ادعیه مختلفی در کتب و روایات وجود دارد که بر قرائت آن سفارشات فراوانی شده است و در این بین دعای یستشیر نیز همیشه مورد تاکید و سفارش بوده است. دعایی که سبب رهایی از عذاب قبر و حاجت روایی می شود و امروز قصد داریم تا شما را با این دعای نورانی آشنا نماییم.
مروری بر دعای یَسْتَشیر
دعای یَسْتَشیر از جمله ادعیه‌ای است که پیامبراکرم (ص) به حضرت علی (ع) تعلیم داده است و از وی خواسته است تا در همه حال، آن را بخواند.
این دعا را سید بن طاووس در کتاب مهج الدعوات آورده و از زبان پیامبر (ص)، فضایل و ثواب‌هایی را همچون آمرزش گناهان برای خواندن آن ذکر کرده است. بیان صفات و حمد و ستایش الهی محتوای کلی دعای یستشیر است.
شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان آورده:
سید بن طاووس در مهج الدعوات از علی (ع) نقل کرده که دعای یستشیر را پیامبر (ص) به من آموخت و امر کرد تا آن را در همه حال، در سختی و راحتی بخوانم و به جانشین بعد از خودم تعلیم دهم، و آن را ترک ننمایم تا خدا را ملاقات نمایم.
حضرت علی(ع) در ادامه از رسول اکرم نقل کرده که: یا علی! هر صبح و شام این دعا را بخوان که گنجی از گنج‌های عرش الهی است.
محتوای دعای یَسْتَشیر
دعای یستشیر در کتاب ابن طاووس با تعبیر «اَلْحَمْدُ للَّهِ‌ِ الَذى لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ الْمَلِک الْحَقُّ الْمُبینُ» شروع شده، اما در نسخه کتاب کفعمی، جمله آغازین آن با اندکی تغییر، «اَلْحَمْدُ للَّهِ‌ِ الَذى لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیّوم الدّائمُ الْمَلِک الْحَقُّ الْمُبینُ» آمده است.
حمد و ستایش الهی، تعظیم و بزرگ شمردن پروردگار، بیان صفات خداوند و اظهار عجز و ناتوانی بنده، محتوای کلی دعاست و در چند فراز آن، آیات قرآنی نیز ذکر شده است.
علت نام‌گذاری دعای یَسْتَشیر
سید بن طاووس نامی را برای این دعا ذکر نکرده، اما محدث قمی در مفاتیح الجنان از آن با عنوان دعای یستشیر یاد کرده است.
گفته شده نام این دعا از عبارت «وَلا خَلْقٍ مِنْ عِبادِهِ یسْتَشیرُ» در فراز ابتدایی آن گرفته شده است.
در برخی چاپ‌های مهج الدعوات، این دعا با نام «دُعاء علی عَلَّمَهُ لِسَلْمان» (دعایی که علی به سلمان آموخت) معرفی شده و در بعضی کتب دعا نیز «دعای امام علی» نام گرفته است.
آثار و برکات دعای یستشیر
از امیرالمومنین علی (ع) روایت شده است که دعای یستشیر را پیامبر (ص) به من آموخت و امر کرد که آن را در همه حال در سختی و راحتی حفظ کنم و به خلفاء بعد از خودم تعلیم نمایم.
سپس فرمود: شما را به برخی از ثواب‌های این دعا آگاه می‌کنم:
اول: کسی که این دعا را بخواند خیر و برکت از فرق سرش تا زمین از آسمان بر او می‌بارد و او را انوار آرامش و رحمت می‌پوشاند و برای این دعا انتهایی جز عرش خدا نیست.
دوم: هر کس سه نوبت این دعا را بخواند خداوند هر حاجت خیری که داشته باشد در دنیا و آخرت برآورده گرداند.
سوم: خدای تبارک و تعالی او را از عذاب قبر برهاند.
