خداوند در آیه ۵۳ سوره مبارکه زمر خطاب به گنهکاران میفرماید: از رحمت من ناامید نباشید، زیرا همه گناهان را میبخشم.
گروه مذهبی- مراد قرآن از اینکه مىفرماید: خداوند همه گناهان را مىبخشد، آن نیست که انسان گناه کند و بگوید خدا مىآمرزد، بلکه مراد آن است که همه گناهان هر قدر هم بزرگ باشند قابل آمرزش است و نباید از رحمت الهى مأیوس بود و طبیعتاً راه دریافت آمرزش الهى، توبه و جبران گناه است که در آیه بعد آمده است.
به این آیه توجه کنید؛
«قُلْ یَا عِبَادِىَ الَّذِینَ أَسْرَفُواْ عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُواْ مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»
ترجمه
بگو: «اى بندگان من که بر نفس خویش اسراف (و ستم) کردهاید! از رحمت خداوند مأیوس نشوید، همانا خداوند همه گناهان را مىبخشد، زیرا که او بسیار آمرزنده و مهربان است.»
این آیه به گناهکاران پشیمان بشارت مىدهد. در فرهنگِ قرآن، اسراف معناى وسیعى دارد که علاوه بر اسراف در مال، شامل اسراف در نفس و جان نیز مىشود. بدین معنى که انسان در بهرهگیرى از استعدادها و ظرفیّتهاى وجودى خود از حدّ اعتدال خارج شده و دچار افراط و تفریط گردد.
درهای لطف الهی در هر شرایطی برروی بندگان باز است
قرآن درهاى لطف الهى را به روى هر انسانى در هر شرائطى و با هرگونه بار مسؤلیتى باز مىگذارد و نمونه زندهاش آیه فوق است که با انواع لطائف بیان مجرمان و گناهکاران را به سوى خدا دعوت مىکند و به آنها قول مىدهد که مىتوانند خود را از زندگى گذشته به کلى جدا کنند.
در فرهنگ اسلامى که از قرآن مجید گرفته شده توبه و انابه را هرگاه با شرائط همراه باشد وسیله قاطعى براى جدا شدن از گذشته و آغاز یک زندگى جدید، و حتى تولد ثانوى مىداند.
در تمام کلمات این آیه لطف و مهر الهى نهفته است
۱. پیام بشارت را رسول خدا صریحاً اعلام کند. «قل»
۲. خداوند انسان را مخاطب قرار داده است. «یا»
۳. خداوند همه را بنده خود و لایق دریافت رحمتش دانسته است. «عبادى»
۴. گناهکاران بر خود ستم کردهاند و به خدا ضررى نرساندهاند. «اسرفوا على انفسهم»
۵. یأس از رحمت، حرام است. «لا تقنطوا»
۶. رحمت او محدود نیست. «رحمة اللّه» («رحمة اللّه» به جاى «رحمتى» رمز جامعیّت رحمت است، چون لفظ «اللّه» جامعترین اسم اوست).
۷. وعده رحمت قطعى است. «انّ اللّه»
۸. کار خداوند بخشش دائمى است. «یغفر»
۹. خداوند همه گناهان را مىبخشد. «الذنوب»
۱۰. خداوند بر بخشش همه گناهان تأکید دارد. «جمیعاً»
۱۱. خدا بسیار بخشنده و رحیم است. «انّه هو الغفور الرحیم»
گنهکار تواب همچون کسی است که از مادر متولد شده است
کرارا در روایات درباره بعضى از گنهکاران مىخوانیم کمن ولدته امه: «او همانند کسى است که از مادر متولد شده»
در روایتى از پیامبر گرامى اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم) مىخوانیم «التائب من الذنب کمن لا ذنب له» کسى که از گناه توبه کند همانند کسى است که اصلا گناه نکرده است.
همین معنى با اضافهاى از امام باقر (علیهالسلام) نقل شده که فرمود: «التائب من الذنب کمن لا ذنب له و المقیم على الذنب و هو مستغفر منه کالمستهزء» کسى که از گناه توبه کند همچون کسى است که گناه نکرده و کسى که استغفار مىکند و با اینحال به گناه ادامه مىدهد مانند کسى است که مسخره مىکند.
خداوند با این همه رأفت و مهربانى اعلام مىکند که تهدیدهاى آیات قبل، براى تربیت انسانها است نه انتقام و کینه.
پیامها
۱- قوانین و احکام الهى در حد اعتدال است و نافرمانى مردم، تجاوز از حدّ اعتدال است. «اسرفوا على انفسهم»
۲- در بخشش الهى نوع گناه و مقدار آن تفاوتى ندارد. «الذنوب جمیعاً»
۳- یأس از رحمت الهى جایز نیست. «لا تقنطوا»
۴- آمرزش گناه اقتضاى رحمت خداوند است. «رحمة اللّه انّ اللّه یغفر»
۵ - امید به مغفرت زمینه آمرزش است. «لا تقنطوا... انّ اللّه یغفر»
۶- این خداوند است که همه لغزشها را مىبخشد. «انّه هو الغفور» به جاى «انّه الغفور»