مسئله مهدویت و آخرالزمان از مهمترین معارف ادیان الهی به ویژه دین مبین اسلام محسوب میشود. از نگاه شیعه درک مهدویت در گروی فهم معارف قرآنی و روایی است و از آنجایی که هر یک از معصومان(ع) نقش ویژهای در تبیین معارف مهدوی ایفا کردهاند، میتوان به برخی راهکارهای کاربردی در حیطه فردی و اجتماعی دست یافت.
بخشی از این احادیث بیان ویژگیهای عصر غیبت، آخرالزمان و ظهور و نیز بیان مشخصه منتظران یا اصحاب حقیقی امام عصر(عج) بود. بررسی این دست روایات فرد مؤمن را وادار به حرکت در جهت رشد معنوی و عزم در قبال جریان مهدویت میکند و باعث پویایی جامعه شیعه و امیدبخشی به آن میشود. برای درک بیشتر این موضوع به یک نمونه روایت در این باره اشاره میشود.
امام سجاد(ع) در روایتی فرمود: هنگامی که قائم ما قیام و خروج کند:
۱ ـ خداوند بلا و آفت را از شیعیان و پیروان ما بر میدارد
۲ ـ و دلهای ایشان را همانند قطعه آهن محکم میکند
۳ ـ و نیرو و قوّت هر یک از ایشان به مقدار نیروی چهل نفر دیگران خواهد شد
۴ ـ آنها حاکمان و بزرگان زمین خواهند شد/ خصال، ج ۲، ص ۵۴۲
لحن این حدیث حاکی از تدارک نیروی معنوی و جسمانی برای شیعیان جهت مأموریتی عظیم و در رکاب مولای خویش امام عصر(عج) است.
بر اساس فراز اول روایت، ️مقدمه عطای قوای خاصه خداوند به شیعیانِ عصر ظهور، زدودن آفات از ایشان است؛ أَذْهَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ شِیعَتِنَا الْعَاهَةَ. «عاهة در لغت به معنای آفتی است که در کشتزار و یا دام و جز آن بیفتد و زمانی که گفته میشود «اهْلُ العاهاتِ» یعنی آنان که آفت زده شدهاند و یا مردم آفتزده.» (فرهنگ ابجدى، ص ۵۹۷) از این جهت میتوان نتیجه گرفت شیعیان تا قبل از ظهور امام (ع) به واسطه عداوتِ دشمنان جنی و انسی، دچار آسیب و یا آفت روحی و جسمی میشوند، از این جهت یکی از الطاف قیام امام عصر (عج) زدوده شدن این آسیبها از روح و جان و جسم شیعیان توسط خداوند متعال است.
بر اساس فراز دوم روایت، از آنجایی که قلب پایگاه ایمان هر فردی است، خداوند این پایگاه را مستحکم میکند تا از هرگونه آفات و تزلزل در امان بماند؛ چرا که قلوب شیعیان باید برای انجام مأموریتهایی سنگین آمادگی لازم را داشته باشند تا با فتنهها و نبردهای پیش روی خود با ایمان راسخ برخورد کنند. از این جهت از قلبهای شیعیان با تعبیر «قلبهایی از پارههای آهن؛ قُلُوبَهُمْ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ» یاد شده است.
فراز سوم روایت، مربوط به قوای جسمانی است که خداوند به هر شیعهای عطا میکند؛ زیرا شیعیان علاوه بر استواری قلب در برخورد با نبردهای سخت پس از ظهور در رکاب امام خویش، نیاز به قوای جسمانی دارند تا حدی که توان ۴۰ نفر در آنها جمع شود؛ جَعَلَ قُوَّةَ الرَّجُلِ مِنْهُمْ قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلًا.
در فراز آخر اشاره به حکمرانی شیعیان در پهنه عالم دارد یَکُونُونَ حُکَّامَ الْأَرْضِ وَ سَنَامَهَا.