مهمترین منشأ گناه و نافرمانی خداوند غفلت و جهل انسان است. اگر شیطان بتواند کسی را از مقام خود، عظمت، علم، حکمت و لطف خداوند، نعمتهای بی شمار او، مضرات و عواقب گناه و& غافل کند، او را به آسانی به وادی گناه و نا فرمانی میکشاند. همچنین جهل و نادانی به ارزشهای وجودی انسان، جهل به آثار ارزنده پاک دامنی و عفت، جهل به عواقب گناه و بالاخره جهل به اوامر و نواهی الاهی باعث ارتکاب بسیاری از گناهان است.
از این رو بهترین راه برای نجات از گناه از بین بردن جهل و غفلت است.
اگر ما همواره به عظمت خدا و نعمتهای بی شماری که به ما و دیگر بندگانش بخشیده است توجه داشته باشیم، در صدد شکرگزاری و جبران نعمتهای او خواهیم بود، نه به دنبال عصیان و سرکشی. و اگر به علم و حکمت و لطف خداوند در قانون گذاری و حرام و حلال کردن کارها و اشیاء توجه و اطمینان داشته باشیم، درمی یابیم که هر آنچه را خداوند بر ما حلال کرده قطعا خیر و صلاح و منفعت ما در آن است و هر آنچه را خداوند بر ما حرام کرده قطعاً به ضرر ما بوده است و این جا است که هیچ گاه صلاح و منفعت خویش را رها نخواهیم کرد و به دنبال شر و ضرر نخواهیم رفت و اگر انسان به ارزش و مقام والای خود در بین دیگر
مخلوقات توجه کند و این که گناه این ارزش و مقام را از بین خواهد برد، حاضر نخواهد شد تا این ارزش بزرگ را برای لذت آنی و بی ارزش و زود گذر از دست بدهد.
نکته قابل توجه این است که گناهان، عوارض فردی و اجتماعی را در خود دارند که در این مقاله به بیان مختصر عوارض اجتماعی گناه می پردازیم.
عوارض اجتماعی گناه
۱ - گناه عامل دگرگونی نعمت‌ها و نابودی ملت‌ها
آیه ۱۱سوره رعد به یکی از اصول تغییرناپذیر طبیعت وسنن الهی اشاره می‌کند آنجا که می‌فرماید:
… إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا به قومٍ حَتَّی یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَ إِذَا أَرَادَ اللّهُ به قومٍ سُوءًا فَلاَ مَرَدَّ لَهُ وَ مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَالٍ.
ترجمه: … در حقیقت خدا حال قومی را تغییر نمی‌دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند و چون خدا برای قومی آسیبی بخواهد هیچ برگشتی برای آن نیست و غیر از او حمایتگری برای آنان نخواهد بود.
از دیگرپیامدهای شوم فردی واجتماعی گناه به اختصارمیتوان به این‌ها اشاره کرد: قطع باران، ویرانی خانه، خشم ولعن الهی، فقرعمومی، ابتلا به بیماری‌ها چه به صورت فردی ویا عمومی(آندمی ویا اپیدمی)
اگر ملتی به گناه و معصیت آلوده شوند، حضرت جلّ و علا نعمتهای آن‌ها را می‌گیرد و نابودشان می‌کند مگرآنکه با توبه و استغفار درصدد رفع آن برآیند.
و یا درآیه ۹۶سوره اعراف خداوند می‌فرماید:
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَی آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ وَلَکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم به ما کَانُواْ یَکْسِبُونَ؛ اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند قطعا برکاتی از آسمان و زمین برایشان می‌گشودیم ولی تکذیب کردند پس به[کیفر] دستاوردشان[گریبان] آنان را گرفتیم.
و همچنین آیات ۲۱سوره غافر و ۵۲ سوره انفال و آیات ۱۵و۱۷سوره سبا مؤید این مطلب می‌باشند.
۲ - گناه عامل پرده دری و هتک حرمت اجتماعی
یکی از پیامدهای سوء بعضی از گناهان، دریدن و هتک پرده های احترام جمعی است. بهتر است در تأیید این سخن به کلام الهی استناد شود که این حقیقت را در آیه ۹۱سوره مائده چنین بازگو می کند:
إِنَّمَا یُرِیدُ الشَّیْطَانُ أَن یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِی الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ وَیَصُدَّکُمْ عَن ذِکْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ؛ همانا شیطان می‌خواهد با شراب و قمار میان شما دشمنی و کینه ایجاد کند و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد پس آیا شما دست برمی‌دارید.
منبع: بخش قرآنی تبیان
