علی بن حسین (ع) معروف به امام سجاد (ع) و حضرت زین العابدین (ع)، پنجم شعبان سال 38 هجری قمری در شهر مدینه چشم به جهان گشود و پس از 35 سال دوره امامت در مدینه به دست حاکم زمان به وسیله سَم به شهادت رسیدند. یکی از اتفاقات مهم در دوران زندگی این بزرگوار حضور ایشان در واقعه کربلا همراه پدرشان بود که به علت بیماری سختی که داشتند در جنگ حضور پیدا نکردند و رسالت انتقال پیام عاشورا و امامت را برعهده گرفتند.
تولد امام سجاد (ع)
براساس اسناد و روایات تاریخی شهربانو دختر یزدگرد سوم مادر حضرت زین العابدین (ع) است، که در برخی از روایات آمده مادر حضرت (ع) در زمان خلفای آن زمان به عنوان اسیر به مدینه آورده شد، که در بازار برده فروشان قصد فروش آن را داشتند، اما امام علی (ع) پیشنهاد داد تا از او بخواهند همسر دلخواهش را از بین جوانان مسلمان انتخاب کند، که شهربانو، امام حسین (ع) را به همسری خود انتخاب کرد.
آغاز امامت امام سجاد(ع) و دوران خفقان حکومت بنی امیه
آغاز دوره امامت امام سجاد (ع) با حکومت بنی امیه همزمان بود، امامتی که پس از واقعه عاشورا از جد بزرگوارشان به ایشان رسید و حضرت زین العابدین (ع) در دوران حکومت بنی امیه با تمام لوازم دعا، مناجات و گریه‌های مکرر پرچم «یا لثارات الحسین» را برافراشته نگه داشتند و زمینه را برای نسل بعدی امامت یعنی امام باقر (ع)، امام صادق (ع) و ... مهیا کردند.
براساس این گزارش حجت الاسلام والمسلمین سید جواد موسوی هوایی سخنران و کارشناس مسائل مذهبی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ درباره ولایتمداری، رسالت و وقایع روز عاشورا از نگاه امام سجاد (ع) گفت: همواره آن چیزی که در تاریخ حائز اهمیت است، رجوع به تاریخ صدراسلام و روایت صحیح و کامل است که باید به درستی درباره آن سخن گفت. در باب واقعه عاشورا آنچه که بارها گفته شده همان تقدیر عظیمی است که خدای متعال در راه حفظ اسلام قرار داده بود و آن حقیقتی که امام حسین (ع) با قیام خود از آن دفاع کرد. تمام آن کسانی که مقابل حضرت ایستاده بودند، از نسب و جد حضرت (ع) خبر داشتند و امام حسین (ع) را می شناختند و بر حقانیت اولاد امیرالمومنین (ع) شهادت می دادند، اما رازی در آن پنهان بود که به واسطه طمع و تهدید مانع زنده ماندن حضرت (ع) و اولاد ایشان شدند و مقابل حضرت سالار شهیدان (ع) ایستادند.
وی درادامه با اشاره به اینکه دشمنان امام (ع) به واسطه طمع و تهدید مقابل حضرت (ع) ایستادند، بیان کرد: دو نکته مهم امام حسین (ع) در واقعه عاشورا به آن اشاره کردند که امروزه باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشیم. حضرت فرمودند: «آنهایی که صدای هل من ناصر ینصرنی ما را نمی شنوند، شکمهایشان از حرام پرشده است و صدای حق را نمی شنوند.» یا در جایی دیگر امام حسین (ع) می فرمایند: «مردم دین را مانند شهد شیرینی می دانند که بعد از بهره بردن از شیرینی آن، دیگر به سراغ اولیای الهی نمی روند و دین را کنار می گذارند.»
این سخنران و کارشناس مسائل مذهبی درخصوص امامت امام حسین (ع) افزود: پس از واقعه عاشورا مسیر اسلام و شیعه باید با حضور یکی از ائمه ادامه پیدا می کرد، اما در واقعه عاشورا همه خوبان به شهادت رسیدند، جز امام سجاد (ع) که بنا به تقدیر الهی بیمار شده بودند و در تمام واقعه کربلا ایشان در بستر بیماری بودند و جهاد برایشان واجب نبود. در آخرین ملاقاتی که امام حسین (ع) با حضرت زین العابدین (ع) در خیمه داشتند، امام سجاد (ع) از پدر خویش خواستند که زره بر تن کنند و شمشیر به دست به میدان بروند و از امام خود دفاع کنند، اما حضرت اباعبدالحسین (ع) اذن جهاد را ندادند.
حجت الاسلام والمسلمین موسوی هوایی با اشاره به نقش حضرت زین العابدین (ع) در کاروان اسرأ از کربلا به کوفه و از کوفه به شام، اظهار کرد: پس از شهادت مردان و آغاز حرکت کاروان اسرأ از کربلا به کوفه امام سجاد (ع) اختیار امامت آن جمع و شیعیان را عهده‌دار شدند و حضرت زینب (س) دستورات ایشان را به عنوان امام اجرایی می کردند، حتی در جایی حضرت زینب (س) مانع به شهادت رساندن امام سجاد(ع) شدند و خود را مقابل حضرت قرار دادند، تا امامت زنده بماند.
وی افزود: باید در نظر داشت که پس از واقعه عاشورا شیعیان و محبان اهل بیت (ع) بارها مورد ظلم قرار گرفتند، یا اکثرا در زندان ها بودند و یا به شهادت رسیده بودند، به همین سبب امام سجاد (ع) احیا کننده نسل شیعه بودند. حضرت (ع) وقتی متوجه شدند که مختار در زندان است، برای اینکه بتواند انتقام خون شهدای کربلا را از حکومت بنی امیه لعنت الله علیه بگیرند، نامه‌ای به یزید بن معاویه لعنت الله علیه نوشتند و در مفاد آن خواستار آزادی مختار شدند. یزید که از نفوذ کلام ائمه اطهار (ع) خبر داشت، با آزادی مختار موافقت کرد و پس از آزادی مختار قیام مختار شکل گرفت.
[امام سجاد (ع) احیا کننده قیام عاشورا بود/ آیا رهبری قیام مختار به دست حضرت زین العابدین (ع) بود؟]
حجت الاسلام والمسلمین موسوی هوایی ادامه داد: مختار به شکل مستقیم با حضرت زین العابدین (ع) در ارتباط بود و حتی در مجازات و انتقام خون شهدای کربلا با ایشان مشورت می کرد، اما به دلیل دوران خفقانی که در حکومت بنی امیه وجود داشت اسمی از امام سجاد (ع) در قیام مختار وجود ندارد، چرا که به محض مطلع شدن حکومت از محل زندگی حضرت (ع)، ایشان را به شهادت می رساندند و امامتشان به سرانجام نمی رسید.درواقع تمام معارف اسلامی و رسالت امام سجاد(ع) با گریه، حزن، دعا، مناجات و موعظه در صحیفه سجادیه گرد آمد و به شیعیان منتقل می‌شد.
شهادت امام سجاد (ع)
در دروان حکومت بنی امیه ولیدبن عبدالملک از همه بیشتر کینه امام را در دل داشت، به همین سبب تصمیم گرفت حضرت (ع) را به وسیله سم به شهادت برساند. آن نانجیب نیز دستور ولید را عملی کرد. زهر در بدن نازنین امام کارگر شد و بدین وسیله حضرت در سن 57 سالگی در مدینه طیبه به شهادت رسید.
