روایات متعددی در دنیای اسلام و بچه مسلمان‌ها وجود دارد که در آن سفارشاتی به برخی از زیارات شده است، همانند؛ زیارت جامعه کبیره، زیارت عاشورا، زیارت امین الله و ...
زیاراتی که می‌گویند پروردگار بی همتا فضلیتی خاص را برای قاری آن در نظر می‌گیرد و ثواب فراوانی دارد.
حال با این تفاسیر امروز به سراغ بررسی و معرفی زیارت امین الله رفته ایم و قصد دارد به فضایل و کیفیت آن بپردازد، پس پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید.
معرفی زیارت امین‌الله
زیارت امین‌الله زیارتنامه‌ای است که امام سجاد (ع) هنگام زیارت مزار حضرت علی (ع) خوانده است.
امین‌الله از جهت سند، متن و معنا معتبر دانسته و در کتب معتبر شیعه نقل شده است.
زیارات امین‌الله زیارت مخصوص حضرت علی (ع) در روز عید غدیر و نیز از زیارات جامعه‌ای ست که نزد قبور هر یک از ائمه (ع) می‌توان خواند.
درآمدی بر زیارت امین‌الله
١. زیارت امین الله، زیارتی است که امیر عابدان و سید و سالار پرستشگران، امام زین العابدین (علیه السلام) در اوج عرفان، خطاب به امیر مؤمنان علی (علیه السلام) آن را انشاء فرموده و از بهترین زیارتنامه هاست و امام باقر (علیه السلام) فرمودند: می‌توان آن را در تمام زیارتگاه‌های ائمه (علیهم السلام) خواند. این زیارتنامه دربردارنده معارف بلند و مسائل اخلاقی والایی است که در قالب دعا انسان را ترغیب می‌کند تا به این کمالات متصف شود.
٢. زیارت امین الله، زیارتی است در اوج اعتبار؛ هم از جهت سند و هم از حیث متن و محتوا، که جابر بن عبدالله انصاری آن را از امام باقر (علیه السلام) نقل می‌کند.
٣. زیارت امین الله، زیارتی است که گرچه خطاب به امیر مؤمنان (علیه السلام) از دو لب مبارک زین العابدین (علیه السلام) برآمده؛ اما می‌توان با آن، در همه روضه‌های مقدس، سر بر آستان‌های بلند و ملکوتی سایید و این سرود عرفانی را سر داد و در موجی از دریای معرفت و معنویت غوطه زد.
۴. زیارت امین الله، زیارتی است که زائر با دو سلام بر، ولی خدا، صاحب ولایت مطلقه محمدیه (صلی الله علیه و آله) که به منزله کلید‌های ورود به دریای معرفت است، از طریق باب ولایت، به دریای موّاج معرفت حق پا می‌گذارد و دیری نمی‌پاید که خود را در آغوش لطف حق می‌یابد و والاترین خواسته‌های ماورایی را از خدا طلب می‌کند.
۵. زیارت امین الله، زیارتی عرفانی است که گرچه مخاطب نخست آن، علی (علیه السلام) است، اما در این زیارت، از آن بزگوار جز با لقب «امیرالمؤمنین» که لقب ویژه و نشان برجسته اوست، یاد نمی‌شود؛ زیرا به حقیقت و به طور مطلق، کسی جز او امیر مؤمنان نیست و اطلاق این لقب بر دیگران از حاکمان و زمامداران مسلمانان، استعمال لفظ در معنایی بوده که برای آن وضع نشده است.
۶. زیارت امین الله، زیارتی است که احتمالا پیش از آشکار شدن قبر امیر مؤمنان (علیه السلام) و زمانی که نجف جز نیزاری در نزدیکی کوفه و آن قبر مطهر، جز تپه‌ای پوشیده از نی و علف نبوده، صادر شده است. پیش از آن که قبر امیر مؤمنان (علیه السلام) آشکار شود و ضریح و بارگاهی بر آن برافراشته گردد، آهوان نیزار نزدیک کوفه که جولانگاه صیادان آن سرزمین، به ویژه صیادان بغداد بوده، از شرّ آنان به تپه‌ای انباشته از نی پناه می‌آورده اند و شکارچیان از این تپه رازآلود به شگفت آمده و شاید با پرسش از کهنسال‌ترین مردمان آن سامان، به رمزگشایی از آن می‌پرداخته اند.
٧. امام خمینی (ره) در مدت چهارده سال اقامت در نجف اشرف، هر شب برای زیارت حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام) به حرم مطهر مشرف می‌شدند و روبه روی صورت و محل دو انگشت حضرت امیر می‌ایستادند و زیارت امین الله را می‌خواندند.
