حضرت زینب کبرى (س)، سومین فرزند و دختر بزرگ امام علی (ع) و فاطمه (س) است. یکی از شخصیت‌های بی نظیر و مؤثر عالم اسلام است که در روز پنجم جمادى الاولى سال پنجم یا ششم هجرى قمری در محلّه بنى هاشم شهر مدینه منوّره دیده به جهان گشودند.
در زمان تولد وجود مقدس زینب کبری (س)، جد بزرگوارشان، یعنی پیامبر اکرم (ص) در سفر بودند. به همین دلیل پس از تولد حضرت زینب (س)، صدیقه طاهره (س)، به امیرالمؤمنین (ع) گفتند، چون پدرم در سفر هستند، ایشان نامی برای دخترشان انتخاب کنند. آن حضرت (ع) فرمودند که من بر پدر شما سبقت نمی‌گیرم، صبر کنیم که به زودی رسول خدا (ص) باز خواهند گشت و هر نامی را که صلاح بدانند، بر این کودک می‌گذارند.
پس از ۳ روز، رسول خدا (ص) آمدند و همانگونه که رسم و سیره آن حضرت (ص) بود، نخست، به منزل حضرت فاطمه زهرا (س) رفتند. امام علی (ع) خدمت آن حضرت (ص)، فرمودند که یا رسول الله! خداوند متعال دختری به دخترت عطا فرموده است، نامش را معین فرمایید. پیامبر (ص) فرمودند، اگر چه فرزندان فاطمه (س)، اولاد من می‌باشند، اما امر ایشان با پروردگار عالم است و من منتظر وحی هستم. سپس جبرئیل نازل شد و عرض کرد: یا رسول الله! حق تو را سلام می‌رساند و می‌فرماید: «نام این مولود را " زینب " بگذار، چرا که این را در لوح محفوظ نوشته ایم.»
رسول اکرم (ص) قنداقه آن مولود گرامی را طلبید و به سینه چسبانید، بوسید و نامش را زینب نهاد. زینب به معنای زینت پدر، کنیه گرامیشان ام الحسن و ام کلثوم است.
درخصوص وجود مقدس حضرت زینب (س) با حجت الاسلام و المسلمین محمد حسین میرلوحی، مدرس دانشگاه و کارشناس مذهبی گفتگو کردیم. میرلوحی در اینباره به خبرنگار قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان گفت: علاوه بر جایگاه ویژه عقیله‌ی بنی هاشم، که نزدیک به عصمت بود، دیگر خصایص حسنه در رفتار و کردار این بانوی آسمانی، ظهور و بروز داشت. بنا بر فرمایش امام سجاد (ع)، حضرت زینب (س) عالمه‌ای هستند که معلم نداشتند و خداوند به واسطه‌ی فرشتگان و ملائکه ایشان را از علم الهی سرشار کردند.
وی افزود: اتفاق بزرگی که حضرت زینب (س) در جهان اسلام و از آن بیشتر برای مردم دنیا رقم زدند، ایجاد راه جدیدی در معنای صبر و شکر بود. به عبارت بهتر دخت حضرت زهرا (س) نگاه نوینی را در بحث صبر و شکرگزاری مقابل دیدگان بشریت قرار دادند. همین موضوع درسی است که می‌تواند، برای ما الگو باشد. متاسفانه در جامعه‌ی امروز ناامیدی حکم فرماست. این نا امیدی عمدتا ناشی از کنار گذاشتن، مفهوم صبر و شکر است؛ بنابراین رفتار حضرت زینب (س) می‌تواند، الگویی برای رهایی جامعه از این ناامیدی باشد.
این استاد دانشگاه در ادامه موضوع الگو گیری از حضرت زینب (س) را مهم ارزیابی کرد و گفت: عقیله‌ی بنی هاشم، پس از تحمل سختی‌های فراوان و با دیدن نیمه پر لیوان که همان شکرگزاری است، توانستند، به اسلام خدمات زیادی کنند. آنقدر برای خدا صبوری کردند که بیان آن ممکن نیست؛ کار به جایی رسید که ایشان بدن تکه تکه شده برادر را بادستانشان به سوی آسمان می‌گیرند و عرض می‌کنند که خدایا از ما این قربانی را قبول کن. وقتی یزید با کنایه به حضرت زینب (س) می‌گوید که دیدی چه مصیبتی بر تو وارد شد؛ حضرت زینب (س) می‌فرمایند من در این اتفاق جز زیبایی چیزی ندیدم. این سخن و مجموعه‌ی رفتار‌های ام کلثوم (س)، یک راه جدیدی برای دین داری، به دنیا عرضه کرد.
این کارشناس مذهبی در خصوص ابعاد دیگر از زندگی حضرت زینب (س) که کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اظهار کرد: ایستایی و تکلیف محوری در تبلیغ اسلام از دیگر ویژگی‌های مهم و ارزنده‌ی خواهر سید الشهدا (ع) است. در مجلس یزید با وجود سختی‌های فراوانی که به ایشان وارد آمد و مصیبت‌های فراوانی که حضرت زینب (س) به جان خریدند، چنان خطبه‌ای را جاری کردند که همه را متحیر کرد. آن چنان مقابل یزید ایستادگی کردند که زبان انسان از توصیف آن شجاعت‌ها قاصر است. با وجود اینکه بنا به ظاهر، همه چیز علیه ایشان بود و دشمن نیز در جنگ به سپاه امام حسین (ع) غلبه کرد، اما، چون وظیفه اش ایستایی بود، بدون ذره‌ای ترس در وجودش مقابل یزدی ایستاد و خطبه خواند. آن خطبه و آن نگاه کاری می‌کند که یزید می‌گوید، خدا عبید الله را لعنت کند که او از خودش دستور قتل حسین بن علی (ع) را صادر کرد.
حجت الاسلام و المسلمین میرلوحی در ادامه موضوع قرآن محور بودن کلام حضرت زینب (س) را بیان کرد و گفت: در مجلس یزید، این دشمن اهل بیت (ع) مصیبت وارد شده به آل محمد (ص) را مصیبتی از سمت خدا می‌داند. او می‌گوید که طبق آیه‌ی قرآن مصیبتی که بر انسان وارد می‌شود، عذابی از سوی خداست. حضرت زینب (س) در جواب این جسارت یزید، آیه‌ی ۱۷۸ سوره‌ی آل عمران را می‌خواند. در این آیه آمده است: وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِینٌ نباید کسانى که کافر شده اند تصور کنند اینکه به ایشان مهلت مى دهیم براى آنان نیکوست ما فقط به ایشان مهلت مى دهیم تا بر گناه [خود]بیفزایند و [آنگاه]عذابى خفت آور خواهند داشت.
وی در پایان اضافه کرد: این رفتار‌هایی که بزرگان ما در مقابل دشمن از خود نشان می‌دادند، گویای آن است که نباید زرق و برق دنیای غرب و کفر ما را بگیرد. چرا که این‌ها نابود شدنی است. مطلب دیگر رفتار حضرت زینب (س) در فضای نقش اجتماعی ایشان است. در تمامی رفتار‌های ایشان بُعد حیا و عفاف برجسته است. همیسایه یهودی حضرت زینب (س) می‌گوید، من ده سال همسایه‌ی ایشان بودم، اما یکبار حجم بدن عقیله‌ی بنی هاشم را ندیدم.