چهارم: تنگی سینه او را برطرف نموده و به او شرح صدر عطا فرماید.
پنجم:، چون روز قیامت فرا رسد، خواننده این دعا سوار بر شتری تندرو و سفید مزین و آراسته به مروارید نزد حق برخیزد، و خداوند می‌فرماید همه کرامت‌ها را به او بدهید، و گوید: بنده ام در هر جای بهشت که خواهی ساکن شو.
ششم: اگر این دعا بر مجنون خوانده شود همان ساعت از آن باز آید.
هفتم: اگر زنی زایمان بر او مشکل شده باشد و این دعا بر او خوانده شود خداوند زایمان او را آسان و فرزند را در طرفه العینی متولد گرداند.
هشتم: اگر بر شخصی که عاق والدین شده بخواند همانا خداوند امور آن را اصلاح کند.
نهم: هر بنده‌ای که چهل شب جمعه این دعا را بخواند همانا خداوند آن را اصلاح کند.
دهم: هر کس در هنگام خواب بخواند و بخوابد حتی اگر خوب نخوانده باشد. ولی به امید ثواب باشد، خداوند به هر حرفی از این دعا هزار فرشته کروبی که روی‌شان نورانی‌تر باشد از آفتاب و ماه شب چهاره بر او بفرسند.
یازدهم: هر گنه کاری که مرتکب کبائر شده باشد و قبل از مردن این دعا را بخواند شب بمیرد یا روز همچون شهید از دنیا رفته و اگر موفق به توبه نشده باشد خدا به کرم و عفوش او را بیامرزد.
متن و ترجمه دعای یستشیر
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانى اش همیشگى است
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْمَلِکُ الْحَقُّ الْمُبِینُ الْمُدَبِّرُ بِلا وَزِیرٍ وَ لا خَلْقٍ مِنْ عِبَادِهِ یَسْتَشِیرُ الْأَوَّلُ غَیْرُ مَوْصُوفٍ [مَصْرُوفٍ]وَ الْبَاقِی بَعْدَ فَنَاءِ الْخَلْقِ الْعَظِیمُ الرُّبُوبِیَّةِ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ [الْأَرْضِ]وَ فَاطِرُهُمَا وَ مُبْتَدِعُهُمَا بِغَیْرِ عَمَدٍ خَلَقَهُمَا وَ فَتَقَهُمَا فَتْقا فَقَامَتِ السَّمَاوَاتُ طَائِعَاتٍ بِأَمْرِهِ وَ اسْتَقَرَّتِ الْأَرَضُونَ بِأَوْتَادِهَا فَوْقَ الْمَاءِ ثُمَّ عَلا رَبُّنَا فِی السَّمَاوَاتِ الْعُلَى الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الْأَرْضِ وَ مَا بَیْنَهُمَا وَ مَا تَحْتَ الثَّرَى.