٨. آیت الله العظمی بهجت (رحمه الله) فرموده اند:
همه زیارتنامه‌ها مورد تأیید هستند. زیارت جامعه کبیره را بخوانید. زیارت امین الله مهمّ است. قلب شما بخواند. با زبان قلب خود بخوانید. لازم نیست حوائج خود را در محضر امام علیه السّلام بشمرید. حضرت علیه السّلام می‌دانند. مبالغه در دعا‌ها نکنید. زیارت قلبی باشد. امام رضا علیه السّلام به کسی فرمودند که از بعضی گریه‌ها ناراحت هستم!
٩. هدف از آفرینش انسان، جز بندگی و معرفت حق تعالی - که انسان با رسیدن به آن، به مقام والای خلیفة اللهی نایل می‌شود - چیز دیگری نیست. خداوند تبارک و تعالی برای دست یابی انسان به این مقام والا، وسایلی را مقرر فرموده تا با چنگ زدن و عمل نمودن به آنها، استعداد‌های خود را به فعلیت برساند و این مهم، جز با متابعت از انبیا و اولیای او ممکن نیست.
١٠. اطاعت از انبیا و اولیا و تبعیت از ایشان، اطاعت خداوند متعال است: مَنْ یطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَمَنْ تَوَلَّی فَمَا أَرْسَلْنَاک عَلَیهِمْ حَفِیظًا؛ هر کس از پیامبر فرمان بَرَد، در حقیقت، خدا را فرمان برده و هر کس رویگردان شود، ما تو را بر ایشان نگهبان نفرستاده ایم؛ و شرط محبت خداوند، متابعت از پیامبر (صلی الله علیه و آله) است:
قُلْ إِنْ کنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یحْبِبْکمُ اللَّهُ وَیغْفِرْ لَکمْ ذُنُوبَکمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ؛ بگو: اگر خدا را دوست دارید، از من پیروی کنید تا خدا دوستتان بدارد و گناهان شما را بر شما ببخشاید، و خداوند آمرزنده مهربان است.
اجر رسالتی که لازم است اعطاء گردد، چیزی جز مودت ذوی القربی و اهل بیت پیامبر (علیهم السلام) نیست:
ذَلِک الَّذِی یبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُکمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی وَمَنْ یقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکورٌ؛ این همان [پاداشی]است که خدا بندگان خود را که ایمان آورده و کار‌های شایسته کرده اند [بدان]مژده داده است. بگو: به ازای آن [رسالت]پاداشی از شما خواستار نیستم، مگر دوستی خویشاوندانم، و هر کس نیکی به جای آورد [و طاعتی اندوزد]، برای او در ثواب آن خواهیم افزود؛ قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است؛ و رسالت نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) و مزد آن، جز به نفع انسان نیست:
قُلْ مَا سَأَلْتُکمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکمْ إِنْ أَجْرِی إِلَّا عَلَی اللَّهِ وَهُوَ عَلَی کلِّ شَیءٍ شَهِیدٌ؛ بگو: هر مزدی که از شما خواستم، آن از خودتان؛ مزد من جز بر خدا نیست و او بر هر چیزی گواه است؛ و آن منفعت، جز راه یابی به حق تعالی نیست:
قُلْ مَا أَسْأَلُکمْ عَلَیهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شَاءَ أَنْ یتَّخِذَ إِلَی رَبِّهِ سَبِیلًا؛ بگو: بر این [رسالت]اجری از شما طلب نمی‌کنم، جز این که هر کس بخواهد، راهی به سوی پروردگارش [در پیش]گیرد؛ و این راه یابی جز با مودت ذوی القربی و اهل بیت آن حضرت محقق نمی‌شود. از این رو امر به مودّت ایشان کرده است. پس مراد از مودّت ایشان باید تبعیت از آنان، از روی مهر و محبت باشد؛ بنابراین اهل بیت (علیهم السلام) باید به گونه‌ای باشند که محبت و تبعیت و قرب به آنها، موجب محبت و تبعیت و قرب به خداوند متعال شود و این در صورتی است که ایشان به تمام معنا و در تمام شئون هستی، بنده حضرت حق باشند.
البته این تبعیت و محبت، از آزمایش‌های بزرگ الهی برای انسان است تا جوهره وجودی او به وسیله آن ظهور کند و افراد حق طلب از دیگران ممتار شوند.
١١. هدف اصلی از آفرینش انسان، معرفت و شناخت حقیقی خداوند متعال است. اگر انسان خدا را بشناسد، خود را هم خواهد شناخت و این مهم جز با مراقبت دائمی در مسیر بندگی خداوند و محاسبه نفس، میسر نمی‌گردد.
