یکی از پدیده‌های شوم نظام اقتصادی هر کشوری، مسئله گرانفروشی است که عبارت از عرضه یا فروش کالا و ارائه خدمات به بهایی بیش از نرخ های تعیین شده. عدم اجرای مقررات و ضوابط قیمت‌گذاری و انجام هر نوع عملی که به افزایش بهای کالا یا خدمات برای خرید منجر شود، نیز به عنوان گرانفروشی قابل مجازات است. از لحاظ احکام شرع و آموزه‌های دینی، درآمد از راه گرانفروشی و برای سود بیشتر، به صورتی که انحصار فروش کالایی را بدست آوریم، یا با تبانی واحتکار بازارسیاه به راه بیاندازیم، حرام شمرده شده است.
در نکوهش گرانفروشی همین بس که پیامبر گرامی اسلام(ص) در روایتی فرمود: «هر کسی به عنوانی، سبب گرانی در بازار مسلمانان شود، برخداوند لازم است او را در بزرگ‌ترین جایگاه جهنم سرنگون کند؛ مَن دخَلَ فی شیءِ مِن اَسعارِ المُسلمین لِیَغلی علیهم کان حقًا عَلی اللهِ اَن یَقذِفَهَ فی مُعظَمِ جَهنَّم رأسَه اَسفلَه».
رهبر معظم انقلاب طی سؤالی درباره گرفتن حد سود در فروش کالا فرمودند: «سود گرفتن حدّ معیّنی ندارد، بنابراین تا وقتی که به حدّ اجحاف نرسیده و بر خلاف مقرّرات دولت هم نباشد، اشکال ندارد، ولی افضل بلکه مستحب آن است که فروشنده به آن مقدار سودی که هزینه هایش را تأمین می‌کند، اکتفا کند.»
امام خمینی(ره) نیز در پاسخ به حکم احتکار و گرانفروشی اشاره داشتند «احتکار و گران فروشی و هر عملی که بر خلاف مقررات دولتاسلامی است جایز نیست».
بر اساس این دو مطلب، از معیارهای مهم در تشخیص گرانی، مقررات دولت اسلامی در نظر گرفته شده است.
