بر اساس منابع دینی ماه شعبان یکی از ماه‌های پر فضیلت سال است. از جمله کتاب های معروفی که به گزارش روایات مربوط به فضیلت این ماه پرداخته است کتاب "فضائل الاشهر الثلاثة" اثر محدث عالی مقام شیخ صدوق (متوفی381ق) است که بخش قابل توجهی از آن به گزارش روایات مربوط به ماه شعبان، اختصاص دارد.
یکی از اعمال پر فضیلت ماه شعبان- ماه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله- روزه این ماه است.
محدث بزرگ شیعه شیخ محمد کلینی به سند معتبر از حلبی روایت می‌کند که از امام صادق علیه السلام پرسیدم از پدران شما آیا کسی ماه شعبان را روزه گرفته است؟ امام فرمودند: «بهترین پدر من رسول خدا آن را روزه گرفته است.»
روزه عبادت پر ارزشی است که آثار و برکات زیادی دارد [1] و تقارن آن با اوقات خاص می‌تواند بر ارزش و تأثیر آن بیافزاید.
روایات متعددی درباره فضیلت و ثواب روزه این ماه در مجامع روایی شیعه و سنی نقل شده است که طالبان قرب الهی را به شوق آورده و اهل طاعت را دلگرم می‌نماید. شیخ حرعاملی (متوفی1104ق) -نویسنده کتاب ارزشمند وسائل الشیعة- در مورد روزه ماه شعبان 31 روایت نقل نموده است.
با وجود اینکه مجالی برای گزارش همه روایات مرتبط با بحث "روزه شعبان" نیست اما جهت تذکر و مرور برخی از آنها بد نیست:
روایت اول: محدث بزرگ شیعه شیخ محمد کلینی به سند معتبر از حلبی روایت می‌کند که از امام صادق علیه السلام پرسیدم از پدران شما آیا کسی ماه شعبان را روزه گرفته است؟ امام فرمودند: «بهترین پدر من رسول خدا آن را روزه گرفته است.»[2]
از روایات متعددی استفاده می‌شود که پیامبر خدا صلی الله و علیه وآله اهتمام خاصی برای روزه گرفتن در این ماه داشتند. به برخی از روایات دیگر هم اشاره خواهیم کرد.
روایت دوم: همچنین مرحوم کلینی به سند معتبر از فضیل بن یسار روایت کرده که می‌گوید از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمود: «خدای متعال در طول سال روزه ماه رمضان را واجب نمود و پیامبر[هم] روزه ماه شعبان و سه روز روزه هر ماه[3] را-دو برابر روزه واجب- سنت قرار داد و خداوند این حکم را تأیید کرد.»[4]
روایت سوم: شیخ صدوق به سند خود از امام رضا علیه السلام نقل می‌کند که فرمودند: «پیامبر خدا صلی الله و علیه وآله در ماه شعبان زیاد روزه می‌گرفتند و می‌فرمودند: شعبان ماه من است و پس از ماه رمضان برترین ماه است. هرکس یک روز آن را روزه بگیرد، در روز قیامت شفیع او خواهم بود.»[5]
وعده شفاعت پیامبر مطلب بسیار پر ارزشی است که بسادگی نمی‌توان از آن گذشت.
روایت چهارم: شیخ صدوق به سند خود از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که از امیرالمؤمنین علیه السلام روایت کردند که آقا فرمودند:« هرکس شعبان را از روی محبت پیامبر خدا صو با تقرب به خدای عزوجلّ روزه بگیرد، خدا او را دوست می‌دارد و روز قیامت وی را به کرامت خود نزدیک نموده و بهشت را برایش مقرر خواهد نمود.»[6]
روایت پنجم: شیخ صدوق به سند خود از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که فرمودند:« هرکس روز اول شعبان را روزه بگیرد حتما بهشت برای او ثابت می‌شود و هر کس دو روز از آن را روزه بگیرد خداوند هر روز و شب در دنیا به او نگاه می‌کند و این نگاه در بهشت ادامه خواهد داشت و هر کس سه روز در این ماه روزه بگیرد، در بهشت خدا را -در عرشش- هر روز زیارت می‌کند.»[7]
پاداش بزرگی را به ما وعده دادند. آیا توجه می‌کنیم؟
کمک به پیامبر خدا صلی الله و علیه وآله
عالم ربانی مرحوم آقا میرزا جواد ملکی تبریزی (ره) در کتاب ارزشمند المراقبات درباره روزه ماه شعبان نکته جالبی دارد. وی می نویسد:« افضل این است که در این ماه زیاد روزه بگیرد تا در دعای مقدس پیامبر صلی الله و علیه وآله نسبت به کمک کردن به ایشان داخل شود و گمان نمی‌کنم با یک یا دو روز روزه چنین چیزی صدق کند.»[8]
هرکس روز اول شعبان را روزه بگیرد حتما بهشت برای او ثابت می‌شود و هر کس دو روز از آن را روزه بگیرد خداوند هر روز و شب در دنیا به او نگاه می‌کند و این نگاه در بهشت ادامه خواهد داشت و هر کس سه روز در این ماه روزه بگیرد، در بهشت خدا را -در عرشش- هر روز زیارت می‌کند
اشاره ایشان به روایت معروف نبوی است که شیخ مفید در المقنعة و شیخ طوسی در مصباح المتهجد نقل می‌کنند. به موجب نقل مصباح امام صادق علیه السلام فرمودند: هرگاه پیامبر هلال ماه شعبان را می‌دیدند دستور می‌دادند یک نفر در شهر بگردد و اعلام کند که پیامبر مرا فرستاده و فرموده :« شعبان ماه من است و خدا رحمت کند کسی را که در ماه من به من کمک نماید: شعبان شهری و فرحم الله من اعاننی علی شهری.» امام در دنباله می‌گوید: امیر المؤمنین علیه السلام گفتند از وقتی که این ندا را شنیدم تا کنون روزه شعبان از من فوت نشده و ان شاء الله ترک نخواهد شد.[9]
آیا ما نمی‌خواهیم به پیامبر خود کمک نماییم و مشمول دعای حضرتش باشیم؟!
خدا به همه ما توفیق عنایت فرماید که تا عمر و سلامتی باقی است از فرصت‌ها استفاده کنیم و قدر این ماه شریف را بدانیم.
پی نوشت:
[1] -نگاه کنید: وسائل الشیعة 10/395
[2] -وسائل الشیعة 10/486
[3] - چنانکه در روایات دیگر آمده است مراد روزه "پنجشنبه اول و آخر و چهارشنبه وسط" ماه قمری است.
[4] -وسائل الشیعة 10/487
[5] -وسائل الشیعة 10/490
[6] -وسائل الشیعة 10/491
[7] -مصباح المتهجد 645؛ وسائل الشیعة 10/489
[8] -المراقبات132
[9] - مصباح المتهجد 646؛ وسائل الشیعة 10/493