١٢. سرّ سفارش‌های فراوان به زیارت ائمه (علیهم السلام) این است که زیارت، یکی از راه‌های ابراز محبت به ایشان و مایه نزدیکی زائر به خداوند متعال و هدف آفرینش می‌باشد و در حقیقت، با زیارت ایشان می‌خواهیم آنها را الگوی خود در سیر و سلوک به سوی کمال نهایی قرار دهیم.
متن زیارت امین الله
امام زین العابدین (علیه السلام) در کنار مضجع امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) ایستاد و گریست و فرمود:
السَّلَامُ عَلَیک یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ السَّلَامُ عَلَیک یا أَمِینَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ حُجَّتَهُ عَلَی عِبَادِهِ السَّلَامُ عَلَیک یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَشْهَدُ أَنَّک جَاهَدْتَ فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ وَ عَمِلْتَ بِکتَابِهِ وَ اتَّبَعْتَ سُنَنَ نَبِیهِ صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم حَتَّی دَعَاک اللَّهُ إِلَی جِوَارِهِ وَ قَبَضَک إِلَیهِ بِاخْتِیارِهِ وَ أَلْزَمَ أَعْدَاءَک الْحُجَّةَ فِی قَتْلِهِمْ إِیاک مَعَ مَا لَک مِنَ الْحُجَجِ الْبَالِغَةِ عَلَی جَمِیعِ خَلْقِهِ اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسِی مُطْمَئِنَّةً بِقَدَرِک رَاضِیةً بِقَضَائِک مُولَعَةً بِذِکرِک وَ دُعَائِک مُحِبَّةً لِصَفْوَةِ أَوْلِیائِک مَحْبُوبَةً فِی أَرْضِک وَ سَمَائِک صَابِرَةً عَلَی نُزُولِ بَلَائِک شَاکرَةً لِفَوَاضِلِ نَعْمَائِک ذَاکرَةً لِسَوَابِغِ آلَائِک مُشْتَاقَةً إِلَی فَرْحَةِ لِقَائِک مُتَزَوِّدَةً التَّقْوَی لِیوْمِ جَزَائِک مُسْتَنَّةً بِسُنَنِ أَوْلِیائِک [أَنْبِیائِک]مُفَارِقَةً لِأَخْلَاقِ أَعْدَائِک مَشْغُولَةً عَنِ الدُّنْیا بِحَمْدِک وَ ثَنَائِک.
ثُمَّ وَضَعَ خَدَّهُ عَلَی الْقَبْرِ وَ قَالَ:
اللَّهُمَّ إِنَّ قُلُوبَ الْمُخْبِتِینَ إِلَیک وَالِهَةٌ وَ سُبُلَ الرَّاغِبِینَ إِلَیک شَارِعَةٌ وَ أَعْلَامَ الْقَاصِدِینَ إِلَیک وَاضِحَةٌ وَ أَفْئِدَةَ الْعَارِفِینَ مِنْک فَازِعَةٌ وَ أَصْوَاتَ الدَّاعِینَ إِلَیک صَاعِدَةٌ وَ أَبْوَابَ الْإِجَابَةِ لَهُمْ مُفَتَّحَةٌ وَ دَعْوَةَ مَنْ نَاجَاک مُسْتَجَابَةٌ وَ تَوْبَةَ مَنْ أَنَابَ إِلَیک مَقْبُولَةٌ وَ عَبْرَةَ مَنْ بَکی مِنْ خَوْفِک مَرْحُومَةٌ وَ الْإِعَانَةَ لِمَنِ اسْتَعَانَ بِک مَوْجُودَةٌ وَ الْإِغَاثَةَ لِمَنِ اسْتَغَاثَ بِک مَبْذُولَةٌ وَ عِدَاتِک لِعِبَادِک مُنْجَزَةٌ وَ زَلَلَ مَنِ اسْتَقَالَک مُقَالَةٌ وَ أَعْمَالَ الْعَامِلِینَ لَدَیک مَحْفُوظَةٌ وَ أَرْزَاقَک إِلَی الْخَلَائِقِ مِنْ لَدُنْک نَازِلَةٌ وَ عَوَائِدَ الْمَزِیدِ لَهُمْ مُتَوَاتِرَةٌ وَ ذُنُوبَ الْمُسْتَغْفِرِینَ مَغْفُورَةٌ وَ حَوَائِجَ خَلْقِک عِنْدَک مَقْضِیةٌ وَ جَوَائِزَ السَّائِلِینَ عِنْدَک مَوْفُورَةٌ وَ عَوَائِدَ الْمَزِیدِ إِلَیهِمْ وَاصِلَةٌ وَ مَوَائِدَ الْمُسْتَطْعِمِینَ مُعَدَّةٌ وَ مَنَاهِلَ الظِّمَاءِ لَدَیک مُتْرَعَةٌ اللَّهُمَّ فَاسْتَجِبْ دُعَائِی وَ اقْبَلْ ثَنَائِی وَ أَعْطِنِی رَجَائِی [جَزَائِی]وَ اجْمَعْ بَینِی وَ بَینَ أَوْلِیائِی بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ ع. إِنَّک وَلِی نَعْمَائِی وَ مُنْتَهَی رَجَائِی وَ غَایةُ مُنَای فِی مُنْقَلَبِی وَ مَثْوَای أَنْتَ إِلَهِی وَ سَیدِی وَ مَوْلَای اغْفِرْ لِی وَ لِأَوْلِیائِنَا وَ کفَّ عَنَّا أَعْدَاءَنَا وَ اشْغَلْهُمْ عَنْ أَذَانَا وَ أَظْهِرْ کلِمَةَ الْحَقِّ وَ اجْعَلْهَا الْعُلْیا وَ أَدْحِضْ کلِمَةَ الْبَاطِلِ وَ اجْعَلْهَا السُّفْلَی- إِنَّک عَلی کلِّ شَیءٍ قَدِیر.
سلام و رحمت و برکات خداوند بر تو باد،ای امیر مؤمنان؛ سلام بر تو‌ای امین خدا در زمین او و حجّتش بر بندگانش؛ سلام بر تو‌ای امیر مؤمنان؛ شهادت می‌دهم که تو در راه خدا آن گونه که حق جهاد است، مجاهده کردی و به کتاب خدا عمل نمودی و سنن و احکام پیامبرش صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم را پیروی کردی تا حق تعالی تو را به جوار خود خواند و به اختیار خود، روحت را قبض فرمود: و حجت را بر دشمنانت که تو را با وجود حجت‌های بالغه‌ای که بر تمام خلق داری، به شهادت رساندند، تمام کرد.
خدایا! نَفسم را به گونه‌ای قرار ده که به قَدَرَت مطمئن و به قضایت خشنود و به ذکر و دعایت حریص و دوستدار اولیای برگزیده ات باشد. در زمین و آسمانت محبوب، بر نزول بلایت شکیبا، در برابر نعمت‌های بزرگت شاکر، در برابر نعمت‌های تام و تمامت ذاکر باشد و به سرور و شادی ملاقاتت مشتاق باشد. همواره برگیرنده توشه تقوا و پرهیزکاری برای روز جزایت باشد و بر مدار سنن اولیائت (انبیایت) پایبند و از اخلاق دشمنانت دور باشد. نفسم را از دنیا بازدار و بر حمد و ثنایت بگمار.
فضیلت زیارت امین‌الله
امام باقر (ع) در مورد فضیلت این زیارت فرمود:
«هر که از شیعیان، این زیارت و دعا را نزد قبر امیرالمؤمنین (ع) یا نزد قبر یکی از ائمه بخواند البته حق تعالی این زیارت و دعای او را در نامه‌ای از نور بالا برد و مهر حضرت محمد (ص) را به آن زند و هم چنین محفوظ باشد تا تسلیم نماید به قائم آل محمد (ع) پس استقبال نماید صاحبش را به بشارت و تحیت و کرامت.»
این زیارت، هم از زیارات مخصوص حضرت علی (ع) در روز عید غدیر و هم از زیارات جامعه است که نزد قبور هر یک از ائمه (ع) می‌توان خواند.
کیفیت زیارت امین‌الله
زیارت امین‌الله، از طرق مختلفی نقل شده که تقریبا همه آنها در الفاظ زیارت به یک شکلند هرچند در برخی فراز‌های آنها اختلافاتی وجود دارد. روایت مشهوری که از زیارت امین‌الله در مفاتیح الجنان نقل شده، از جابر، از امام محمد باقر (ع) است که حکایت کرده است: امام زین العابدین (ع) به زیارت امیرالمؤمنین آمد و نزد قبر آن حضرت ایستاد و گریست و این زیارت نامه را خواند.
بنابر روایت، امام (ع) بخش اول زیارت را در حال ایستاده و در حال گریه خواند و در بخش دوم زیارت یعنی از قسمت «اللهم اِنَّ قلوبَ المخبتین الیک و الهِةٌ...»، امام صورت خود را بر قبر امام علی (ع) گذاشت و بقیه زیارت را خواند.