ستایش خدا را که معبودى جز او نیست، آن فرمانرواى بر حق آشکار، تدبیرگر، هستى بى آنکه او را وزیرى باشد و یا با آفریده اى از بندگانش مشورت نماید، آغازى است که در وصف نگنجد و پابرجاست پس از فناى آفریدگان، پرودگارى اش بس بزرگ است، روشنایى آسمان‌ها و زمین‌ها و آفریننده و پدیدآورنده آن دو است، آسمان و زمین را بى ستون آفرید، و از هم گشودشان گشودنى چشم گیر، پس آسمان‌ها به فرمان او بر پا شدند، و زمین‌ها با کوه هایشان بر فراز آب جا گرفت، سپس بلندى گرفت پروردگار ما در آسمانهاى بلند، خدا بخشاینده بر فرمانرواى هستى چیره گشت، تنها از آن اوست آنچه در آسمان‌ها و زمین است و هر آنچه بین آن دو و آنچه زیر خاک است،
فَأَنَا أَشْهَدُ بِأَنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ لا رَافِعَ لِمَا وَضَعْتَ وَ لا وَاضِعَ لِمَا رَفَعْتَ وَ لا مُعِزَّ لِمَنْ أَذْلَلْتَ وَ لا مُذِلَّ لِمَنْ أَعْزَزْتَ وَ لا مَانِعَ لِمَا أَعْطَیْتَ وَ لا مُعْطِیَ لِمَا مَنَعْتَ وَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ کُنْتَ إِذْ لَمْ تَکُنْ سَمَاءٌ مَبْنِیَّةٌ وَ لا أَرْضٌ مَدْحِیَّةٌ وَ لا شَمْسٌ مُضِیئَةٌ وَ لا لَیْلٌ مُظْلِمٌ وَ لا نَهَارٌ مُضِی ءٌ وَ لا بَحْرٌ لُجِّیٌّ وَ لا جَبَلٌ رَاسٍ وَ لا نَجْمٌ سَارٍ وَ لا قَمَرٌ مُنِیرٌ وَ لا رِیحٌ تَهُبُّ وَ لا سَحَابٌ یَسْکُبُ وَ لا بَرْقٌ یَلْمَعُ وَ لا رَعْدٌ یُسَبِّحُ وَ لا رُوحٌ تَنَفَّسُ وَ لا طَائِرٌ یَطِیرُ وَ لا نَارٌ تَتَوَقَّدُ وَ لا مَاءٌ یَطَّرِدُ کُنْتَ قَبْلَ کُلِّ شَیْ ءٍ وَ کَوَّنْتَ کُلَّ شَیْ ءٍ وَ قَدَرْتَ عَلَى کُلِّ شَیْ ءٍ وَ ابْتَدَعْتَ کُلَّ شَیْ ءٍ وَ أَغْنَیْتَ وَ أَفْقَرْتَ وَ أَمَتَّ وَ أَحْیَیْتَ وَ أَضْحَکْتَ وَ أَبْکَیْتَ.
پس من شهادت میدهم که تنها تویى خدا، بالابرنده اى براى آنچه بر زمین نشاندى نیست و نه زمین زننده اى براى آنچه بالا بردى و نه عزّت بخشى آن را که تو خوارش کردى، و خوارکننده‌ای نیست آن را که تو عزیز نمودى و بازدارنده اى براى آنچه عطا کردى نیست، و نه عطا کننده اى براى آنچه دریغ کردى، و تویى خدا، معبودى جز تو نیست، تو بودى آنگاه که نه آسمانى بنا شده بود و نه زمینى گسترانیده و نه خورشیدى تابان و نه شبی تاریک و نه روزى فروزان و نه دریایى خروشان و نه کوهى استوار و نه ستاره اى روان و نه ماهى تابنده و نه بادى وزان، و نه ابرى پرباران، و نه برقى درخشان، و نه صاعقه اى تسبیح گویان، و نه روحى دم زنان و نه پرنده اى پرآن و نه آتشى فروزان و نه آبى روان بوده باشند، پیش از هر چیز بودى و همه چیز را پدید آوردی و بر هر چیز توانا بودى و همه چیز را نو آفریدى و توانگر نمودى و ناتوان ساختى و میراندى و زنده نمودى و خنداندى و گریاندى.
وَ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَیْتَ فَتَبَارَکْتَ یَا اللَّهُ وَ تَعَالَیْتَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْخَلاقُ الْمُعِینُ [الْعَلِیمُ]أَمْرُکَ غَالِبٌ وَ عِلْمُکَ نَافِذٌ وَ کَیْدُکَ غَرِیبٌ وَ وَعْدُکَ صَادِقٌ وَ قَوْلُکَ حَقٌّ وَ حُکْمُکَ عَدْلٌ وَ کَلامُکَ هُدًى وَ وَحْیُکَ نُورٌ وَ رَحْمَتُکَ وَاسِعَةٌ وَ عَفْوُکَ عَظِیمٌ وَ فَضْلُکَ کَثِیرٌ وَ عَطَاؤُکَ جَزِیلٌ وَ حَبْلُکَ مَتِینٌ وَ إِمْکَانُکَ عَتِیدٌ وَ جَارُکَ عَزِیزٌ وَ بَأْسُکَ شَدِیدٌ وَ مَکْرُکَ مَکِیدٌ أَنْتَ یَا رَبِّ مَوْضِعُ کُلِّ شَکْوَى
و بر فرمانروایى هستى چیره گشتى، پس خجسته بودى، اى خدا، و بلندى گرفتى، تویى خدایى که معبودى جز تو نیست، آفریننده یارى رسانى که فرمانت چیره و علمت نافذ، و نیرنگت شگفت، و وعده ات راست، و گفته ات، حق، و داوری ات دادگرانه و مخنت هدایت گر و پیامت نور و رحمتت فراگیر، و گذشتت بزرگ و بخششت بسیار، و عطایت فراوان و ریسمانت استوار، و یارى ات فراهم و پناهنده ات عزّتمند و عذابت سخت، و نیرنگت زیرکانه است، تو اى پروردگار من آستانت جایگاه هر شکایتى است
[وَ]حَاضِرُ کُلِّ مَلَإٍ وَ شَاهِدُ کُلِّ نَجْوَى مُنْتَهَى کُلِّ حَاجَةٍ مُفَرِّجُ کُلِّ حُزْنٍ [حَزِینٍ]غِنَى کُلِّ مِسْکِینٍ حِصْنُ کُلِّ هَارِبٍ أَمَانُ کُلِّ خَائِفٍ حِرْزُ الضُّعَفَاءِ کَنْزُ الْفُقَرَاءِ مُفَرِّجُ الْغَمَّاءِ مُعِینُ الصَّالِحِینَ ذَلِکَ اللَّهُ رَبُّنَا لا إِلَهَ إِلا هُوَ تَکْفِی مِنْ عِبَادِکَ مَنْ تَوَکَّلَ عَلَیْکَ وَ أَنْتَ جَارُ مَنْ لاذَ بِکَ وَ تَضَرَّعَ إِلَیْکَ عِصْمَةُ مَنِ اعْتَصَمَ بِکَ نَاصِرُ مَنِ انْتَصَرَ بِکَ تَغْفِرُ الذُّنُوبَ لِمَنِ اسْتَغْفَرَکَ جَبَّارُ الْجَبَابِرَةِ عَظِیمُ الْعُظَمَاءِ.
و خود حاضر در هر جماعتی و گواه هر گفتگوى نهانى، نهایت هر حاجتى، شادى بخش هر اندوهگین، توانگرى هر بر خاک نشسته اى، دژ استوار هر گریزانى، امان هر هراسانى، نگاهدار ناتوانى، گنجینه تهیدستانى، غم زداى غم زدگانى، پشتیبان شایستگانى، آن است خدا، پروردگار ما، معبودى جز او نیست، کفایت مى کنى از بندگانت آن را که بر تو توکل کند، و تویى پناه آن که به تو پناه آورد و به درگاهت زارى نماید، نگهدار کسیکه به دامن تو چنگ زند، یار آن که از تو یارى جوید، مى آمرزى گناهان آن را که از تو آمرزش خواهد، جبّار جبّارانى، بزرگ بزرگان.
کَبِیرُ الْکُبَرَاءِ سَیِّدُ السَّادَاتِ مَوْلَى الْمَوَالِی صَرِیخُ الْمُسْتَصْرِخِینَ مُنَفِّسٌ عَنِ الْمَکْرُوبِینَ مُجِیبُ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّینَ أَسْمَعُ السَّامِعِینَ أَبْصَرُ النَّاظِرِینَ أَحْکَمُ الْحَاکِمِینَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِینَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ خَیْرُ الْغَافِرِینَ قَاضِی حَوَائِجِ الْمُؤْمِنِینَ مُغِیثُ الصَّالِحِینَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِینَ أَنْتَ الْخَالِقُ وَ أَنَا الْمَخْلُوقُ وَ أَنْتَ الْمَالِکُ وَ أَنَا الْمَمْلُوکُ وَ أَنْتَ الرَّبُّ وَ أَنَا الْعَبْدُ وَ أَنْتَ الرَّازِقُ وَ أَنَا الْمَرْزُوقُ.
