سوره نساء چهارمین سوره جزء چهارم، پنجم و ششم و از سورههای مدنی است. بیشتر احکام فقهیِ مربوط به زنان در این سوره آمده است سوره نساء بیشتر درباره احکام زناشویی و ارث سخن میگوید و در میان آنها به احکام نماز، جهاد و شهادت میپردازد. در این سوره مطالبی به صورت خلاصه درباره اهل کتاب و سرگذشت پیشینیان آمده و خداوند درباره منافقان هشدار داده است.
اخبار مذهبی _ از آیات مشهور سوره نساء آیه ۵۹ است که به آیه اولی الامر شهرت دارد و به اطاعت از «اولی الامر» دستور میدهد بنابر احادیث، مراد از «اولی الامر» امامان شیعه هستند؛ از دیگر آیات مشهور این سوره، آیه تیمم و آیه محارم است.
درباره سوره نساء روایات و احادیث بسیاری است و از پیامبر (ص) نقل شده است هر کس این سوره را قرائت کند مانند آن است که بر همه مومنانی که میراثی بر جای گذاشتهاند صدقه داده و پاداشی همانند آزاد کردن بنده به او داه خواهد شد و از شرک به دور است و در مشیت الهی از کسانی خواهد بود که خداوند آنها را بخشیده است.
از امام علی (ع) نیز نقل شده است اگر فردی سوره نساء را روزهای جمعه تلاوت کند از فشار قبر در امان خواهد بود. در منابع حدیثی برای قرائت این سوره خواصی، چون از بین رفتن ترس اگر با آب باران بشویند و بنوشند و همچنین پیدا کردن گمشده ذکر شده است. در کتاب مصباح المتهجد شیخ طوسی آمده است قرائت سوره نساء بعد از نماز صبح روز جمعه، مستحب است.
متن آیاتی از سوره نساء همراه با ترجمه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدای بخشاینده مهربان
لَّا یَسْتَوِی الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیْرُ أُولِی الضَّرَرِ وَ الْمُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ ۚ فَضَّلَ اللَّـهُ الْمُجَاهِدِینَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِینَ دَرَجَةً ۚ وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّـهُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَ فَضَّلَ اللَّـهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَى الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا ﴿٩٥﴾
مومنان خانهنشین که زیاندیده نیستند با آن مجاهدانى که با مال و جان خود در راه خدا جهاد مىکنند یکسان نمىباشند خداوند کسانى را که با مال و جان خود جهاد مىکنند به درجهاى بر خانهنشینان مزیت بخشیده و همه را خدا وعده پاداش نیکو داده و لى مجاهدان را بر خانهنشینان به پاداشى بزرگ، برترى بخشیده است (۹۵)
دَرَجَاتٍ مِّنْهُ وَ مَغْفِرَةً وَ رَحْمَةً ۚ وَ کَانَ اللَّـهُ غَفُورًا رَّحِیمًا ﴿٩٦﴾
پاداش بزرگى که به عنوان درجات و آمرزش و رحمتى از جانب او نصیب آنان مىشود و خدا آمرزنده مهربان است (۹۶)
إِنَّ الَّذِینَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِکَةُ ظَالِمِی أَنفُسِهِمْ قَالُوا فِیمَ کُنتُمْ ۖ قَالُوا کُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فِی الْأَرْضِ ۚ قَالُوا أَلَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّـهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِیهَا ۚ فَأُولَـٰئِکَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَ سَاءَتْ مَصِیرًا ﴿٩٧﴾
کسانى که بر خویشتن ستمکار بودهاند وقتى فرشتگان جانشان را مىگیرند، مىگویند: در چه حال بودید؟ پاسخ مىدهند: ما در زمین از مستضعفان بودیم،مىگویند:مگر زمین خدا وسیع نبود تا در آن مهاجرت کنید؟پس آنان جایگاهشان دوزخ است و دوزخ بد سرانجامى است (۹۷)
إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ وَ الْوِلْدَانِ لَا یَسْتَطِیعُونَ حِیلَةً وَ لَا یَهْتَدُونَ سَبِیلًا ﴿٩٨﴾
مگر آن مردان و زنان و کودکان فرودستى که چارهجویى نتوانند و راهى نیابند (۹۸)
فَأُولَـٰئِکَ عَسَى اللَّـهُ أَن یَعْفُوَ عَنْهُمْ ۚ وَ کَانَ اللَّـهُ عَفُوًّا غَفُورًا ﴿٩٩﴾
پس آنان که فى الجمله عذرى دارند، باشد که خدا از ایشان درگذرد که خدا همواره خطابخش و آمرزنده است(۹۹)