اعتقاد به مهدویت اساسیترین باور شیعه است. بر این اساس عدم ایمان به مهدویت، مساوی با انکار تمام رسالت انبیاء و ولایت ائمه(ع) است. از این جهت در پله اول ایمان به امام غایب و در پله بعد توجه و تفکر درباره ملحقات آن مثل آخرالزمان و ظهور مورد تأکید آیات و روایات ماست. هرچند عموم شیعیان نسبت به امام عصر(عج) اعتقاد راسخ یافتهاند و با همین تفکر مقابل استکبار جهانی ایستادگی به خرج دادهاند، اما در پله دوم که تفکر و تدبر درباره آخرالزمان و ظهور است، ورود جدی نداشتهاند و بلکه باید گفت اندیشمندان ما عموم جامعه را با مقولات آخرالزمانی و ظهور آشنا نکردهاند. نشان به اینکه هنوز هنر ما ارتباط خود را با مفاهیم آخرالزمانی مشخص نکرده است.
اما بر خلاف جریان فعلی، هر یک اهلبیت(ع) به گسترش فرهنگ مهدویت میپرداختند به گونهای که از مهمترین کلیدواژههای عصر این بزرگواران، جریان مهدویت، آخرالزمان و ظهور بود. بخشی از این احادیث بیان ویژگیهای عصر غیبت، آخرالزمان و ظهور و نیز بیان مشخصه منتظران یا اصحاب حقیقی امام عصر(عج) بود. بررسی این دست روایات فرد مؤمن را وادار به حرکت در جهت رشد معنوی و عزم در قبال جریان مهدویت میکند و باعث پویایی جامعه شیعه و امیدبخشی به آن میشود.
به عنوان نمونه امام سجاد(ع) در روایتی فرمود: «وقتی قائم قیام کند، خداوند رنج را از شیعیان ما دور میکند و دلهای آنها را چون پاره آهن قرار میدهد و خداوند قدرت هر مرد از آنها را برابر چهل مرد قرار میدهد و آنها حاکمان زمین خواهند شد؛ إِذَا قَامَ قَائِمُنَا أَذْهَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ شِیعَتِنَا الْعَاهَةَ وَ جَعَلَ قُلُوبَهُمْ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ وَ جَعَلَ قُوَّةَ الرَّجُلِ مِنْهُمْ قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلًا وَ یَکُونُونَ حُکَّامَ الْأَرْضِ وَ سَنَامَهَا». (الخصال،ج2 ، ص541)
نکته جالب توجه در این روایت، زدودن ناجوریها و آفتها از جان شیعیان قبل از عطاهای خاص خداوند است. چرا که آنچه مانع رشد و تعالی انسانهاست، آلودگیهای نفسانی و گناهان ریز و درشتی است که موجب سنگینی افراد میشود و به این ترتیب توان معنوی آنها نیز کاسته میشود. اما آن سه توان و محبتی که از سو ی خداوند به شیعیان عطا میشود سه گزاره است:
1ـ دلهای آنها را چون پاره آهن قرار میدهد؛ جَعَلَ قُلُوبَهُمْ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ
2ـ خداوند قدرت هر مرد از آنها را برابر چهل مرد قرار میدهد؛جَعَلَ قُوَّةَ الرَّجُلِ مِنْهُمْ قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلًا
3ـ آنها حاکمان زمین خواهند شد؛ یَکُونُونَ حُکَّامَ الْأَرْضِ وَ سَنَامَهَا