سرور سروران، آقاى آقایان، سرآمد مولایان، دادرس دادخواهان، گره گشای گرفتاران، اجابت کننده دعاى بیچارگان، شنواترین شنوندگان، بیناترین بینندگان، داورترین داوران، سریع‌ترین حسابرسان، مهربان‌ترین مهربانان، بهترین آمرزندگان، برآورنده حاجات مؤمنان، فریادرس نیکان، تویى خدا، معبودى جز تو نیست، پروردگار جهانیان، تویى آفریدگار و من آفریده و تویى مالک و من مملوک، و تویى پروردگار و من بنده، و تویى روزى دهنده و من روزى خوار.
وَ أَنْتَ الْمُعْطِی وَ أَنَا السَّائِلُ وَ أَنْتَ الْجَوَادُ وَ أَنَا الْبَخِیلُ وَ أَنْتَ الْقَوِیُّ وَ أَنَا الضَّعِیفُ وَ أَنْتَ الْعَزِیزُ وَ أَنَا الذَّلِیلُ وَ أَنْتَ الْغَنِیُّ وَ أَنَا الْفَقِیرُ وَ أَنْتَ السَّیِّدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ وَ أَنْتَ الْغَافِرُ وَ أَنَا الْمُسِی ءُ وَ أَنْتَ الْعَالِمُ وَ أَنَا الْجَاهِلُ وَ أَنْتَ الْحَلِیمُ وَ أَنَا الْعَجُولُ وَ أَنْتَ الرَّحْمَنُ وَ أَنَا الْمَرْحُومُ وَ أَنْتَ الْمُعَافِی وَ أَنَا الْمُبْتَلَى وَ أَنْتَ الْمُجِیبُ وَ أَنَا الْمُضْطَرُّ وَ أَنَا أَشْهَدُ بِأَنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ الْمُعْطِی عِبَادَکَ بِلا سُؤَالٍ.
و تویى بخشنده و من سائل، و تویى داراى جود و من بخیل، و تویى توانمند و من ناتوان، و تویى عزّتمند و من خوار، و تویى بینیاز و من تهیدست، و تویى آقا و من بنده، و تویى آمرزنده و من بدکار، و تویى دانا و من نادان، و تویى بردبار و من شتابزده و تویى رحم کننده و من رحم شده و تویى عافیت بخش و من بلازده و تویى اجابت کننده و من ناچار و پریشان، و گواهى میدهم که تویى خدا، معبودى جز تو نیست، عطابخش بندگانى بدون درخواست ایشان.
وَ أَشْهَدُ بِأَنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْأَحَدُ الْمُتَفَرِّدُ الصَّمَدُ الْفَرْدُ وَ إِلَیْکَ الْمَصِیرُ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ وَ اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ اسْتُرْ عَلَیَّ عُیُوبِی وَ افْتَحْ لِی مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً وَ رِزْقاً وَاسِعاً یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ
و گواهى میدهم تویى خداى یگانه یکتاى بى همتاى بینیاز تک، و بازگشت همه به سوى تو است، خدایا بر محمّد و اهل بیت پاک و پاکیزه اش درود فرست و گناهانم را بیامرز و بر من بپوشان کاستی هایم را و از پیشگامت براى من رحمت و روزى فراوان بگشا، اى مهربان‌ترین مهربانان، و سپاس خدا را پروردگار جهانیان، و خدا ما را بس است و چه نیکو وکیلى است و جنبش و نیرویى نیست جز به عنایت خداى والاى بزرگ.
