سوره منافقون درباره منافقان سخن می‌گوید و رفتار و اوصاف آنان را بیان می‌کند. این سوره به پیامبر (ص) دستور می‌دهد تا در مورد خطر منافقان احتیاط کند و مومنان را به انفاق در راه خدا و دوری از نفاق توصیه می‌کند.
اخبار مذهبی - در تفسیر قمی آمده است، آیه هشتم این سوره درباره عبدالله بن اُبَیّ نازل شد که می‌خواست مهاجران را از مدینه اخراج کند.
در تفسیر مجمع البیان از پیامبر (ص) روایت شده است؛ هر کس سوره منافقون را بخواند، از هر گونه نفاق پاک مى‌‌شود. بنا بر حدیث دیگری در کتاب ثواب الاعمال امام صادق (ع) به شیعیان توصیه می‌کند، در نماز ظهر جمعه سوره جمعه و سوره منافقون را بخوانند. در این حدیث آمده است: کسی که چنین کاری انجام دهد گویی عمل رسول خدا (ص) را انجام داده و پاداشش بهشت است. بنا بر نظر برخی از فقها قرائت سوره منافقون در رکعت دوم نماز جمعه مستحب است.
متن سوره منافقون همراه با ترجمه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدای بخشاینده مهربان
إِذَا جَاءَکَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَ‌سُولُ اللَّـهِ ۗ وَ اللَّـهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَ‌سُولُهُ وَ اللَّـهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَکَاذِبُونَ ﴿١﴾
چون منافقان نزد تو آیند گویند:گواهى مى‌دهیم که تو واقعاً پیامبر خدایى و خدا هم مى‌داند که تو واقعا پیامبر او هستى و خدا گواهى مى‌دهد که مردم دوچهره سخت دروغگویند (۱)
اتَّخَذُوا أَیْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبِیلِ اللَّـهِ ۚ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿٢﴾
سوگندهاى خود را چون سپرى بر خود گرفته و مردم را از راه خدا بازداشته‌اند راستى که آنان چه بد مى‌کنند (۲)
ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُ‌وا فَطُبِعَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا یَفْقَهُونَ ﴿٣﴾
این بدان سبب است که آنان ایمان آورده سپس به انکار پرداخته‌اند و در نتیجه بر دلهایشان مهر زده شده و دیگرنمى‌فهمند (۳)
وَ إِذَا رَ‌أَیْتَهُمْ تُعْجِبُکَ أَجْسَامُهُمْ ۖ وَ إِن یَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ ۖ کَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَةٌ ۖ یَحْسَبُونَ کُلَّ صَیْحَةٍ عَلَیْهِمْ ۚ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْ‌هُمْ ۚ قَاتَلَهُمُ اللَّـهُ ۖ أَنَّىٰ یُؤْفَکُونَ ﴿٤﴾
و چون آنان را ببینى هیکلهایشان تو را به تعجب وا مى‌دارد و چون سخن گویند به گفتارشان گوش فرا مى‌دهى گویى آنان شمعک‌هایى پشت بر دیوارند که پوک شده و درخور اعتماد نیستند: هر فریادى را به زیان خویش مى‌پندارند خودشان دشمنند؛ از آنان بپرهیز؛ خدا بکشدشان؛ تا کجا از حقیقت انحراف یافته‌اند (۴)
وَ إِذَا قِیلَ لَهُمْ تَعَالَوْا یَسْتَغْفِرْ لَکُمْ رَ‌سُولُ اللَّـهِ لَوَّوْا رُ‌ءُوسَهُمْ وَ رَ‌أَیْتَهُمْ یَصُدُّونَ وَ هُم مُّسْتَکْبِرُ‌ونَ ﴿٥﴾
و،چون بدیشان گفته شود: بیایید تا پیامبر خدا براى شما آمرزش بخواهد سرهاى خود را بر مى‌گردانند و آنان را مى‌بینى که تکبرکنان روى برمى‌تابند (۵)
سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَسْتَغْفَرْ‌تَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَن یَغْفِرَ اللَّـهُ لَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّـهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ ﴿٦﴾
براى آنان یکسان است: چه برایشان آمرزش بخواهى یا برایشان آمرزش نخواهى خدا هرگز بر ایشان نخواهد بخشود خدا فاسقان را راهنمایى نمى‌کند (۶)
هُمُ الَّذِینَ یَقُولُونَ لَا تُنفِقُوا عَلَىٰ مَنْ عِندَ رَ‌سُولِ اللَّـهِ حَتَّىٰ یَنفَضُّوا ۗ وَ لِلَّـهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْ‌ضِ وَلَـٰکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَفْقَهُونَ ﴿٧﴾
آنان کسانى‌اند که مى‌گویند: به کسانى که نزد پیامبر خدایند انفاق مکنید تا پراکنده شوند و حال آنکه گنجینه‌هاى آسمان‌ها و زمین از آن خداست ولى منافقان درنمى‌یابند (۷)
یَقُولُونَ لَئِن رَّ‌جَعْنَا إِلَى الْمَدِینَةِ لَیُخْرِ‌جَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ ۚ وَ لِلَّـهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَ‌سُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لَـٰکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَعْلَمُونَ ﴿٨﴾
مى‌گویند: اگر به مدینه برگردیم قطعا آنکه عزتمندتر است آن زبون‌تر را از آنجا بیرون خواهد کرد ولى عزت از آن خدا و از آن پیامبر او و از آن مومنان است؛ لیکن این دورویان نمى‌دانند (۸)
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُلْهِکُمْ أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُمْ عَن ذِکْرِ اللَّـهِ ۚ وَ مَن یَفْعَلْ ذَٰلِکَ فَأُولَـٰئِکَ هُمُ الْخَاسِرُ‌ونَ ﴿٩﴾
وَ أَنفِقُوا مِن مَّا رَ‌زَقْنَاکُم مِّن قَبْلِ أَن یَأْتِیَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ فَیَقُولَ رَ‌بِّ لَوْلَا أَخَّرْ‌تَنِی إِلَىٰ أَجَلٍ قَرِ‌یبٍ فَأَصَّدَّقَ وَ أَکُن مِّنَ الصَّالِحِینَ ﴿١٠﴾
و از آنچه روزى شما گردانیده‌ایم انفاق کنید پیش از آنکه یکى از شما را مرگ فرا رسد و بگوید:پروردگارا، چرا تا مدتى بیشتر اجل مرا به تأخیر نینداختى تا صدقه دهم و از نیکوکاران باشم؟(۱۰)
وَ لَن یُؤَخِّرَ اللَّـهُ نَفْسًا إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا ۚ وَ اللَّـهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿١١﴾
ولى هر کس اجلش فرا رسد هرگز خدا آن را به تأخیر نمى‌افکند و خدا به آنچه مى‌کنید آگاه است (۱۱)
