افزایش فراینده تشرف زائران به نجف اشرف از گوشه و کنار دنیا و نیاز به اماکن زیارتی و عبادتی مناسب، موجب شد تا ستاد بازسازی عتبات عالیات طرحی را برای توسعه حرم امیرالمؤمنین (ع) در نجف طراحی و اجرایی کند.
بر همین اساس طرح توسعه حرم مطهر علوی مزین به نام صحن و شبستان «حضرت زهرا(س)» که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های عمرانی در تاریخ عتبات عالیات به شمار می‌رود، از سال 1391 به همت ستاد بازسازی عتبات عالیات و با هماهنگی دیوان عالی اوقاف عراق و آستان قدس علوی اجرایی شد.
صحن حضرت زهرا (س) با زیربنایی بالغ بر 220 هزار متر مربع یکی از مهم‌ترین بخش‌های توسعه و ساماندهی فضای حرم مطهر علوی است که ساختمان آن چهار طبقه و چندین رواق بزرگ دارد؛ علاوه بر آن فضاهای روباز و سبز نیز در این پروژه در نظر گرفته شده است.
طرح توسعه حرم امام علی(ع) و ساخت صحن حضرت زهرا(س) در ضلع غربی حرم مطهر در حال اجراست و تا آرامگاه صافی صفا و مقام امام زین العابدین(ع) امتداد دارد؛ البته بخشی از این طرح تکمیل و بهره‌برداری شده است به طوری که هر روز زائران حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) در این بخش حضور دارند.
فاز اول و دوم صحن حضرت زهرا (س) همزمان با عید سعید غدیر در بارگاه مطهر امام علی (ع) در نجف اشرف به مساحت 20 هزار مترمربع در سال 1395 افتتاح شد.
با توجه به لزوم زیرساخت‌ها و مدیریت بحران در توسعه حرم امیرالمؤمنین (ع)، به تمامی نکات اصلی و کاربردی توجه شده، به طوری که علاوه بر هنر سنتی و اسلامی- ایرانی، از تجهیزات امروزی و پیشرفته همچون پله برقی، سیستم تهویه هوا و سایر امور برای رفاه بیشتر زائران استفاده شده است که به گفته رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات حدود 90 درصد تجهیزات و مصالح مورد نیاز عتبات عالیات، از داخل کشور تهیه و در اماکن مقدسه، استفاده شده است و به برکت ائمه و اقدام خیرین در این خصوص، بخشی از معادن سنگ نیز که در آستانه تعطیلی بودند، مجددا فعال و منجر به اشتغال‌زایی نیز شده است.
با اتمام طرح توسعه حرم حضرت امیرالمؤمنین(ع)، این حرم مطهر پس از 200 سال گسترش می‌یابد؛ به طوری که در زمانی حدود پنج سال حدود 20 برابر از قبل توسعه خواهد یافت که 100 هزارمترمربع آن زیارتی و 120 هزارمتر به منظور ارائه خدمات بهداشتی، فرهنگی خواهد بود.
صحن و شبستان حضرت زهرا(س) که به گفته مسئولان امسال افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، در آینده نزدیک به محل عبادت میلیون‌ها زائر از سراسر جهان تبدیل خواهد شد.
این صحن بزرگ موزه‌ای از هنر معماری ایرانی ـ اسلامی به شمار می‌رود، چرا که نه تنها مهندسان، بلکه هنر و معماری آن نیز توسط هنرمندان کشورمان طراحی و اجرایی شده است.
صحن حضرت زهرا (س) در حرم امام علی (ع) از دو بخش «عبادی» و «زیارتی» و تشکیل شده است که 50 درصد آن را شامل می‌شود. فضای عبادت و زیارتی شامل یک مصلای بزرگ است که تمامی خدمات رفاهی از قبیل مهمانسرای زائران و سرویس بهداشتی و غذاخوری خادمان حرم در آن در نظر گرفته شده است.
علاوه بر این، موزه‌ای به منظور نگهداری و نمایش آثار تاریخی و عتیقه‌جات موجود در خزینه حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) پیش‌بینی شده که ساختمان آن در پشت فضاهای عبادی و زیارتی در زمینی به مساحت سه هزار متر مربع و در سه طبقه در حال احداث است.
مقابل موزه ساختمان بخش‌های اداری و کتابخانه آستان واقع است که با مساحتی متساوی با موزه، پنج طبقه دارد و طبقه زیرین طرح توسعه حرم به پارکینگ اختصاص داده شده است.
پارکینگ حرم امام علی(ع) بین ورودی صحن حضرت زهرا(س) و آرامگاه صافی صفا است که به منظور سهولت تردد خودروها تونل بزرگی احداث می‌شود. کتابخانه آستان با ظرفیت یک میلیون کتاب و مجهز به کارگاه ترمیم نسخ خطی و همچنین یک شبستان بزرگ به منظور برگزاری دروس حوزوی و سخنرانی‌های دینی در این طرح نیز در نظر گرفته شده است.
به گزارش فارس، تاکنون بخش اعظم طرح توسعه حرم حضرت امیرالمؤمنین(ع) تکمیل شده است که با بهره‌برداری از آن حرم حضرت بیش از 20 برابر توسعه پیدا خواهد کرد.
