ماه شکفتن گل‌های بوستان رضوان و ماه مهربانی، ماهی که غنچه‌های زندگی مون با عطر افشانی شان می‌توانند آسمانی شوند و بر خوان بزرگ الهی بنشینند و در عرش بدرخشند؛ چه زیباست ! این غنچه ها در بهشت عطر افشانی و بر پلکان معنویت و عبودیت صعود کنند؛ تنها کافی است آنها را در میهمانی خداوند متعال شریک کنیم و راه درست زیستن در عرش الاعلی را به آنها بیاموزیم؛ آری ماه مبارک رمضان ماه میهمانی پروردگار؛ ماه بندگی و عشق و معنویت است و آنگاه زیباتر می‌شود که کودکان نیز از این بستر الهی بهره‌مند شوند؛ یکی از مهم‌ترین اعمال ماه مبارک رمضان روزه داری است؛ بر هر فردی که به تکلیف برسد واجب است تا روزه بگیرد بهتر است برای آماده سازی آنها در روزه داری از سنین کودکی با این واجب الهی آشنا شوند؛ برای همین کودکان با گرفتن روزه کله گنجشکی برای سن تکلیف و روزه کامل آشنا می‌شوند.
در روزه کله گنجشکی کودکان از یک سن مشخص از سحر تا اذان ظهر چیزی نمی‌خورند و در هنگام اذان ظهر غذا و میوه و خوراکی‌های مورد علاقه شان را می‌خورند و از اذان ظهر تا مغرب نیز چیزی نمی‌خورند و در هنگام اذان مغرب همراه بزرگتر‌های خود افطار می‌کنند مهم‌ترین هدف از این روزه آماده سازی کودکان برای روزه واجب است؛ روزه به کودکان صبر و استقامت را نیز می‌آموزد.
بر اساس روایاتی از امام جعفر صادق (ع) که می‌فرمایند: ما وقتی فرزندانمان هفت ساله می‌شوند، به آنها می‌گوئیم به اندازه‌ی طاقت و تحملشان روزه بگیرند؛ نصف روز یا بیشتر یا کمتر و هر وقت تشنگی و گرسنگی اذیتشان کرد، می‌خورند. تا اینکه به روزه گرفتن عادت کنند؛ پس به فرزندانتان هر وقت هفت ساله شدند، دستوربدهید، هر چقدر از روز را که طاقت دارند روزه بگیرند و هر وقت تشنگی بر آنها غالب شد، بخورند.
لزوم شریک شدن کودکان درمعنویات
حجت الاسلام و المسلمین عبدالعلی گواهی کارشناس مذهبی، با اشاره به لزوم شریک شدن کودکان برای آماده سازی در سن بلوغ و انجام واجبات، اظهار کرد: بسیار سفارش شده است که کودک در هنگام انجام واجبات دینی و مستحبات در کنار والدین حضور داشته باشند؛ کودکان از بزرگتر‌ها بخصوص والدین خود الگوی برداری می‌کنند بنابراین خیلی باید مراقب اعمال و رفتار خود باشیم.
وی ادامه داد: بهتر است هنگام نماز خواندن، پرداخت خمس و زکات، احسان و نیکوکاری و انفاق در راه خدا کودکان در این فریضه‌های الهی همراه و شریک والدین باشند، ایجاد این حس در آنها می‌توانند در انجام واجبات و مستحبات تاثیر مستقیم داشته باشد.
چند توصیه برای تشویق کودکان به انجام واجبات
این کارشناس مذهبی با اشاره به توصیه‌هایی برای تشویق کودکان درانجام واجبات و مستحبات تصریح کرد: بهترین کار برای تشویق کودکان در انجام واجبات گفتن حسن و ارزش آن کار خیر و اعمال واجب است؛ در روزه داری بهتر است برکات و تغییر نفس کار برای کودکان بازگو شود؛ به طور مثال بگوییم در ماه‌های دیگر مانند ماه رمضان برکت وجود نداشته و سفره ما سرشار از نعمت‌های الهی است؛ نتیجه کار‌های ثواب برای آنها بازگو شود؛ در ماه رمضان و روزه داری طوری رفتار و عمل کنیم که کودکان خود به این نتیجه برسند که ماه رمضان و روزه داری بهترین ماه است و برای انجام آن تشویق شوند.
وی افزود: اخلاق نیکو بهترین راهکار برای تشویق کودکان در امر روزه داری و انجام واجبات و مستحبات است.
نماز مبدا روزه داری است
حجت السلام و المسلمین گواهی با اشاره به اینکه نماز فریضه الهی است که باید در ابتدا به کودکان آموزش داده شود، عنوان کرد: باید به کودکان یاد آوری شود لزوم قبولی روزه داری خواندن نماز است؛ بهترین کار برای توجه به نماز حتی برای آن‌هایی که نمی‌توانند نماز بخوانند گرفتن وضو، انداختن سجاده و در انتظار نشستن اذان و نماز است و در هنگام نماز بهتر است بر سر سجاده نشسته ذکر‌ها را در دل خود بیان کنیم؛ این کار باعث می‌شود تا دچار کاهل نمازی نشویم و الگویی برای کودکان است تا بداند در هر حالتی نباید از یاد خداوند متعال غافل باشیم.
وی با اشاره به اینکه درهنگام نماز خواندن بهتر است برای کودکان نیز در کنار خود سجاده‌ای پهن کنیم تا آنها نیز همراه ما نماز بخوانند، افزود: هنگامی که خمس و زکات را پرداخت می‌کنیم در دسترس کودکان قرار دهیم؛ در قرآن کریم و مفاتیح الجنان بگذاریم تا ارزش آن را کودکان متوجه شوند.
روزه نیمه وقت یا کله گنجشکی از عرف تا مذهب
این کارشناس مذهبی ضمن یادآوری اینکه بر اساس عرف از گذشته روزه کله گنجشکی مرسوم بوده و چیزی در این باره در احکام دین گفته نشده و این روزه در اصل روزه نیمه وقت است، تاکید کرد: به والدین توصیه می‌شود هر وقت احساس کردن کودکانشان آمادگی لازم برای روزه داری در ساعاتی از روز را دارند آنها را تشویق به انجام این فریضه الهی کنند؛ حتی شده دو یا سه ساعت در روز آنها را از خوردن و آشامیدن منع و به انجام کار‌های نیک سفارش کنند.
وی افزود: باید گناهان و خیرات به طور کامل به کودکان آموزش داده شود؛ از نشان دادن خستگی‌ها، سختی‌های و گفتن حرف‌های یاس و ناامید کننده باید خود داری شود؛ هنگام سحر و افطار جایگاه ویژه‌ای برای کودکان در نظر گرفته شود؛ در سال‌های اولیه بهتراست برای تشویق کودکان هدایایی که به آن علاقه دارند اهدا شود؛ هرگز کودکان را برای ادای واجبات، نماز و روزه اجبار نکنیم باید خود به این امر علاقه نشان دهند والدین فقط باید نقش الگو و مشوق را برای آنها ایفا کنند.
گفتنی است: همه‌ی ما برای آماده سازی در امر روزه داری در بخشی از کودکی خود با روزه کله گنجشکی آشنا شدیم و ساعاتی از روز را همراه والدین مان از خوردن و آشامیدن پرهیز کردیم؛ با ذوق و علاقه‌ای خاص هنگام سحر بیدار شدیم و کنار خانواده سحری خوردیم و در افطار روزه خود را باز کردیم و امروز خوشحال از اینکه توانستیم این فریضه واجب را به جا آوریم، هستیم.
