُسْتَیْقِنِینَ ﴿٣٢﴾
و چون گفته شد:وعده خدا راست است و شکى در رستاخیز نیست، گفتید:ما نمى‌دانیم رستاخیز چیست جز گمان نمى‌ورزیم و ما یقین نداریم (۳۲)
وَ بَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَ حَاقَ بِهِم مَّا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿٣٣﴾
و حقیقت بدیهایى که کرده‌اند بر آنان پدیدار مى‌شود و آنچه را که بدان ریشخند مى‌کردند آنان را فرو مى‌گیرد (۳۳)
وَ قِیلَ الْیَوْمَ نَنسَاکُمْ کَمَا نَسِیتُمْ لِقَاءَ یَوْمِکُمْ هَـٰذَا وَ مَأْوَاکُمُ النَّارُ وَ مَا لَکُم مِّن نَّاصِرِ‌ینَ ﴿٣٤﴾
و گفته شود:همان‌گونه که دیدار امروزتان را فراموش کردید امروز شما را فراموش خواهیم کرد و جایگاهتان در آتش است و براى شما یاورانى نخواهد بود(۳۴)
ذَٰلِکُم بِأَنَّکُمُ اتَّخَذْتُمْ آیَاتِ اللَّـهِ هُزُوًا وَ غَرَّ‌تْکُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا ۚ فَالْیَوْمَ لَا یُخْرَ‌جُونَ مِنْهَا وَ لَا هُمْ یُسْتَعْتَبُونَ ﴿٣٥﴾
این بدان سبب است که شما آیات خدا را به ریشخند گرفتید و زندگى دنیا فریبتان داد پس امروز نه از این آتش بیرون آورده مى‌شوند و نه عذرشان پذیرفته مى‌گردد (۳۵)
فَلِلَّـهِ الْحَمْدُ رَ‌بِّ السَّمَاوَاتِ وَ رَ‌بِّ الْأَرْ‌ضِ رَ‌بِّ الْعَالَمِینَ ﴿٣٦﴾
پس سپاس از آن خداست: پروردگار آسمان‌ها و پروردگار زمین، پروردگار جهانیان (۳۶)
وَ لَهُ الْکِبْرِ‌یَاءُ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضِ ۖ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿٣٧﴾
و در آسمان‌ها و زمین بزرگى از آن اوست و اوست شکست‌ناپذیر سنجیده‌کار (۳۷)
